Балаҕан ыйын 14

Бикипиэдьийэ диэн сиртэн ылыллыбыт
Навигацияҕа көс Көрдөбүлгэ көс

Балаҕан ыйын 14 диэн Григориан халандаарыгар сыл 257-с күнэ (ордук хонуктаах сылга 258-c күнэ). Сыл бүтүө 108 күн баар.

Бэлиэ күннэр[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]

  • Ииндийэ ИиндийэХинди тыл күнэ. 1949 сыллаахха үс сыллаах мөккүөр кэнниттэн хинди Ииндийэҕэ ил тыла буолбута (соҕуруу штааттар ааҥыл тылын туруорсубуттара)
  • АХШ АХШ — Өрөгөй ырыатын күнэ
  • Румыния Румыния — Инженер күнэ
  • Никарагуа Никарагуа — Сан-Хасинто күнэ. 1856 сыллаахха Сан-Хасинто диэн сиргэ Никарагуа көмүскэнэр күүстэрэ (160 саллаат уонна 60 олохтоох матагальпа индеецтэр) Уильям Уокер диэн быраас үөрэхтээх хотуттан АХШ-ка сирдэри холбуур соруктаах кэлбит киһи сэриитин (300 флибустьеры) кыайбыттар. Бу кэнниттэн флибустьердар Никарагуаҕа суоһаабат буолбуттара, онон кыргыһыы күнэ үөрүүлээх быһыыга-майгыга бэлиэтэнэр

Түбэлтэлэр[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]

  • 629Илиҥҥи Рим ыраахтааҕыта Ираклий Персия импиэрийэтин кыайан-хотон Константинопольга өрөгөйдөөхтүк төннөн кэлбит.
  • 1402Хомилдон-Хилл кыргыһыытыгар кыайыыны ситиһэн англичааннар Шотландияны баһылаабыттар.
  • 1752 — Британия импиэрийэтэ Григориан халандаарын ылыммыт, 11 хонугу көтүппүт, балаҕан ыйын 2 күнүн кэнниттэн балаҕан ыйын 14 күнэ буолбут.
  • 1812 — Бородино кыргыһыытыттан сэттэ күн ааспытын кэннэ Наполеон баһылыктаах Франция аармыйата Москубаҕа киирбит.
  • 1829Осмаан импиэрийэтэ Адрианополь эйэ сөбүлэҥэр илии баттаабыт, нуучча-туурак сэриитэ түмүктэммит.
  • 1867Карл Маркс политическэй экономияҕа сүрүн үлэтэ «Капитал» бастакы тома тахсыбыт. Кинигэ иккис уонна үһүс томнарын Маркс өлбүтүн кэннэ Фридрих Энгельс бэчээттэппитэ. «Капитал» сүрүн сыала-соруга — оробуочай хамсааһын бэлиитикэтин билим өттүттэн тирэхтээһин.
  • 1901 — АХШ бэрэсидьиэнэ Уильям МакКинли өлбүт, балаҕан ыйын 6 күнүгэр анархист Леон Чолгош кинини бааһырдыбыта, бэрэсидьиэнинэн Теодор Рузвельт буолбут.
  • 1911 — Арассыыйа премьер-миниистирин Петр Столыпины Киевкэ операҕа олордоҕуна Дмитрий Богров ытан өлөрбүт. Тыйаатырга ыраахтааҕы Николай II эмиэ баара.
  • 1917Быстах бырабыыталыстыба уурааҕынан Арассыыйа өрөспүүбүлүкэтэ олохтоммут.
  • 1925 — Максим Аммосов туруорсуутунан Саха Өрөспүүбүлүкэтин Национальнай библиотеката аһыллыбыт.
  • 1943Аан дойду иккис сэриитэ: вермахт Вианнос диэн сиргэ хас да гириэк дэриэбинэлэрин утары үс хонуктаах иэстэһэр операцияны саҕалаабыт. 500-чэ киһини өлөрбүттэр.
  • 1944 — Аан дойду иккис сэриитэ: Маастрихт куораты арҕаа дойдулар сэриилэрэ босхолообуттар, бу ньиэмэстэртэн босхоломмут Нидерланд бастакы куората этэ.
  • 1957ХНТ Венгрияҕа сэбиэскэй сэриилэр киириилэрин сөбө суоҕунан аахпыт.
  • 1960 — Ньиэп экспорттыыр дойдулар организациялара (ОПЕК) төрүттэммит. Онно киирбиттэр: Ирак, Иран, Кувейт, Сауд Арабията уонна Венесуэла. Организация сүрүн сыала-соруга — ньиэп сыанатын хонтуруоллааһын.
  • 1972Риим паапата Павел VI католик аҕабыыттар оройдорун хорунан тонзура оҥостор үгэстэрин тохтоппут. Бу үгэс V-с үйэттэн ыла булгуччулаах этэ.
  • 1999 — Кирибати, Науру уонна Тонга Холбоуктаах Наассыйалар тэрилтэлэригэр киирбиттэр.
  • 2000 — Microsoft тэрилтэ Windows Me (Миллениум едишн) операциялыыр тиһиги таһаарбыт.
  • 2003Эстония олохтоохторо референдумҥа Европа Сойууһугар киирэргэ куоластаабыттар.
  • 2010 — Франция сенаата дьахталлар дьон сылдьар сиригэр паранджа, чадра уонна никаб кэтэллэрин бобор сокуону бигэргэппит.
  • 2015 — Икки хара дьөлөҕөс силбэһиилэригэр үөскээбит гравитация долгуна Сиргэ кэлбитин регистрациялаабыттар. Альберт Эйнштейн билгэлээбит гравитация долгуннара бастакытын манна көстүбүттэрэ.

Төрөөбүттэр[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]

Өлбүттэр[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]