Муус устар 11

Муус устар 11 диэн Григориан халандаарыгар сыл 101-с күнэ (ордук хонуктаах сылга 102-c күнэ). Сыл бүтүө 264 күн баар.

Бэлиэ күннэр

• Саха Өрөспүүбүлүкэтэ Саха Өрөспүүбүлүкэтэ — Уол оҕо күнэ (день сына) (2021, муус устар иккис баскыһыанньатыгар бэлиэтэнэр)
• Фашист концлааҕырдарыттан босхолонуу аан дойдутааҕы күнэ. 1945 сыллаахха Бухенвальд лааҕырын хаайыылаахтара өрө турбут күннэригэр бэлиэтэнэр.
• Паркинсон ыарыытын утары охсуһуу аан дойдутааҕы күнэ

• Коста Рика Коста Рика — Дойду дьоруойдарын күнэ (1856 сыллаахтан), День Ривас кыргыһыытын күнэ
• Либерия Либерия — Малыыппа күнэ
• Уганда Уганда — Көҥүл күнэ

Түбэлтэлэр

• 1241 — Бату Хаан сэриилэрэ Шайо өрүс үрдүгэр ахсааннарынан икки төгүл баһыйар Венгрия уонна Хорватия сэриилэрин үлтүрүппүттэр. Хоруол Бела IV уонна кини быраата Хорватия герцога Доломан Австрияҕа күрээбиттэр.
• 1716 — Петр I сатыы сэриилэр бастакы Устааптарын таһаарар.
• 1832 — Арассыыйа Ытык (Бочуоттаах) гражданина диэн аат баар буолбут (мещаннарга уонна духовнай сословие дьонугар иҥэриллэр сыбаанньата, 1917 сыллаахха сословиелары суох гынар ВЦИК дэкириэтинэн суох буолбута).
• 1865 — өлөрүллүөн 3 хонук иннигэр АХШ бэрэсидьиэнэ Авраам Линкольн хара тириилээх дьоҥҥо быыбардыыр быраабы биэрэр туһунан тыл эппит.
• 1868 — Японияҕа сёгунаты суох гыммыттар.
• 1887 — Дьокуускайга гласнай суут аһыллыбыт. Бу күн үс холуобунай дьыала көрүллүбүт.
• 1891 — Александр III импэрээтэр Улуу сибиирдээҕи суолу тутар туһунан ыйаах таһаарбыт (кэлин Транссиб — Транссибирскай тимир суол — диэн ааттаммыта).
• 1910 — Дьокуускайга ибир ардах түспүт.
• 1930 — литэрэтиирэни ырытааччы, түмэт диэйэтэл Василий Леонтьев (05.03.1895—22.01.1932) РСФСР Холуобунай кодексатын 17-с уонна 52-2 ыстатыйаларынан сымыйанан буруйданан тройка «суут» бириигэбэринэн 3 сыл концлааҕырга угуллубут. Төннүбэтэҕэ.
• 1945 — «Джугджурзолототранс» үлэлии сылдьан сэриигэ ыҥырыллыбыт сапер Юрий Калашников Вена Донау-каналын бастакынан туораабыт, 37 пехотаны эһэр миинэлэри көтүрэн, миинэлэммит хонууга ааһар суолу хааччыйбыт. Бу хорсун быһыытын иһин иккис Албан аат уордьанынан наҕараадалммыт.
• 2005 — ССРС норуодунай учуутала Михаил Алексеев аата төрөөбүт дойдутугар, Бүлүү улууһун Илбэҥэтигэр, Баппаҕаайы орто оскуолатыгар иҥэриллибитэ.

Төрөөбүттэр

• 1906 — Иван Лебедкин (1941 өлб.) — техническэй үөрэҕи-идэни баһылаабыт бастакы сахалартан биирдэстэрэ, Алданзолото, Якутзолото холбоһук кылаабынай инженерэ. Үөһээ Бүлүү Хомустааҕыттан төрүттээх. Репрессияҕа түбэһэн хаайыыга өлбүтэ.
• 1912 — Алексей Миронов (30.03.1945 өлб.) — Аҕа дойду Улуу сэриитин кыттыылааҕа, Сэбиэскэй Сойуус Дьоруойа.
• 1915 — Матрена Корнилова (04.09.1991 өлб.) — Социалистыы Үлэ Дьоруойа, оҕуруот аһын үүннэрээччи. Саха АССР-га оҕуруот аһын уонна хортуопуйу үүннэриини билимҥэ олоҕурдубут, бигэ үүнүүнү ылары ситиспит, ол уопутун өрөспүүбүлүкэ хаһаайыстыбаларыгар тарҕаппыт киһи.
• 1916 — Матрёна Слепцова (1995 с. өлб.) — РСФСР уонна Саха АССР норуодунай артыыһа.
• 1960 — Лилия Попова — саха живописеһа.

Өлбүттэр

• 1990 — Николай Васильев (05.11.1938 төр.) — социолог, Саха Сирин омуктарын социальнай сайдыыларын чинчийбит учуонай, бөлүһүөпүйэ билимин хандьыдаата. Эдьигээн Куонаратыттан төрүттээх.
• 2012 — Варвара Петрова (15.12.1936 төр.) — Ньурба улууһун уустук 1995—2002 сс. баһылыга, Саха Өрөспүүбүлүкэтин норуотун хаһаайыстыбатын үтүөлээх үлэһитэ.