Атырдьах ыйын 23

Атырдьах ыйын 23 диэн Григориан халандаарыгар сыл 235-с күнэ (ордук хонуктаах сылга 236-c күнэ). Сыл бүтүө 130 күн баар.

Бэлиэ күннэр

• ЮНЕСКО ЮНЕСКО — Кулутунан эргинии содулуттан суорума суолламмыттары ахтар уонна кулутунан эргиниини суох гыныы аан дойдутааҕы күнэ
• Европа Сойууһа Европа Сойууһа — Европаҕа сталинизмтан уонна нацизмтан суорума суолламмыттары ахтар күн

• Арассыыйа Арассыыйа — Курскай тоҕой кыргыһыытын күнэ
• Армения Армения — Тутулуга суох буолуу күнэ. 1990 сыллаахха декларация ылыныллыбыт
• Ираан Ираан — Быраас күнэ
• Украина Украина — Былаах күнэ
• Эсватини Эсватини — Умхланга күнэ, эбэтэр Тростник үҥкүүтэ. Эргэ тахса илик кыргыттар уонна дьахталлар Лудзидзини дэриэбинэҕэ мусталлар
• Дания Дания — Русалка күнэ

• Беларусь Беларусь — Статистика үлэһиттэрин күнэ.

Түбэлтэлэр

• 1382 — Москубаны Алтан Ордуу баһылыга Тохтамыш сэриилэриттэн көмүскүүргэ нуучча сирдэригэр аан бастаан тэргэннэри туһаммыттар. Ол эрээри үс хонон баран Тохтамыш сэриитигэр киирсэр Суздаль уонна Алын Новгород кинээстэрэ Москуба ааннарын кыргыһыыта суох аһан биэриҥ диэн тылларыгар киллэрбиттэрэ. Онон Москуба бэриммитэ.
• 1552 — Нуучча ыраахтааҕытын Уордаах Уйбаан сэриитэ Казань куораты төгүрүктээбит.
• 1906 — Николай II ыраахтааҕы нуучча бааһынайдарыгар 20 мөлүйүөн акр сири атыылыыр туһунан ыйаах таһаарбыт.
• 1913 — Копенгагеҥҥа Ганс Христиан Андерсен остуоруйаларын дьоруойугар Русалкаҕа мэҥэ туруорбуттар.
• 1935 — Москубаҕа Кириэмил башняларын икки бастаах хотойдорун биэс салаалаах сулустарынан солбуйарга Политбюро дьаһайбыт.
• 1939 — Германия уонна Сэбиэскэй Сойуус сэриинэн саба түһүспэт туһунан дуогабар (пакт) түһэрсибиттэр. Дуогабарга Илин Европа дойдуларын үллэстибиттэрэ биллэр. Бу дуогабары туһанан Германия сүрүн өстөөхтөрүн Францияны уонна Сэбиэскэй Сойууһу утары биирдиилээн сэриилэһэр кыахтаммыта. Онтон Сэбиэскэй Сойуус сэриигэ бэлэмнэнэр кэми сүүйбүтэ.
• 1942 — Сталинградтааҕы кыргыһыы кэмигэр ньиэмэс аармыйата Волга өрүһүн кытылыгар тахсыбыт.
• 1956 — ССРС Миниистирдэрин Сэбиэтин Уурааҕынан Саха государственнай педагогика институтун оннугар Саха государственнай университета тэриллибит.
• 1973 — Швеция киин куоратыгар Стокhольмҥа табыллыбытах баан халааһына буолбут. Халааччылар 5 күн аманааттары (заложниктары) тутан олорбуттар, ол кэм иһигэр аманааттар атаҕастааччыларын сөбүлээн барбыттар эбит. Бу быһылаан "Стокhольм синдрома" диэн тиэрмини үөскэппит.
• 1989 — Ыллыыр өрөбөлүүссүйэ: Эстония, Латвия уонна Литва 2 мөлүйүөн олохтооҕо Вильнюс - Таллинн суолга илиилэринэн тутуһан 600 км усталаах тыыннаах субурҕа оҥорбуттар.
• 2011 — "Өлүөнэ турууктара" паарканы ЮНЕСКО-ттан кэлбит эспиэрдэргэ (Соҕуруу Кэриэйэттэн Ке Син Ху, Монголияттан Соранг Го) көрдөрбүттэр.

Төрөөбүттэр

• 1825 — Ричард Маак — 1854—1855 сылларга Бүлүүтээҕи эспэдииссийэ начальнига.
• 1914 — Софрон Данилов — Аҕа дойду Улуу сэриитин кыттыылааҕа, Саха Сирин уһун үйэлээх олохтооҕо.
• 1922 — Феоктист Софронов (1980.09.15 өлб.) — хоһоонньут, прозаик, тылбаасчыт. Эрилик Эристиин аатынан литературнай бириэмийэ лауреата.
• 1945 — Василий Власов — 1998—2002 сс. Саха Өрөспүүбүлүкэтин Бырабыыталыстыбатын Бэрэстээтэлэ.
• 1948 — Юрий Ехануров — 2005—2006 сылларга Украина премьер-миниистирэ, 2007—2009 сылларга Украина оборуонатын миниистирэ, Саха сиригэр Уус-Майа Бэлькичитигэр төрөөбүт, омугунан бүрээт.

Өлбүттэр

• 1944 — Георгий Шавкунов — сэрии иннинэ Дьокуускайга кэлэн олохсуйбут Сэбиэскэй Союз Дьоруойа.