Латвия
| Латвия Республиката Latvijas Republika |
||||||
|---|---|---|---|---|---|---|
|
||||||
| Ыҥырыыта: "For the Fatherland and Freedom" (латыш. Tēvzemei un Brīvībai) |
||||||
| Өрөгөй ырыата: "Dievs, svētī Latviju! (God bless Latvia!)" (латыш. Dievs, svētī Latviju!) |
||||||
 Location of Латвия (dark green) – in Эуропа (light green & dark grey) |
||||||
| Киин куората (and largest city) |  Рига | |||||
| Ил тыла | Латыш тыла | |||||
| Омуктар | 62.7%% латыштар 24.5% нууччалар 3.1% беларустар 2.2% украиннар 6.9% атыттар[1] |
|||||
| Олохтоохтор ааттара | Латвиялар | |||||
| Дьаhалтата | Парламент республиката | |||||
| - | Президент | Эгилс Левитс | ||||
| - | Премьер миниистир | Krišjānis Kariņš | ||||
| Independence | from Russia and Germany | |||||
| - | Declared1 | November 18, 1918 | ||||
| - | Recognized | January 26, 1921 | ||||
| - | Suspended | August 5, 1940 | ||||
| - | Proclaimed2 | May 4, 1990 | ||||
| - | Completed | September 6, 1991 | ||||
| ЭУ кыттыыта | Ыам ыйын 1, 2004 | |||||
| Иэнэ | ||||||
| - | Бүтүн | 64,589 km² (124th) 24,938 sq mi |
||||
| - | Уу (%) | 1.5 | ||||
| Олохтоохторо | ||||||
| - | 2021 estimate | 1 893 223 (147rd) | ||||
| - | 2011 census | 2 070 371[2] | ||||
| - | Олохтоох чиҥэ | 30/km² (166th) 77/sq mi |
||||
| БИО (АКП) | 2007 estimate | |||||
| - | Total | $39.896 billion[3] (92nd) | ||||
| - | Per capita | $17,488[3] (IMF) (46th) | ||||
| БИО (номинал) | 2007 estimate | |||||
| - | Total | $27.165 billion[3] (83th) | ||||
| - | Per capita | $11,907[3] (IMF) (47th) | ||||
| Дьини (2003) | 37.7 (medium) | |||||
| КСИ (2007) | ▲ 0.855 (high) (45th) | |||||
| Валюта | Эуро (€) (EUR) |
|||||
| Кэм зоната | EET (UTC+2) | |||||
| - | Сайыҥҥы кэм | EEST (UTC+3) | ||||
| Ил домен | .lv 3 | |||||
| Телефон кода | +371 | |||||
| 1 Latvia is continuous with the first republic. 2 Secession from Soviet Union begun. 3 Also .eu, shared with other European Union member states. |
||||||
Латвия (латыш. Latvija), официаллык Латвия Республиката (Latvijas Republika), диэн Хоту Эуропа дойдута. Кирбиилэhэр Эстониялыын хоту, Литвалыын соҕуруу, Беларусьтуун уонна Россия Федерациятыныын илин. Иэнэ 64,589 км².
Латвия демократия парламент республиката уонна 36 улууска арахсар онтон бэйэтин сэбиэттэрин уонна дьаһалталарын кытта 7 государственнай куорат баар - Рига, Даугавпилс, Лиепая, Елгава, Юрмала, Вентспилс, Резекне. Киин уонна ордук улахан куората Рига. Латвия Холбоhуктаах Нациялар (17 балаҕан ыйа 1991), Эуропа Униятын (1 ыам ыйа 2004) уонна NATO (29 кулун тутар 2004) кыттыылаахтара.
Тас политика[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]
Латвия балаҕан ыйын 17 күнүттэн 1991 сыллаахха ХНТ чилиэнэ, ону тэҥэ ЕС, НАТО, Европа Сэбиэтин чилиэнэ, Европаҕа, МВФ, Вт, Балтийскай муора уонна Хотугу инвестиционнай баан государстволарын Сэбиэтэ буолар. Нациялар лигаларын чилиэнэ (1921-1940) буолбута.
Латвия 160 дойдулары кытта дипломатическай сыһыаны олохтообута уонна аан дойду 35 дойдутугар посольствоны өйүүр. 37 дойду Латвия киин куоратыгар Латвия — Ригаҕа посольстволаах.
Латвия бэйэтин тас политикатыгар Евросоюз уонна НАТО ориентацияланар. 1 мая 2004 года Латвия Евросойууска киирэр. НАТО чилиэнэ 29 марта 2004 года. 21 декабря 2007 года Латвия Шенгенскай зонатыгар киирбитэ, 2008 сыл кулун тутар 30 күнүгэр диэри хонтуруолга сылдьар.
2005 сыл ыам ыйыгар уонна 2006 сыл сэтинньитигэр, саммит НАТО кэмигэр, дойдубут АХШ Президенэ Дж.ыалдьыттаабыта. Буш.
19-22 декабря 2010 года аан бастаан 16 сыл устата Россияҕа Латвия Президенэ В. Затерс официальный визита буолбута. В. Затлерс кэлэ сылдьан Российскай Федерация Президенэ Д. Медведев уонна премьер- миниистир В. Путин кытта көрүстэ.
2015 сыл бастакы аҥаарыгар Латвия Эуропа сойууһун Сэбиэтин председателэ этэ.
Латвияҕа үөрэхтээһин[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]
Латвияҕа үөрэхтээһин сүрүн, орто уонна үрдүк. Булгуччулаах үөрэх эрэ буолар (9- с кылааска диэри). Государство орто уонна үрдүк үөрэх кыһаларыгар миэстэ ахсаанын чэрчитинэн орто уонна үрдүк үөрэх кыһаларын хааччыйар.[4]
Сүрүн үөрэҕэ: 1- кы кылааска 6 эбэтэр 7 саастарыттан оҕолор ылыллаллар, 9 сылга суоттаммыт, онтон оскуола үөрэҕин 12 сылга диэри салҕыахха сөп.
Орто үөрэхтээһин икки көрүҥэ баар: уопсай орто (кини соруга-салгыы үөрэххэ бэлэмнээһин уонна 3 сылга суоттаммыт) уонна профессиональнай орто үөрэх программата (идэҕэ туһаайыы).
Латвия үөрэҕин тиһигэр кииннэммит экзаменнар тиһиктэрэ оҥоһулунна.
Быһаарыылар[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]
- ↑ "Pastāvīgo iedzīvotāju etniskais sastāvs reģionos un republikas pilsētās gada sākumā" Ethnicity figures 2021 from Social Statistics Department of Latvia.
- ↑ "Population Census 2011 – Key Indicators". Central Statistical Bureau of Latvia. 2 April 2012
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 Report for Selected Countries and Subjects.
- ↑ Латвияҕа прокурордарга уонна судьуйаларга саҥа вуз тахсыаҕа
 |
Бу географияҕа туһунан сиппэтэх ыстатыйа. Көннөрөн уонна эбэн биэрэн Бикипиэдьийэҕэ көмөлөһүөххүн сөп. |
| |||||