От ыйын 15

От ыйын 15 диэн Григориан халандаарыгар сыл 196-с күнэ (ордук хонуктаах сылга 197-c күнэ). Сыл бүтүө 169 күн баар.

Бэлиэ күннэр

• ХНТ ХНТ — Ыччат сатабылын аан дойдутааҕы күнэ. 2014 сыллаахтан бэлиэтэнэр. 2023 сыллааҕы ыҥырыыта: Кэскили уларытарга учууталлары, уһуйааччылары уонна ыччаты бэлэмниэх!

• Бруней Бруней — Болкиах султаан төрөөбүт күнэ
• Улуу Британия Улуу Британия — Сибэтиэй Свит(х)ун күнэ
• Литва Литва — Жальгирис аттынааҕы кыргыһыы күнэ (Грюнвальд кыргыһыыта, 1410)
• Турция Турция — Демократия уонна дойду сомоҕолоһуутун күнэ (2016 сыллаахха буолбут өрө туруу хам баттаммыт күнэ)

Түбэлтэлэр

• 1240 — Александр Невскэй новгородецтар уонна ладожаннар дружиналарын салайан швед сэриитэ түүн Ижора өрүс кытылыгар сынньалаҥҥа турдаҕына саба түһэн үлтү сынньыбыт.
• 1410 — Тевтон уордьанын рыцардара Грюнвальдтааҕы кыргыһыыга Литва уонна Польша сэриилэригэр хотторбуттар.
• 1741 — Аляска соҕуруулуу-илин кытылыгар Алексей Чириков хараабыла тиксибит. Нууччалар баркааһынан кытылга тахсан Аляскаҕа сылдьыбыт бастакы европеецтар буолбуттар.
• 1912 — «Якутская окраина» хаһыат бастакы нүөмэрэ тахсыбыт. Бу хаһыат 1916 сыллаахха дылы тахса сылдьыбыта.
• 1929 — «Якутстрой» тутар холбоһук тэриллибит.
• 1955 — Владимир Щукин салайааччылаах геологтар этэрээттэрэ Удачнай кимберлит туруупкатын арыйбыт.
• 1968 — Ойуунускай аатынан Судаарыстыбаннай бириэмийэ балет артыыстарыгар Наталья Христофороваҕа уонна Алексей Поповка туттарыллыбыт.
• 1990 — ССРС Үрдүкү Сэбиэтин бөрөсүүдьүмэ Нагорнай Карабах автономиялаах уобалаһыгар ыксаллаах быһыыны-майгыны биллэрбит.
• 1990 — Иһитиннэрэр-тарҕатар сириэстибэлэри ССКП хонтуруоллуура тохтуурун туһунан ССРС бэрэсидьиэнин ыйааҕа тахсыбыт.
• 2004 — Саха Өрөспүүбүлүкэтин Өрөгөйүн ырыата уонна былааҕа сокуонунан бигэргэтиллибиттэр. Өрөгөй ырыатын тылын Михаил Тимофеев, Савва Тарасов, муусукатын Кирилл Герасимов суруйбуттара.
• 2006 — Twitter тахсыбыт, кэлин аан дойду саамай бөдөҥ түмэт-ситимнэриттэн биирдэстэрэ буолбута.
• 2009 — АЛРОСА бэрэсидьиэнинэн Федор Андреев буолбут.
• 2016 — Туурсуйаҕа байыаннайдар былааһы күүстэринэн уларытарга холоммуттар. Анкарааҕа F-16 истребителлэр бэрэсидьиэн дыбарыаһын уонна дьокутааттар мунньахтыы олорор кэмнэригэр түмэн дьиэтин ытыалаабыттар, Онтон сарсыныгар ити дьиэлэри тааҥкалар штурмалаабыттар. Ону тэҥэ путчистар Стамбуул уонна Анкара салгын пуортарын былдьаабыттар, Стамбуулга Босфору туоруур күргэлэри, араас тэрилтэлэри, тэлэбиидэнньэ офистарын хонтуруолга ылбыттар.

Төрөөбүттэр

• 1606 — Голландия худуоһунньуга Рембрандт.
• 1853 — саха олоҕун хоһуйбут нуучча суруйааччыта Владимир Короленко төрөөбүт (1921 өлбүт).
• 1905 — Владимир Муратов, 1940—1943 сыллардаахха Саха АССР Совнаркомун бэрэстээтэлэ. Кураантан сылтаан сэрии сылларыгар хоргуйуу буолбутугар дьоҥҥо көмөнү сатаан тэрийбэтэҕин иһин Илья Винокуров кириитикэлээбитэ. Үлэтиттэн уһуллан өрөспүүбүлүкэ таһыгар көспүтэ.
• 1912 — эбэҥки дьахталларыттан бастакы учуонай Агния Романова төрөөбүт, педагогика билимин хандьыдаата (1985 өлбүт).
• 1936 — Филипп Охлопков — СӨ биллиилээх түмэт уонна бэлиитикэ диэйэтэлэ, САССР Үрдүкү Сэбиэтин XII ыҥырыытын, Ил Тумэн II, IV ыҥырыыларын дьокутаата (2009 өлб.) 2014 с. Майа 2-с оскуолатыгар кини аата иҥэриллибитэ.
• 1937 — Тит Романов — саха биллиилээх травматолог бырааһа.
• 1928 — Петр Афанасьев, саха түөлбэ тылларын чинчийбит учуонай, САССР норуотун үөрэҕириитин үтүөлээх үлэһитэ, филология билимин хандьыдаата, доцент (2000 өлбүт).
• 1930 — Франция бөлөһүөгэ уонна литература теоретига Жак Деррида.

Өлбүттэр

• 1904 — нуучча суруйааччыта Антон Чехов.
• 1916 — нуучча биолога уонна патолога Илья Мечников.
• 1948 — Сэһэн Боло - Дмитрий Иванович Дьячковскай, биллиилээх саха уоһун номоҕун хомуйааччыта, кыраайы үөрэтээччитэ.
• 1974 — Константин Чирков (1879 төр.) - "Абый улуу кырдьаҕаһа", "Эһэккэ", "Эһэккэбит" диэн ааттаммыт эмчит, ойуун.
• 2003 — Римма Гаврильева (06.05.1941 төр.) — биллиилээх искусствовед, саха таҥаһын чинчийээччи, устуоруйа билимин хандьыдаата.
• 2004 — Нагасаки куоракка атомнай буомбаны бырахпыт Америка лүөччүгэ Чарльз Суини.