От ыйын 3

От ыйын 3 диэн Григориан халандаарыгар сыл 184-с күнэ (ордук хонуктаах сылга 185-c күнэ). Сыл бүтүө 181 күн баар.

Бэлиэ күннэр

Алтаай Өрөспүүбүлүкэтэ — Өрөспүүбүлүкэ күнэ. 1991 сыллаахха бу күн РСФСР Үрдүкү Сэбиэтэ Хайалаах Алтаай автономиялаах уобалаһын Хайалаах Алтаай АССР-а диэн ааттыыр туһунан көннөрүүнү Конституцияҕа киллэрбит.
Хакасия Хакасия — Өрөспүүбүлүкэ күнэ. 1991 сыллаахха бу күн урукку Красноярскай кыраайга киирэр автономиялаах уобалас Хакас АССР-а буолбут, онтон 1992 сыл тохсунньу 29 күнүгэр Хакасия Өрөспүүбүлүкэтэ диэн ааттаммыта.
Арассыыйа Арассыыйа — ГАИ күнэ
АХШ АХШ, Виргин арыылара (АХШ) — Кулуттааһынтан босхолонуу күнэ (1848)
Беларусь Беларусь — Тутулуга суох буолуу күнэ. 1996 с. дойдуга буолбут референдум быһаарыытынан бу күнү 1944 сыллаахха Минскэй куорат ньиэмэс оккупааннарыттан босхоломмут күнүгэр бэлиэтиир буолбуттара (бу иннинэ бу күнү Минскэй күнэ диэн аатынан бэлиэтииллэрэ)
Кууба (дойду) Кууба (дойду) — Уот бэстибээлэ (Fiesta del Fuego)
Мьянма Мьянма — Дьахтар күнэ

Түбэлтэлэр

987 — Гуго Капет Франция ыраахтааҕыта буолбут. Кини олохтообут Капетинг династията уонна ити династия алын линиялара — Валуа уонна Бурбон — Францияны 1848 сыллаахха диэри баһылаабыттара.
1648 — Орто Халыма остуруогуттан Федот Попов уонна Семён Дежнёв салалталаах сэттэ коч (баарыстаах аал) байҕалга тахсыбыттар. Кинилэр эспэдииссийэлэрин түмүгэр Азия уонна Америка икки ардыларынааҕы Беринг силбэһиитэ арыллыбыта.
1778 — АХШ тутулуга суох буолуутун иһин сэрии кэмигэр Британия диэки сэриилэспит ирокезтар Вайоминг өрүскэ 360 колонииһы өлөрбүттэр.
1830 — Саха бастакы түмэнинэн (парламенынан) биллэр Истиэпэн Дуумата (Истиэпэннээх Дуума) бэйэтин бастакы бөдөҥ тэрээһинин «Сэттэ улуус мунньаҕын» тэрийбит. Бу мунньахха Санкт-Петербурга Николай I императоры кытта көрсүһүүгэ саха дьокутааттарын ыытыы, Саха сирин кыһалҕаларын туоруорсуу боппуруоһа көрүллүбүтэ. Санаттахха бу кэмҥэ декабристар бастаанньалара буолбутуттан 5 сыл ааспыта, А.С.Пушкин айар үлэтин үгэнигэр сылдьара, Саха сирин прогрессивнай көрүүлэрдээх Николай Мягков салайара, оттон Афанасий Убаарыскай С-Петербурга баран сахалыы "Ахтыыларын" суруйуо өссө да 10 сыл баара.
1886 — Ньиэмэс инженерэ Карл Бенц бастакы ис умайыылаах хамсатааччылаах (ДВС) массыынаны сүүрдүбүт.
1922 — А.А. Гоголь хамандыырдаах кыһыл этэрээт Булуҥу ылбыт.
1929 — Саха АССР Совнаркома Дьокуускайга өрөспүүбүлүкэ балыыһатын тутарга диэн быһаарыы ылбыт.
1940 — Аан дойду Иккис сэриитэ: Англия флота Франция хараабыллара ньиэмэстэргэ түбэспэттэрин хааччыйаары Алжир кытылыгар турар Франция эскадратыгар саба түспүт. Түөрт линкортан биирэ тимирбит, икки алдьаммыттар, төрдүс Францияҕа төттөрү куоппут.
1944 — Аан дойду Иккис сэриитэ: Минскэй кимэн киириитин түмүгэр куорат босхоломмут.
1964 — АХШ-ка гражданнар бырааптарын омугунан араартааһыны бобор туһунан Сокуон ылыллыбыт.
1979 — АХШ бэрэсидьиэнэ Джимми Картер Афганистаҥҥа олохсуйбут ССРС-ка чугас былааһы утарар дьоҥҥо кистээн көмөлөһөр туһунан бастакы директиваҕа илии баттаабыт.
1988 — Стамбуулга Фатих Султаан Мехмет аатынан күргэни тутан бүтэрбиттэр, бу Босфору нөҥүөлээн Европаны уонна Азияны холбуур иккис күргэ буолбута.
1991 — РСФСР Үрдүкү Сэбиэтэ Адыгея, Карачай-Черкесия, Алтай уонна Хакасия автономнай уобаластарыгар өрөспүүбүлүкэ ыстаатыһын бигэргэппит.
1996 — Борис Ельцин РФ бэрэсидьиэнинэн иккиһин талыллыбыт. 1999 сыллаахха сыл бүтэһик күнүгэр бэйэтин баҕатынан солотуттан батыммыта.
2013 — Эгиипэккэ былаас уларыйбыт: дойду үрдүнэн буолбут 4 хонуктаах дьалхаан кэнниттэн байыаннайдар Эгиипэт бэрэсидьиэнин Мохамед Мурсины былаастан туораппыттар.

Төрөөбүттэр

1919 — Михаил Шкулев-Налимскай (19.06.2007 өлб.) — тойуксут, олоҥхоһут, Абый улууһун устуоруйатын, уран тылын баайын хомуйааччы, чинчийээччи, толорооччу.
1922 — Петр Докторов — экономика билимин хандьыдаата, култуура үтүөлээх үлэһитэ.
1944 — Эдуард Соколов (Тулусхан) (05.08.1996 өлб.), суруйааччы, Арассыыйа суруйааччыларын Сойууһун чилиэнэ, Сунтаар улууһун ытык киһитэ.
1946 — Анатолий Старостин (Сиэн Кынат), бэйиэт, ССРС суруйааччыларын сойууһун чилиэнэ.
1962 — Том Круз, киинэ артыыһа, режиссёр, продюсер, «Көмүс глобус» бириэмийэ үстэ анаммыт киһитэ.

Өлбүттэр

2004 — Андриян Николаев (1929 төр.), үһүс нүөмэрдээх сэбиэскэй космонавт, Сэбиэскэй Сойуус икки төгүллээх дьоруойа, омугунан чувааш. Космонавтартан бастакыннан хараабыл иһигэр "көппүтэ" (кини иннинэ Гагариннаах Титов кириэһилэлэригэр хам баайыллан олорбуттара).