От ыйын 3

Бикипиэдьийэ диэн сиртэн ылыллыбыт
Навигацияҕа көс Көрдөбүлгэ көс

От ыйын 3 диэн Григориан халандаарыгар сыл 184-с күнэ (ордук хонуктаах сылга 185-c күнэ). Сыл бүтүө 181 күн баар.

Бэлиэ күннэр[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]

Түбэлтэлэр[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]

  • 987 — Гуго Капет Франция ыраахтааҕыта буолбут. Кини олохтообут Капетинг династията уонна ити династия алын линиялара — Валуа уонна БурбонФранцияны 1848 сыллаахха диэри баһылаабыттара.
  • 1648Орто Халыма остуруогуттан Федот Попов уонна Семён Дежнёв салалталаах сэттэ коч (баарыстаах аал) байҕалга тахсыбыттар. Кинилэр эспэдииссийэлэрин түмүгэр Азия уонна Америка икки ардыларынааҕы Беринг силбэһиитэ арыллыбыта.
  • 1778АХШ тутулуга суох буолуутун иһин сэрии кэмигэр Британия диэки сэриилэспит ирокезтар Вайоминг өрүскэ 360 колонииһы өлөрбүттэр.
  • 1830 — Саха бастакы түмэнинэн (парламенынан) биллэр Истиэпэн Дуумата (Истиэпэннээх Дуума) бэйэтин бастакы бөдөҥ тэрээһинин «Сэттэ улуус мунньаҕын» тэрийбит. Бу мунньахха Санкт-Петербурга Николай I императоры кытта көрсүһүүгэ саха дьокутааттарын ыытыы, Саха сирин кыһалҕаларын туоруорсуу боппуруоһа көрүллүбүтэ. Санаттахха бу кэмҥэ декабристар бастаанньалара буолбутуттан 5 сыл ааспыта, А.С.Пушкин айар үлэтин үгэнигэр сылдьара, Саха сирин прогрессивнай көрүүлэрдээх Николай Мягков салайара, оттон Афанасий Убаарыскай С-Петербурга баран сахалыы "Ахтыыларын" суруйуо өссө да 10 сыл баара.
  • 1886Ньиэмэс инженерэ Карл Бенц бастакы ис умайыылаах хамсатааччылаах (ДВС) массыынаны сүүрдүбүт.
  • 1922 — А.А. Гоголь хамандыырдаах кыһыл этэрээт Булуҥу ылбыт.
  • 1929 — Саха АССР Совнаркома Дьокуускайга өрөспүүбүлүкэ балыыһатын тутарга диэн быһаарыы ылбыт.
  • 1940Аан дойду Иккис сэриитэ: Англия флота Франция хараабыллара ньиэмэстэргэ түбэспэттэрин хааччыйаары Алжир кытылыгар турар Франция эскадратыгар саба түспүт. Түөрт линкортан биирэ тимирбит, икки алдьаммыттар, төрдүс Францияҕа төттөрү куоппут.
  • 1944Аан дойду Иккис сэриитэ: Минскэй кимэн киириитин түмүгэр куорат босхоломмут.
  • 1964 — АХШ-ка гражданнар бырааптарын омугунан араартааһыны бобор туһунан Сокуон ылыллыбыт.
  • 1979АХШ бэрэсидьиэнэ Джимми Картер Афганистаҥҥа олохсуйбут ССРС-ка чугас былааһы утарар дьоҥҥо кистээн көмөлөһөр туһунан бастакы директиваҕа илии баттаабыт.
  • 1988Стамбуулга Фатих Султаан Мехмет аатынан күргэни тутан бүтэрбиттэр, бу Босфору нөҥүөлээн Европаны уонна Азияны холбуур иккис күргэ буолбута.
  • 1991РСФСР Үрдүкү Сэбиэтэ Адыгея, Карачай-Черкесия, Алтай уонна Хакасия автономнай уобаластарыгар өрөспүүбүлүкэ ыстаатыһын бигэргэппит.
  • 1996 — Борис Ельцин РФ бэрэсидьиэнинэн иккиһин талыллыбыт. 1999 сыллаахха сыл бүтэһик күнүгэр бэйэтин баҕатынан солотуттан батыммыта.
  • 2013Эгиипэккэ былаас уларыйбыт: дойду үрдүнэн буолбут 4 хонуктаах дьалхаан кэнниттэн байыаннайдар Эгиипэт бэрэсидьиэнин Мохамед Мурсины былаастан туораппыттар.

Төрөөбүттэр[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]

Өлбүттэр[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]

  • 2004Андриян Николаев (1929 төр.), үһүс нүөмэрдээх сэбиэскэй космонавт, Сэбиэскэй Сойуус икки төгүллээх дьоруойа, омугунан чувааш. Космонавтартан бастакыннан хараабыл иһигэр "көппүтэ" (кини иннинэ Гагариннаах Титов кириэһилэлэригэр хам баайыллан олорбуттара).