От ыйын 19

От ыйын 19 диэн Грегориан халандаарыгар сыл 200-с күнэ (ордук хонуктаах сылга 201-c күнэ). Сыл бүтүө 165 күн баар.

Түбэлтэлэр

• 711 — Вестготтар уонна Омейядтар аармыйаларын ыккардыгар Гвадалета таһыгар кыргыһыы буолбут. Бу кыргыһыыга араабтар кыайбыттар. Бу кэнниттэн вестготтар государстволара эстибит, Пиреней тумул арыытын араабтар сэриилээбиттэр уонна 800-чэ сыл тухары барбыт реконкиста саҕаламмыт.
• 1265 — 25-30 саастаах бэклэрбиэк Ноҕай салалталаах Алтан Ордуу сэриитэ Соҕуруу Кавказка сэриинэн тиийэн от ыйын 19 күнүгэр Хулагу сыдьааннарын сэриитигэр хотторбута. Бу кэнниттэн аҕыйах сылынан Алтан Ордууттан туспа баран, дьонун кытта Хара Байҕал хоту өттүгэр көспүтэ, Византияҕа суоһаабыта, Болгарияҕа дьайар кыахтаммыта.
• 1696 — Петр I салайааччылаах нуучча сэриитэ Азов диэн туурак кириэппэһин ылбыт. Арассыыйа Хара уонна Азов байҕалларыгар тахсыбыт.
• 1859 — Дьокуускайга Троица кафедралаах собуоругар аан бастаан саха тылынан литургия оҥоһуллубут.
• 1870 — Ватикааҥҥа баар Сибэтиэй бөрүстүөл римнээҕи папа айыыта суоҕун туһунан догмааты бигэргэппит.
• 1918 — бастакы сэбиэскэй конституция РСФСР-га олоххо киирбит.
• 1949 — Лаос Францияттан тутулуга суох буолбут.
• 1979 — Никарагуаҕа өрөбөлүүссүйэ буолбута. ССРС өйөөбүтэ.
• 1980 — Москубаҕа XXII Олимпиада оонньуулара аһыллыбыттар.
• 1986 — Ташкент телебашнятын туттарыгар МИ-8 бөртөлүөт иҥнэн саахалламмыт. Олорсон испит "Узбекфильм" киностудия устар бөлөҕүн дьоно өлбүттэр. Ол да буоллар бөртөлүөттэн уһуллубут кадрдар "Алмазный пояс" диэн киинэҕэ киирбиттэрэ.

Төрөөбүттэр

• 1834 — француз худуоһунньуга Эдгар Дега.
• 1893 — бэйиэт Владимир Маяковскай.
• 1935 — нуучча артыыһа Василий Ливанов.
• 1962 — Иннокентий Пестряков (06.05.2004 өлб.) — Нам улууһуттан төрүттээх саха худуоһунньуга. Үлэтин Биробиджааҥҥа дьэбириэй тыйаатырыгар саҕалаабыта. Дьокуускай куорат былыргытын ойуулаан биллибитэ.

Өлбүттэр

• 1851 — Польша бэйиэтэ Томаш Зан.
• 1990 — сэбиэскэй артыыс Георгий Бурков.
• 2009 — Саха Өрөспүүбүлүкэтин үрдүкү уордьанынан наҕараадаламмыт реставратор Савва Ямщиков.
• 2013 — Лейла Эрбиль (тур. Leylâ Erbil; 1931 төр.) — Туурсуйа биллэр аныгы суруйааччыта. Дойду дьахтар суруйааччыларыттан аан бастакынан Нобель бириэмийэтигэр түһэриллибитэ.