Тохсунньу 21

Тохсунньу 21 диэн Григориан халандаарыгар сыл 21-с күнэ. Сыл бүтүө 344 күн (ордук хонуктаах сылга 345 күн) баар.

Бэлиэ күннэр

• Куустуһуу дойдулар ардыларынааҕы күнэ
• Арассыыйа Арассыыйа — Аспирант күнэ
• Арассыыйа Арассыыйа — Инженернэй сэриилэр күннэрэ
• Барбадос Барбадос — Эррол Бэрроу күнэ. Эррол Бэрроу дойду премьер-миниистирэ этэ, Британияттан тутулуга суох буоларга сүҥкэн суолталаах киһи. Төрөөбүт күнүгэр 1989 сыллаахтан бэлиэтэнэр.
• Доминика Өрөспүүбүлүкэтэ Доминика Өрөспүүбүлүкэтэ — Альтаграсия күнэ. Иисус ийэтин XVI үйэҕэ суруллубут мэтириэтэ Сальвалеон-де-Игуэй куоракка собуорга харалла сытар. Бу икона дойдуну уонна омугу көмүскүүр диэн итэҕэйэллэр. Бастаан атырдьах ыйын 15 күнүгэр бэлиэтэнэрэ, онтон тохсунньу 21 күнүгэр 1690 сыллаахха французтары кыайбыттарын кэрэһилээн көһөрбүттэрэ
• Канаада Канаада — Линкольн Александр күнэ. Линкольн Александр (1922-2012), юрист, Канаадаҕа бастакы хара тириилээх дьокутаат уонна миниистир.
• Квебек Квебек — Былаах күнэ
• Польша Польша — Эбэ күнэ (Dzień Babci). 1964 сыллаахха Kobieta i Życie сурунаал бэлиэтииргэ көөҕүлээбит күнэ. «Эһэ күнэ» (Dzień Dziadka) биир күн хойутаан, тохсунньу 22 бэлиэтэнэр.

Түбэлтэлэр

• 1698 — Улуу Посольствотын Голландияҕа хаалларан баран Бүөтүр I Лондоҥҥа тиийбит.
• 1701 — Бүөтүр I ыйааҕынан Москубаҕа Пушкаар бирикээһин оскуолата аһыллыбыт.
• 1775 — Москубаҕа Болотнай болуоссакка Емельян Пугачёв өлөрүллүбүт.
• 1793 — Франция конвена судаарыстыбаны таҥнарыыга буруйдаабытын кэннэ Франция хоруола Людовик XVI гильотинаҕа төбөтө быһыллыбыт.
• 1858 — Кэлин аатырбыт аҕабыыт Иннокентий Вениаминов Иркутскайга айанын саҕалаабыт, онтон Арассыыйа бэйэтигэр саҥа холбообут Амуур өрүһүн тардыытыгар баар сирдэргэ сылдьыбыт, онтон уолугар Николаевскайга ыалдьыттаабыт уонна күһүн Дьокуускайга кэлбит.
• 1911 — Монте-Карло раллита бастакытын ыытыллыбыт.
• 1919 — Ирландия Өрөспүүбүлүкэтэ тутулга суох буолуутун биллэрбит Ирландия түмэнэ олохтоммут. Тутулуга суох буолуу иһин бастакы кыргыһыылартан биирдэстэрэ буолбут.
• 1922 — РКП(б) киин кэмитиэтин политбюротун мунньаҕа буолбут, онно Саха уобалаһыгар автономияны биэрэр туһунан боппуруос көтөҕүллүбүт. Политбюро чилиэннэрин ыйытыыга Владимир Ленин ону кытта сөбүлэһэрин биллэрбит.
• 1923 — Саха сиринээҕи Ситэриилээх Киин кэмитиэт (ЯЦИК) бастакы сиэссийэтигэр Бэрэстээтэлинэн Былатыан Ойуунускайы талбыттар.
• 1925 — Япония Сэбиэскэй Сойууһу билиммит. Дьоппуон сэриилэрэ Хотугу Сахалинтан таһаарыллыбыттар.
• 1928 — ЦИК «Саха АССР оройуоннааһынын принцибин туһунан» диэн уураах ылбыт. Түөрт степеннээх "өрөспүүбүлүкэ-уокурук-оройуон-нэһилиэк" салайыы систиэмэтин оннугар үс степеннээх "өрөспүүбүлүкэ-оройуон-нэһилиэк" систиэмэҕэ көһөргө ыйыллыбыт.
• 1930 — ОГПУ Хотугу хомуур этэрээтэ Күһүүр сэлиэнньэтин утарылаһыыта суох ылбыт.
• 1945 — Москубаҕа ССРС Билимин Акадьыамыйатын Сүрүн ботсаада аһыллыбыт.
• 2000 — Эквадор кэнгириэһин төрүт омуктар тэрилтэлэрэ күүстэринэн былдьаабыттарын кэнниттэн полковник Лусио Гутьеррес, Карлос Солорсано уонна Антонио Варгас бэрэсидьиэн Джамиль Махуады былаастан туораппыттар. Кэлин байыаннайдар былааһы вице-бэрэсидьиэҥҥэ туран биэрбиттэрэ.
• 2017 — Дональд Трамп бастакы бэрэсидьиэнниир күнүгэр АХШ 400-тэн тахса куоратыгар уонна 160+ атын дойдуларга Дьахталлар марштара ааспыт. Марш төрүөтүнэн Дональд Трамп дьахталлары утары этиилэрэ буолбуттар. Вашингтоҥҥа 200 000-тан тахса киһи уулуссаҕа тахсыбыт, оттон Америка бары куораттарыгар холбоон — 3,300,000–4,600,000 киһи.

Төрөөбүттэр

• 1903 — Игорь Курчатов — физик-ядерщик, академик, сэбиэскэй атомнай бомба «аҕата».
• 1944 — Василий Скрябин — Саха АССР бөдөҥ судаарыстыбаннай уонна уопсастыбаннай диэйэтэлэ, талааннаах салайааччы, Саха Өрөспүүбүлүкэтин норуотун хаһаайыстыбатын Үтүөлээх үлэһитэ, Мэҥэ-Хаҥалас улууһун Ытык киһитэ.
• 1945 — Владимир Татаринов — ырыаһыт, СӨ норуодунай артыыһа, СӨ үтүөлээх артыыһа, Нам улууһун Ытык киһитэ.
• 1958 — Василий Горохов — 80-нус сыллар бүтүүлэриттэн 2016 сыллаахха диэри Усуйаана улууһун Силээннээх нэһилиэгин баһылыга.

Өлбүттэр

• 1775 — Емельян Пугачев — Дон хаһааҕа, 1773—1775 сылларга Арассыыйаҕа ыраахтааҕыны утары бааһынай бастаанньатын салайааччыта. Петр III ыраахтааҕы тыыннаах үһү диэн сураҕы туһанан кини аатын ылына сылдьыбыта.
• 1793 — Людовик XVI — Франция хоруола, кини кэмигэр Франция Улуу Революцията саҕаламмыта. Гильотинаҕа өлөрүллүбүт.
• 1924 — Владимир Ленин (Ульянов) — аан дойдуга бастакы социализм дойдутун ССРС төрүттээччитэ, Арассыыйаҕа өрөбөлүүссүйэ тэрийэн былааһы ылбыт киһи.