Иннокентий (Вениаминов)

Иннокентий аҕабыыт

Митрополит Иннокентий аҕабыыт (Иван Евсеевич Попов-Вениаминов) (1797—1879) — православнай сыаркап «Сибэтиэй» диэн ааты иҥэрбит киһитэ, Москуба митрополита, миссионер, Бииблия сорох тиэкистэрин саха уонна атын хоту норуоттар тылларыгар тылбаастааһыны тэрийбит уонна бэйэтэ тылбаастаабыт киһи.

Анга диэн Өлүөнэ өрүс тардыытыгар, Байкаалтан чугас соҕус Иркутскай губернияҕа баар дэриэбинэҕэ Евсевий Попов пономарь дьиэ кэргэнигэр 1797 сыллаахха атырдьах ыйын 26 күнүгэр төрөөбүт. Сүрэхтэниитигэр Иоанн диэн ааттаабыттар.

Иркутскайга духуобунай семинарияны бүтэрбит. Онно үөрэнэ сылдьан иккис Вениаминов диэн араспаанньатын биэрбиттэр (ол кэмҥэ өлбүт Иркутскайдааҕы епископ Вениамин кэриэһигэр), тоҕо диэтэххэ сэминээрийэҕэ Иван Поповтар хастар да эбит. 1817 с. ойохтонон баран диакон буолбут уонна Иркутскай куорат Благовещенскай сыаркабар үлэлээбит, онтон 1821 с. иерей аатын ылбыт.

Иркутскай уонна Нерчинскэй епискобын Михаил (Бурдуков) сорудаҕынан 1824 сыллаахха от ыйын 29 күнүгэр миссионерынан Америкаҕа анаммыт (ыам ыйын 7 күнүгэр арахпыт, от ыйын 29 күнүгэр тиийбит). Сотору кэминэн Нуучча Америкатын сиригэр Уналашка арыыга тиийбит. Онно дьиэ кэргэнин кытта 15 сыл олорбут. Камчатка, Алеут арыыларын, Хотугу Америка олохтоохторун сүрэхтиир эбит, сыаркаптары туттарбыт, сыаркапка оҕолору үөрэтэр оскуолалары арйтарбыт. Уоспаны утары быһыы туруорууну тэрийбит, онон эпидемиялары тохтоппут.

1826 сыллаахха алеут тылын алпаабытын оҥорбут.

1834 сыллаахха атырдьах ыйын 22 күнүгэр Ситха арыыга Новоархангельскайга көһөрүллүбүт.

1838 сыл сэтинньи 8 күнүгэр Санкт-Петербурга Хамчаакка епрахиятын тэрийиини көрдөһө уонна итэҕэл кинигэлэрин олохтоох омуктар тылларыгар тылбаастыыры көҥүллэтэ аттаммыт.

1839 сыл ахсынньы 25 күнүгэр Петербурга протоиерей саанын ылбыт.

1840 сыллаахха кэргэнэ өлбүтүн кэннэ Москуба митрополит Филарет (Дроздов) кинини манаахха "кырыйбыт", Иннокенитий Иркутскай чиэһигэр Иннокентий диэн саҥа ааты иҥэрбит; ол сыл сэтинньи 30 күнүгэр архимандрит саана иҥэриллибит.

1840 сыл ахсынньытыгар Хамчаакка, Курил уонна Алеут епискобынан анаммыт. Эмиэ бу сыл «Записки об островах Уналашкинского отдела» диэн Аляскаҕа 16 сыллааҕы кэтээн көрүүлэрин кинигэ гынан бэчээттэппит.

1843, 1840 уонна 1850 сыллардаахха епархиятын кэрийбит: Саха сирин (ол иһигэр Охуоскайы), Хамчаакканы, Чукотканы, Алясканы, уонна Курил, Командор, Алеут арыыларын.

1879 сыллаахха кулун тутар 31 күнүгэр өлбүт. Троице-Сергиева лавра кылабыыһатыгар көмүллүбүт.

Өссө маны көр

• Кылгас биографията
• Православнай библиотека - Алеут тыла (Сибэтиэй Иннокентий Вениаминов) Архыыптаммыт 2015, Кулун тутар 25 күнүгэр.