Алтынньы 13

Алтынньы 13 диэн Грегориан халандаарыгар сыл 286-с күнэ (ордук хонуктаах сылга 287-c күнэ). Сыл бүтүө 79 күн баар.

Бэлиэ күннэр

• ХНТ ХНТ — Дойдулар ардыларынааҕы быһылаан сэрэҕин уҕарытыы күнэ
• Азербайдьан Азербайдьан — Азербайджан тимир суолун үлэһиттэрин күнэ
• Таиланд Таиланд — Полиция күнэ

Түбэлтэлэр

• 1307 — Франция хоруола Кэрэ Филипп (Филипп IV) тамплиер орденыгар киирэр рыцардары хаайбыт.
• 1675 — Нидерланды физигэ Христиан Гюйгенс сиэп чаһыытын патеннаабыт. Маннык чаһыыны кинини кытта тэҥҥэ Англия учуонайа Роберт Гук айбыта.
• 1860 — Билиҥҥээҥҥэ диэри харайыллан хаалбыт саамай эргэ үөһэ халлаантан хаартыска (аэрофото) Бостон куоракка (АХШ) салгын шаарыттан оҥоһуллубут.
• 1881 — Аныгы сөргүтүллүбүт иврит тылынан бастакы кэпсэтии буолбут. "Аныгы иврит аҕата" Элиэзер Бен-Йехуда доҕотторун кытары кэпсэппит. Сотору кэминэн дьэбириэйдэр Палестинаҕа көһүүлэрэ саҕаламмыта, онно тиийбит дьон урукку тылларыттан аккаастанан саҥа сөргүтүллүбүт иврит тылыгар көспүттэрэ. Билигин иврит — Израиль судаарыстыбаннай тыла.
• 1884 — Дойдулар ардыларынааҕы меридианнарга конференция Лондоҥҥа баар Гринвич обсерваториятын меридиана нулевой буоларыгар быһаарбыт.
• 1904 — Зигмунд Фрейд «Түүлү анаардааһына» (The Interpretation of Dreams) бэчээккэ тахсыбыт.
• 1917 — Португалияҕа Фа́тима куоратыгар үс оҕо тылын истэн мустубут 70 000 киһи «Күн дьиктитин» көрбүттэр.
• 1923 — Турция киин куората Истанбултан Анкараҕа көһөрүллүбүт.
• 1929 — Ола оройуоннааҕы исполкома Илиҥҥи Эбээн (Нагаевтааҕы) культбааза тутар туһунан быһаарыныы ылыммыт. Мантан Магадаан куората тутуллан саҕалаабыт.
• 1945 — Өрөбөлүүссүйэ иннинээҕи Бүлүү уокуругун дөкүмүөннэрин суох гыныыны утаран саха биллиилээх учуонайа Георгий Башарин Саха АССР НКВД-тын архыыбын сулууспатыгар сурук суруйбут.
• 2009 — «Саха сирин виртуозтара» (Виртуозы Якутии) ансамбль Нижнэй Новгород Кремлин концертыыр саалатыгар концерт биэрбит.

Төрөөбүттэр

• 1885 — Вигго Брун — Норвегия математига.
• 1925 — Маргарет Тэтчер — Улуу Британияҕа бастакынан премьер-миниистир буолбут дьахтар, 1979-1990 сылларга үлэлээбит. Хос аата — "Тимир леди".

Өлбүттэр

• 1943 — Фёдор Попов — Аҕа дойду Улуу сэриитин кыттыылааҕа, сахалартан бастакы Сэбиэскэй Сойуус Дьоруойа (1944).