Тохсунньу 25

Бикипиэдьийэ диэн сиртэн ылыллыбыт
Навигацияҕа көс Көрдөбүлгэ көс

Тохсунньу 25 диэн Григориан халандаарыгар сыл 25-с күнэ. Сыл бүтүө 340 күн (ордук хонуктаах сылга 341 күн) баар.

Бырааhынньыктар[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]

  • Арассыыйа АрассыыйаУстудьуоннар күннэрэ (Татьяна күнэ)
  • Арассыыйа Арассыыйа — Байыаннай флот штурманын күнэ
  • Эгиипэт Эгиипэт — Балыыссыйа күнэ. 1952 сыллаахха Исмаилия куоракка 50 полицейскай Британия былаастарын сорудаҕын толорботохторун иһин өлөрүллүбүттэрин уонна бааһырбыттарын кэриэстииллэр.
  • Эгиипэт Эгиипэт — Өрөбөлүүссүйэ күнэ. 2011 сыллаахха Хосни Мубарак 29 сыл тухары уларыйбакка былааска олорбутун сөбүлээбэккэ өрө туруу саҕаламмыт, түмүгэр былаас уларыйбыт
  • Индонезия Индонезия — Ас-үөл күнэ. 1951 сыллаахха бу күн Пурво Соедармо диэн Индонезияҕа "ас-үөл аҕатынан" билиниллэр диетолог-быраас оскуолата аһыллыбыт
  • Ииндийэ Ииндийэ — Быыбардааччы күнэ. Ииндийэ бырабыыталыстыбата 2011 сыллаахха быыбарга ыччат көхтөөхтүк кыттарын ситиһээри олохтообут күнэ
  • Шотландия Шотландия — Бернс түүнэ. Шотландия национальнай бэйиэтэ Роберт Бернс төрөөбүт күнүгэр бэлиэтэнэр. Киэһэ дьон мустан волынка тыаһаталлар, хаггис диэн Бернс биир хоһоонугар туойбут бүлүүдэтин сииллэр, Шотландия вискитин амсайаллар уонна бэйиэт хоһооннорун дорҕоонноохтук ааҕаллар, ырыаларын ыллыыллар.

Түбэлтэлэр[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]

  • 41 — Түүҥҥү сүбэлэһии кэнниттэн Сенат Клавдийы Рим импэрээтэринэн аныырга сөбүлэспит.
  • 750 — Заб өрүс аттынааҕы кыргыһыыга өрө турааччылар Омейядтар аармыйаларын кыайбыттар. Халиф Марван II күрээбит, онтон хас да ый буолан баран кыргыһыыга өлбүт. Түмүгэр Омейядтар династиялара быстыбыта, Аббасидтар династиялара былааска кэлбитэ, Ас-Саффа диэн киһи халиф буолбута. Омейядтар импиэрийэлэрэ Дамаскайга кииннэнэрэ, Аравия тумул арыыны бүтүннүүтүн, Мавераннахры уонна Магрибы (билиҥҥи Сиирийэ, Ираак, Ираан, Орто Азия дойдулара), Хотугу Африканы, билиҥҥи Испанияны, Португалияны баһылаан олорбута.
  • 1072 — Маһмуд ал-Кашгари «Диван луҕат ат-Турк» диэн түүр тылларын бастакы тылдьытын суруйан саҕалаабыт. 1074 сыл олунньу 10 күнүгэр бүтэрбит.
  • 1755 — Москубаҕа Сибэтиэй Татьяна күнүгэр университет олохтоммут.
  • 1905 — Соҕуруу Африкаҕа аан дойду саамай улахан алмааһа 3106 караттаах «Куллинан» (эбэтэр «Африка сулуһа») булуллубут. Алмаас хайа барыылардаах буолан биир улахан бриллиант оҥорор кыаллыбатах, ол иһин кинини алдьатан хас даҕаны бриллиант оҥорбуттар.
  • 1918
    • Украина Народнай Өрөспүүбүлүкэтэ Сэбиэскэй Арассыыйаттан тутулуга суоҕун биллэрбит.
    • Финляндия көмүскэнэр күүстэрэ тутулуга суох Финляндия аармыйатын быһыытынан биллэриллибиттэр, оттон барон К.Г.Е. Маннергейм главнокомандующайынан анаммыт.
    • Сэбиэттэр бүтүн Арассыыйатааҕы III сийиэстэригэр «Үлэһит уонна баттанар норуот бырааптарын декларацията» (Декларация прав трудящегося и эксплуатируемого народа) ылыныллыбыт.
  • 1919Антанта Наассыйалар Лиигаларын төрүттүүрү бигэргэппит.
  • 1924Францияҕа Шамони диэн куоракка бастакы Кыhыҥҥы Олимпия оонньуулара аһыллыбыттар.
  • 1932
    • ССРС уонна Польша саба түспэт туһунан пакт түһэрсибиттэр.
    • Иккис Кытай-Дьоппуон сэриитин кэмигэр хотугулуу-илиҥҥи Хэйлунцзян провинциятын киин куората Харбин обороната саҕаламмыт.
  • 1938 — Күн радиацията үрдээн, дьүкээбил Арҕаа Европа дойдуларыгар көстүбүт.
  • 1942Аан дойду иккис сэриитин кэмигэр Таиланд АХШ-ка уонна Англияҕа сэриини биллэрбит.
  • 1943Воронеж куорат ньиэмэстэртэн босхоломмут.
  • 1955 — АХШ Конгреһа Тайваны көмүскүүргэ сэбилэниилээх күүстэри туһанарга куоластаабыт.
  • 1957 — Ииндийэ мөккүөрдээх Кашмир эрэгийиэнин бэйэтин састаабыгар штат быһыытынан киллэрбит. Үксүн мусульманнар олорор сирдэрин Кашмир туһугар Ииндийэ уонна Пакистан 1947—1949 уонна 1965 сыллардаахха иккитэ сэриилэспиттэрэ.
  • 1960ССРС-ка ГУЛАГ (Главное управление исправительно-трудовых лагерей, трудовых поселений и мест заключения) сабыллыбыт.
  • 1998Куубаҕа сылдьыытын кэмигэр Рим паапата Иоанн Павел II дойдуга бэлиитикэ уларыйыахтааҕын уонна бэлиитикэ хаайыылаахтарын босхолууру модьуйбут, ону таһынан АХШ Куубаны изоляциялыы сатыырын сөбүлээбэтин эппит.
  • 2011Эгиипэт өрөбөлүүссүйэтин бастакы долгуна саҕаламмыт. Уулусса устун тэрээһиннээх хаамыылар, миитиннэр, былаас модьуйуутун истибэт буолуу аахсыйалара, забастовкалар уонна хааннаах киирсиилэр буолуталаабыттар.

Төрөөбүттэр[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]

Өлбүттэр[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]