Атырдьах ыйын 10

Атырдьах ыйын 10 диэн Грегориан халандаарыгар сыл 222-с күнэ (ордук хонуктаах сылга 223-c күнэ). Сыл бүтүө 143 күн баар.

Бэлиэ күннэр

• Эквадор Эквадор — Тутулуга суох буолуу күнэ. 1809 сыллаахха Испанияттан тутулуга суох буолуутун биллэрбит, ол эрээри дьиҥнээх тутулуга суох буолуу 1822 сыллаахха эрэ ситиһиллибитэ.

Түбэлтэлэр

• 955 — Лех кыргыһыытыгар Германия хоруола Оттон I тоҕо ааҥнаан киирбит венгрдэри кыайбыт. Паннонияҕа көһөн кэлбит венгрдэр үйэ аҥаарын тухары Европа дойдуларын талыыллара тохтуур. Сотору кинилэр биир сиргэ олохсуйар буолаллар уонна христианствоны ылыналлар.
• 1500 — Португалия байҕалынан устааччыта Диогу Диаш Ииндийэҕэ бара сатыы сылдьан Мадагаскар арыыны арыйбыт.
• 1519 — Фернан Магеллаан биэс хараабыллаах Сир шарын эргийээри Испанияттан арахпыт. Эспэдииссийэ үс сылынан төннөрүгэр 18 киһилээх биир эрэ хараабыл ордубут, Магеллан бэйэтэ аара Филиппин арыыларыгар өлбүт.
• 1539 — Франция хоруола Франциск I дойдуга судаарыстыбаннай тылы киллэрбит: туох баар докуомуоннары урукку курдук латыын тылынан буолбакка, француз тылынан суруйарга дьаһайбыт.
• 1793 — Парижка Лувр түмэлэ аһыллыбыт.
• 1897 — ньиэмэс хиимигэ Феликс Хоффманн мэдиссиинэҕэ туттуохха сөптөөх ыраас ацетилсалицил кислотаатын ылбыт (аспирин).
• 1941 — бастакы хомуурга Таатта оройуонуттан 140-ча киһи аармыйаҕа барбыт.

Төрөөбүттэр

• 1845 — Абай Кунанбаев (1904 өлб.), казаах бэйиэтэ, сырдатааччыта, казаах литэрэтиирэтин төрүттээччи.
• 1913 — Илья Спиридонов (10.10.1975 өлб.) — Социалистыы Үлэ Дьоруойа. Дьоно Таймыыр Сындааскытыттан төрүттээхтэр. Анаабыр улууһун Ворошилов аатынан холкуоһугар таба биригэдьиирэ.
• 1913 — Пак Дюнгер — Социалистыы Үлэ Дьоруойа.
• 1927 — Лаврентий Мөкүрдээнэп — балет артыыһа, Саха АССР норуодунай артыыһа.
• 1936 — Василий Иванов (22.04.1996 өлб.) — нуучча сахаҕа сыһыаннаах XVII—XVIII үйэтээҕи докумуоннарын үөрэппит чинчийээччи, устуоруйа билимин дуоктара.

Өлбүттэр

• 2000 — Петр Афанасьев (15.07.1928 төр.) — саха лексиколог учуонайа, филология билимин хандьыдаата. Диссэртээссийэтин Үөһээ Дьааҥы сахаларын түөлбэ тылларыгар көмүскээбитэ.