1846

1846 сыл.

Туох буолбута

Олунньу

• Олунньу 10 — Аангылыйа уонна сикхтэр ыккардыларынааҕы бастакы сэрии: Собраон аттынааҕы тиһэх кыргыһыыга Ост-Ииндийэ хампаанньатын аармыйата Пенджаб аармыйатын кыайбыт.
• Олунньу 20 — Польша бастаанньыстара Краковка өрө турбуттар, соруктара — дойду тутулуга суох буолуутун иһин охсуһууну күөдьүтүү.

Ыам ыйа

• Ыам ыйын 13 — АХШ Мексикаҕа сэриини биллэрбит. Бу сэрии түмүгэр билиҥҥи Калифорния, Нью-Мексико, Аризона, Невада уонна Юта штааттар сирдэрэ уонна Техас АХШ састаабыгар киирбиттэр.

Бэс ыйа

• Бэс ыйын 10 — Лондоҥҥа Шотландияттан төрүттээх Роберт Уильям Томсон пневматическай шинаҕа патент ылбыт. Ол эрэн маннык "салгыннаах шина" бу кэмҥэ тарҕамматах. Кэлин 1887 сыллаахха эмиэ шотландец Джон Данлоп бэлисипиэт көлөһөтүгэр пневматическай шина олордору тобулбутугар дьэ тарҕаммыт.

Балаҕан ыйа

• Балаҕан ыйын 18 (ол саҕанааҕы ааҕыыннан балаҕан ыйын 6 күнэ) — Ыраахтааҕы ыйааҕынан Лаамы байҕалыгар Айаан пуорда олохтоммут. Бу иннинэ биир үйэттэн тахса үлэлии турбут Охуоскай пуордун хомото чычаас буолан оччо табыгаһа суоҕа. Айааҥҥа фактория уонна Дьокуускай-Ньылхан-Айаан суола 1844 сыллаахтан тутуллан барбыттара, суолу кыйа 1855 сыллаахтан саҕалаан сахалары көһөрөн олохсуппуттара, олор дьаам үлэтин хааччыйыахтаахтара.
• Балаҕан ыйын 23 — Франция математига Леверье суоттааһынын туһанан ниэмэс астронома Галле Нептуну булбут.

Төрөөбүттэр

• Бурнашев, Николай Петрович — Боодоҕос (1846 — 1950), олоҥхоһут.

• От ыйын 17 — нуучча айанньыта уонна этнограф Николай Миклухо-Маклай.