Ыам ыйын 5

Ыам ыйын 5 диэн Григориан халандаарыгар сыл 125-с күнэ (ордук хонуктаах сылга 126-c күнэ). Сыл бүтүө 240 күн баар.

Бэлиэ күннэр

• Аан дойдуга Акушер күнэ

Түбэлтэлэр

• 1260 — Чыҥыс Хаан сиэнэ (Бөртөттөн кыра уолун Толуй уола) Хубилай Моҕуол импиэрийэтин Улуу хаана буолар. Бу хаан саҕана Моҕуол импиэрийэтэ муҥутуурдук улаата сылдьыбыта.
• 1494 — Колумб Ямайка арыыны арыйбыт.
• 1849 — Фёдор Достоевскай атын петрашевецтэри кытта Антонелли диэн провокатор үҥсүүтүнэн тутуллан Петропавловскай кириэппэскэ угуллар. Кэлин суут 21 киһини өлөрөргө уураахтаабыта (ол иһигэр Ф. М. Достоевскайы, ол эрээри суруйааччы бириигэбэрэ толоруллуон аҕай иннинэ көскө ыытыыннан солбуллубута).
• 1949 — Европа Сэбиэтэ тэриллибит.
• 1942 — Дьокуускай куоракка «Центральнай» (ол саҕана «Детскай» диэн ааттааҕа) киинэ тыйаатыра аһыллыбыт.

Төрөөбүттэр

• 1818 — Карл Маркс төрөөбүт, ньиэмэс бөлүһүөгэ уонна бэлиитигэ, коммунизм түөрүйэтин айбыт киһи.
• 1915 — Турантаев Дионисий Тимофеевич (05.05.1915—10.10.1956) — устуоруйа билимин хандьыдаата, Саха өрөспүүбүлүкэтэ бастакы пятилеткаларга хайдах сайдыбытын чинчийбитэ.
• 1917 — Михаил Андреевич Алексеев, ССРС народнай учуутала, Саха АССР уонна РСФСР оскуолаларын үтүөлээх учуутала. Өксөкүлээх Өлөксөй аатынан СӨ Илин бириэмийэтин лауреата төрөөбүт (өлб. 1995). Бу киһи уоттаах сэриигэ сылдьыбыта, ньиэмэс концлааҕырыгар уонна сэбиэскэй хаайыыга олорон тахсыбыта, ол эрээри санаата күүһүнэн үлэлээн сүдү чыпчааллары ситиспитэ, аата бүтүн Сойууска дуорайбыта.
• 1926 — Сыромятников Георгий Саввич (05.05.1926—02.02.1991) — литэрэтиирэни чинчийэр учуонай, литэрэтиирэни ырытааччы. Социалистыы реализм саха литэрэтиирэтигэр диэн тиэмэҕэ 1968 сыллаахха диссэртээссийэтин көмүскээбит.
• 1964 — Ларионов Сергей Александрович, «ЛОРП» ААО генеральнай дириэктэрэ.

Өлбүттэр

• 1821 — Франция императора Наполеон Бонапарт быстыбыт.
• 1952 — хомуньуус баартыйа Саха сиринээҕи диэйэтэлэ Сюльскай Сэмэн Сэмэнэбис. Кинини өлөрүү элбэх сураҕы-садьыгы күөдьүппүтэ.