Тохсунньу 12

Бикипиэдьийэ диэн сиртэн ылыллыбыт
Навигацияҕа көс Көрдөбүлгэ көс

Тохсунньу 12 диэн Григориан халандаарыгар сыл 12-с күнэ. Сыл бүтүө 353 күн (ордук хонуктаах сылга 354 күн) баар.

Бэлиэ күннэр[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]

  • Арассыыйа Арассыыйа — Прокуратура үлэһитин күнэ
  • Алжир Алжир — Йеннайер (бербердэр халандаардарынан Саҥа дьыл). Алжирга эрэ 12 чыыһылаҕа бэлиэтэнэр судаарыстыба бырааһынньыга. Берберэр олорор атын дойдуларыгар Юлиан халандаарын кытта сөп түбэһэр
  • Ииндийэ Ииндийэ — Ыччат күнэ
  • Танзания Танзания — Занзибар өрөбөлүүссүйэтин күнэ (1964)
  • Түркменистаан Түркменистаан — Кэриэстэбил күнэ (1881 сыллааҕы Гёк-Тепе (Күөх Төбө) кыргыһыытыгар охтубуттарга анаан).

Түбэлтэлэр[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]

  • Б.э.и. 49 сылЮлий Цезарь баһылыктаах 13-с легион Рубикон өрүһү туораабыт. Урукку доҕордуулар Цезарь уонна Помпей ыккардыларыгар сэрии буолара саарбаҕа суох буолбут.
  • 475Византия ыраахтааҕыта Зенон Константинопольтан күрээбит, былааһы кини генерала Василиск ылбыт.
  • 1570Иоанн IV ыраахтааҕы (Уордаах Уйбаан) сэриилэрэ Новгород куоракка киирбиттэр, тыһыынчанан киһини, ол иһигэр оҕолору-дьахталлары, сордоон-муҥнаан өлөртөөбүттэр (сорох сыанабылынан 30 тыһыынча олохтоохтон аҥаарын, 15 тыһыынча киһини). Төрүөтэ — Московияттан арахсан Польшаҕа холбоһоору гыммыттар диэн сымыйа үҥсүү. Бу кэнниттэн куоракка ыарыы турбута, сут буолбута.
  • 1918 (эргэ истиилинэн ахсынньы 30-гар) — Дьокуускай куоратын кулубатынан эсер Панкратьев В.А. талыллыбыт. Кини иннинэ кулубалаабыт эсер Эверстов И.Н. Сибиир уобаластааҕы дууматыгар дэлэгээтинэн барбыт.
  • 1927 — Ташкент куоратыгар Саҥа Түүр Алпаабытын Бүтүн Сойуустааҕы Киин кэмитиэтин (ВЦК НТА) Пленума түмүктэммит. Бу мунньахха Саха сирин аатыттан ВЦИК чилиэнэ Василий Леонтьев кыттыбыт.
  • 1930Дьокуускайга лесопилка тутуллубут.
  • 1943 — «Искра» диэн ааттаах байыаннай эпэрээһийэ саҕаламмыт, ол түмүгэр Ленинград блокадата көҥү көтүллүбүтэ.
  • 1945Сэбиэскэй Сойуус аармыйата Германияны утары улахан кимэн киирини саҕалаабыт.
  • 1965 — 1963 сыллааҕы Саха АССР оройуоннарын административнай реформата көтүрүллүбүт. Тыа сирин уонна промышленнай оройуоннар "көннөрү" оройуоннар буолбуттар уонна бытарытыллыбыттар: Амма, Үөһээ Бүлүү, Горнай, Мэҥэ-Хаҥалас, Мирнэй, Нам, Сунтаар, Уус-Алдан уонна Чурапчы оройуоннара сөргүтүллүбүттэр. Заречнай уонна Орто Өлүөнэ оройуоннара суох буолбуттар. Бу күн Мирнэй оройуонун тэриллибит күнүнэн ааҕыллар.
  • 1967 — Америкаҕа Джеймс Бедфорд диэн уйулҕа үөрэҕин профессора аан дойду устуоруйатыгар бастакынан крионизацияламмыт, ол эбэтэр баҕар кэнэҕэһин тилиннэрэр ньыма көстүө диэн тоҥоруллубут.
  • 1990Румыния урукку социалистыы лааҕыр дойдуларыттан бастакыннан хомуньуус баартыйатын боппут.
  • 1998 — Европа 19 дойдута киһини клоннааһыны боборго сөбүлэҥ түһэрсибиттэр.
  • 2010 — Гаитига улахан сир хамсааһына буолбут. Түмүгэр 220 000-тан 300 000-ҕа дылы киһи өлбүт, Гаити киин куоратын Порт-о-Пренс үксэ урусхалламмыт.

Төрөөбүттэр[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]

Өлбүттэр[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]

  • 1976Агата Кристи (1890 төр.), суруйааччы, аан дойдуга биллибит детективтэри суруйбута.