1930 сыл
(Мантан: 1930 көстө)
Перейти к навигации
Перейти к поиску
| Сыллар |
|---|
| 1926 1927 1928 1929 — 1930 — 1931 1932 1933 1934 |
| Уоннуу сыллар |
| 1900-с 1910-с 1920-с — 1930-с — 1940-с 1950-с 1960-с |
| Үйэлэр |
| XIX үйэ — XX үйэ — XXI үйэ |
1930 сыл.
Туох буолбута[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]
- Тохсунньу 12 — Дьокуускайга лесопилка тутулунна.
- Тохсунньу 21 — ОГПУ этэрээтэ Күһүүр сэлиэнньэни сэриилээн ылар.
- Олунньу 10 — Мэҥэ уонна Илин Хаҥалас улуустара холбоhууларыттан Мэҥэ-Хаҥалас улууһа тэриллибит.
- Олунньу 17 — "Саха АССР оройуоннаһынын туһунан" уураах тахсар.
- Олунньу 21 — ВКП(б) Саха обкуомун "Кулактары утары охсуһуу туһунан" уурааҕа тахсар.
- Кулун тутар 7 — "СССР-176" диэн көтөр аал Дьокуускайтан Сангаарга көтөн иһэн сааххалланар. Кальвица О.А. хамандьыырдаах экипаж өлөр.
- Муус устар 5 — ЯЦИК №23-дээх уурааҕынан Дьокуускайга орто анал техническэй үөрэх политехникума аһыллыбыт. Салаалара — индустриальнай, тыа хаһаайыстыбата, педагогика, медиссиинэ уонна кооперативнай. Сайын бу политехникум оннугар техникумнар ситимнэрин үөскэппиттэрэ, саҥа техникумнар ведомстволарга сыһыарыллыбыттара.
- От ыйын 13 — аан дойду футболга бастакы чемпионата Уругвайга буолбут.
- От ыйын 22 — Дьокуускайга 4 килватт уонна 250 ваттаах пердптчиктардаах телеграф радиоцентра үлэҕэ киирэр.
- Атырдьах ыйын 2 — ВКП(б) Саха сиринээҕи обкомун дьаһалынан саас тэриллибит орто анал техническэй үөрэх политехникума реорганизацияламмыт. Кини оннугар техникумнар ситимнэрин үоскээбит, саҥа техникумнар ведомстволарга сыһыарыллыбыттар.
- Атырдьах ыйын 2 — Дьокуускайга суол-тутуу уонна тутуу техникумнара аһыллыбыттар. 1933 сыл атырдьах ыйын 17 күнүгэр Саха АССР Совнаркомун уурааҕынан ити икки технукуму холбоон тутуу техникумун үөскэппиттэр. 1939 сыллаахха автотранспортнай техникум буолбута, онтон 1947 сыллаахтан ыла — Дьокуускайдааҕы дьиэ-уот уонна тутуу техникума. 1960-1990 сылларга Алданнааҕы хайа техникумугар сыһыарылла сылдьыбыта.
- Атырдьах ыйын 3 — Саха АССР Эргиэн наркоматын быһаарыытынан Дьокуускайга эргиэн уонна сырье техникума тэриллибитэ. Билиҥҥитэ Дьокуускайдааҕы потребительскай кооперация эргиэн уонна экэниэмиэкэ кэллиэһэ.
- Балаҕан ыйа — Ленинградка 38 тыһыынча тыллаах 13 томнаах Пекарскай Э.К. "Саха тылын тылдьыта" тахсар.
- Балаҕан ыйын 13 — Саха АССР Совнаркома Амуур-Дьокуускай автомобиль суолун тутарга диэн уруух ылар.
- Сэтинньи 7 — Саха сирин радиота төрүттэнэр.
Төрөөбүттэр[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]
- Тохсунньу 1 — Бүлүү куоракка Гоголев Иван Михайлович - Кындыл, саха норуот поэта
- Тохсунньу 31 — Карамзин Владимир Семенович - саха графига,
- Олунньу 10 — Спиридонов Иван Григорьевич (10.02.1930—29.03.2003) — литературовед, литератураны ырытааччы, филология билимин кандидата,
- Кулун тутар 12 — Аммосова Матрена Ивановна — кыыл иитээччи, Социалистическай Үлэ Геройа.
- Кулун тутар 15 — Лобанов Федор (15.03.1930—?) — саха аатырбыт ырыаһыта, Саха АССР үтүөлээх артыыһа,
- Кулун тутар 30 — Новолодский Алексей Борисович (30.03.1930—1994) — Социалистическай Үлэ Геройа.
- От ыйын 12 — Алексеев Егор Егорович — устуорук, СӨ билимин үтүөлээх диэйэтэлэ, Кулаковскай аатынан судаарыстыбаннай бириэмийэ лауреата, Нам, Таатта, Үөһээ Бүлүү, Ньурба улуустарын, Бүлүүчээн нэһилиэгин ытык олохтооҕо.
- Балаҕан ыйын 1 — Оконешников Егор Иннокентьевич, филология ноуукатын хандьыдаата, терминограф.
- Балаҕан ыйын 14 — Горохов Семен Васильевич — саха чулуу кырсаһыта, Социалистическай Үлэ Геройа.
- Балаҕан ыйын 19 — Попов Гавриил Васильевич, учуонай-лингвист, филология үөрэҕин кандидата, кыраайы үөрэтээччи.
- Балаҕан ыйын 20 — Ковлеков Семен Ипатьевич (20.09.1930—09.03.2003) - история билимин кандидата, доцент
- Алтынньы 25 — Варламова Мария Ивановна — П. А. Ойуунускай аатынан Саха академическай театрын артыыһа.
- Сэтинньи 7 — Ворона Иван Демьянович — Социалистическай Үлэ Геройа.
- Ахсынньы 31 — Спиридонов Михаил Федорович — Социалистическай Үлэ Геройа.
Өлбүттэр[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]
- Догойуков, Иван Павлович — Догойук уола (1840 — 1930), аатырбыт олоҥхоһут, ырыаһыт.