1932 сыл
(Мантан: 1932 көстө)
| Сыллар |
|---|
| 1928 1929 1930 1931 — 1932 — 1933 1934 1935 1936 |
| Уоннуу сыллар |
| 1900-с 1910-с 1920-с — 1930-с — 1940-с 1950-с 1960-с |
| Үйэлэр |
| XIX үйэ — XX үйэ — XXI үйэ |
1932 сыл.
Туох буолбута[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]
Тохсунньу[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]
- Тохсунньу — РСФСР Наркомземын иһинээҕи Госземтрест Саха сиринээҕи салаата тэриллэр.
- Тохсунньу 25
- ССРС уонна Польша саба түспэт туһунан пакт түһэрсибиттэр.
- Иккис Кытай-Дьоппуон сэриитин кэмигэр хотугулуу-илиҥҥи Хэйлунцзян провинциятын киин куората Харбин обороната саҕаламмыт.
- Тохсунньу 28 — Дьоппуон сэриилэрэ Шанхайга саба түспүттэр. Куорат иһигэр буолбут биир ыйдаах кыргыһыы түмүгэр Кытай Өрөспүүбүлүкэтэ сэбилэниилээх күүстэрин барытын Шанхайтан таһаарбыт.
- Тохсунньу 29 — Саха АССР Совнаркомын уурааҕынан Аэрофотогеотрест диэн тэрилтэ тэриллэр. Саха сирин геодезия уонна топография өртүнэн үөрэтэр.
Олунньу[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]
- Олунньу 4 — Иккис Кытай-Дьоппуон сэриитин кэмигэр 10 күннээх көмүскэнии кэнниттэн дьоппуоннарга Харбинбэриллибит.
- Олунньу 18 — Дьоппуон импиэрийэтэ хотугулуу-илин Кытайга Маньчжоу-го диэн судаарыстыба тэрийбит. Дойду баһылыгынан Кытай бүтэһик импэрээтэрин, маньчжур династиятын киһитин Пу Ини олордубуттар.
- Олунньу 27 — Англия учуонайа Джеймс Чедвик нейтрону арыйбыт.
Муус устар[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]
- Муус устар 10 — Уу көлөтүн норуот хамыһаарын № 139 бирикээһинэн Дьокуускайдааҕы өрүс техникума аһыллыбыта.
Ыам ыйа[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]
- Ыам ыйын 11 — Саха АССР Совнаркома "Кымыс оҥоруу туһунан" уураах ылар.
Бэс ыйа[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]
- Бэс ыйын 15 — Староватов П.Х. "Үлэ Геройа" аат иҥэриллэр.
Атырдьах ыйа[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]
- Атырдьах ыйын 12 — Дьокуускайга Киин электростанция тутуута саҕаланна.
Алтынньы[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]
- Алтынньы 20 — Уһук Илин кыраайын састаабыгар Сахалин уобалаһа тэриллибит. Ол саҕана уобалас Сахалин арыытын хотугу аҥаарын эрэ ылара, арыы соҕуруу аҥаарын Дьоппуон бас билэрэ.
Ахсынньы[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]
- Ахсынньы 10 — Таиланд конституциялаах монархияҕа кубулуйбут.
- Ахсынньы 17 — Хотугу муораннан сылдьыы сүрүн дьаһалта тэрилиннэ.
- Ахсынньы 27 — ССРС-ка пааспар баар буолбут. Бу иннинэ кыраныысса таһыгар үлэлиир эрэ гражданнар пааспардаах этилэр (холобур, Маяковскай 1929 с. хоһоонугар ол пааспар этиллэр).
Төрөөбүттэр[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]
- Никитин Павел Павлович - суруналыыс
- Тохсунньу 6 — Николай Каратаев — 1987-1998 сылларга Саха Өрөспүүбүлүкэтин Үрдүкү суутун бэрэстээтэлэ, 1972-1987 сылларга Саха АССР прокурора, Саха АССР Үрдүкү Сэбиэтин хас да ыҥырыытын дьокутаата. Кини аатын 1999 сылтан Бүлүү улууһун Тааһаҕар орто оскуолата сүгэр.
- Тохсунньу 16 — Гольдеров Василий Федотович — саха поэта, суруйааччыта.
- Тохсунньу 26 — Павел Никитин — суруналыыс, Саха АССР култууратын үтүөлээх үлэһитэ.
- Олунньу 22 — Владимир Шапошников — Намнааҕы педучилище бастакы дириэктэрэ (1963-1965), тылбаасчыт.
- Кулун тутар 1 — Шелехова Роза Васильевна — история билимин кандидата,
- Кулун тутар 8 — Колесов Гавриил Гаврилович (08.03.1932—1997) — саха суруйааччыта, Саха АССР норуодунай артыыһа
- Кулун тутар 15 — Тимофеев Михаил Елисеевич (15.03.1932—22.01.2013) — саха народнай поэта
- Кулун тутар 29 — Саввинов Дмитрий Дмитриевич - биология наукаларын дуоктара, профессор
- Ыам ыйын 29 — Бубякин Иван Афанасьевич — саха биллиилээх мелодиһа.
- От ыйын 7 — И. А. Потапов төрөөбүт, РСФСР искусствотын үтүөлээх диэйэтэлэ, Ойуунускай аатынан Ил бириэмийэтин лауреата, Арассыыйа художествотын академиятын чилиэнэ, ССРС наукаларын академиятын Сибиирдээҕи салаатын үтүөлээх бэтэрээнэ (2005 өлбүт).
- От ыйын 9 — Берестов Николай Савельевич, композитор.
- От ыйын 10 күнүгэр — Амыдаев Николай Данилович — худуоһунньук, муосчут.
- От ыйын 14 — Ю. Н. Прокопьев, СӨ норуотун хаһаайыстыбатын үтүөлээх үлэитэ, судаарыстыба уонна уопсастыба диэйэтэлэ, филология науукатын кандидата (2003 өлбүт)
- Алтынньы 14 — Олейников Борис Васильевич, геология уонна минералогия доктора, Геология наукаларын Институтун дириэктэрэ.
- Алтынньы 22 — Степанов Захар Константинович, композитор, педагог
- Сэтинньи 1 — Константин Шубин - Полярнай — дулгаан бэйиэтэ, суруйааччыта.
- Сэтинньи 23 — Иванова-Сидоркевич Ольга Петровна (23.11.1932—2003) — саха биллиилээх ырыаһыта, ырыа айааччыта.
- Ахсынньы 20 — Николай Борисов - Николай Уус — суруйааччы, 1972—1988 сылларга Саха АССР прокурорун солбуйааччыта, Российскай Федерация үтүөлээх юриһа.
Өлбүттэр[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]
- Ыам ыйын 8 — Леонтьев Василий Никанорович (1895 - 1932), литэрэтиирэ кириитигэ, түмэт диэйэтэлэ.