Староватов Пётр Хрисанфович
| Пётр Хрисанфович Староватов | |
 | |
| Үлэтэ: |
кыраайы үөрэтээччи, учуутал |
|---|---|
| Төрөөбүт күнэ: | |
| Төрөөбүт сирэ: | |
| Дойдута: | |
| Өлбүт күнэ: | |
| Наҕараадалара: | |
Староватов Пётр Хрисанфович (1873, Дьокуускай — 20.10.1957) — кыраайы үөрэтээччи, учуутал, Үлэ Дьоруойа, Саха сиригэр алмаас хостонуон сөбүн аан бастаан туруорсубут киһи.
Олоҕун олуктара
[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]1873 сыллаахха урукку ааҕыыннан бэс ыйын 29 күнүгэр (аныгыннан от ыйын 11 күнүгэр) Дьокуускайга нуучча казак дьиэ кэргэнигэр төрөөбүт. Аҕата Хрисанф Любимов Староватов, ийэтэ Анна Семенова. Ол туһунан метрикаҕа суруллубута Саха национальнай архыыбыгар харалла сытар[1].
1880 сыллаахха Өлүөхүмэҕэ приход гражданскай училищетыгар үөрэнэ киирбит.
1883 сыллаахха Дьокуускайга алта кылаастаах классическай эр дьон прогимназияларыгар киирбит. Ол прогимназия 1892 сыллаахха Дьокуускайдааҕы реальнай училище буолбут. Онон 1892 сыллааха училищены бүтэрэн учуутал дьупулуомун ылбыт. Уонна Боотуруус улууһун Чурапчы начаалынай училищетыгар анаммыт. Эһиилигэр 1893 сыллаахха Бүлүүгэ Бүлүү приходун училищетын сэбиэдиссэйинэн анаммыт.
1895 сыллаахха Корякин Алексей Е. диэн Бүлүү казаагын кыыһын Надежданы ойох ылбыт.
1998 сыллаахха Бүлүү метеостанциятын кэтээччитинэн (наблюдателинэн) анаммыт (хамнаһа суох). Бу сыл Бүлүү бибилэтиэкэтин төрүттээччилэриттэн биирдэстэрэ буолбут.
1905 сыллаахха учуутал үлэтиттэн туоратыллыбыт. Чааһынай уруоктары биэрэн, судьуйаҕа тылбаасчыт уонна суруксут быһыытынан 1907 сылга диэри айаҕын иитиммит.
1907—1913 сс. — Элгээйи оскуолатыгар (2 кылаастаах училище) сэбиэдиссэй-учууталынан үлэлээбит[2].
1913 сыллаахха Бүлүүгэ үрдүкү начальнай училище учууталынан көһөрүллүбүт.
1920-26 сс. Бүлүү 2 ступеннаах оскуолатын учуутала, дириэктэр көмөлөһөөччүтэ.
1926 сыллаахха Дьокуускайга учуутал уонна агроном куурустарын үөрэнэн бүтэрбит.
1926-35 сылларга Чернышевскай аатынан Бүлүү педтехникумун уһуйааччыта. Эмиэ бы сылларга тыа хаһаайыстыбатын кооперациятын инструкторынан үлэлээбит.
1928 сыллаахха Сэбиэскэй Сойууска аан бастакыннан Үлэ Дьоруойа сыбаанньаны ылбыта (4 киһи иһигэр киирбитэ).
Аан бастаан Саха Cирэ алмаастааҕын туһунан научнай чинчийиигэ олоҕуран сабаҕалаабыт киһи.
Бүлүүгэ кыраайы үөрэтии түмэлин тэрийбит.
1957 сыллаахха алтынньы 20 күнүгэр өлбүт, Бүлүү куоратын кылабыыһатыгар көмүллүбүт.
Аатын үйэтитии
[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]- П. Х. Староватов аата иҥэриллибит:
- 1928 сылтан Элгээйи (Сунтаар улууһа) орто оскуолатыгар[2];
- Бүлүүтээҕи кыраайы үөрэтэр түмэлгэ.
- Кини туһунан 1966 сыллаахха кинигэ бэчээттэммит: Кротов М., «Вилюйский краевед», Якутское книжное издательство. — 84 с.
- М. К. Аммосов аатынан Хотугулуу-Илиҥҥи федеральнай университет ГРФ студеннарыгар анаан стипендия олохтоммут[3]
Наҕараадалара
[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]- Үлэ Дьоруойа (1928)
- Үлэ Кыһыл Знамятын уордьана (1952)
- Бүлүү улууһун ытык киһитэ[4]
Быһаарыылар
[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]Сигэлэр
[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]- Пестерев В. И. История Якутии в лицах. — Якутск: Бичик, 2001. — С. 234—237. — 464 с.
- Грани "алмазной истории, «Якутия» хаһыакка тахсыбыт ыстатыйа.
- Понять смысл настоящего, предвидеть будущее. Ыстатыйа. «Илин» сурунаал — № 2 — 2002.
- Наши земляки — гордость республики Архыыптаммыт 2007, Ахсынньы 4 күнүгэр. Бүлүү куорат ситим-сирэ.
- Виртуальный музей МБОУ «Эльгяйская СОШ им. П. Х. Староватова»
 |
Бу киһи туһунан сиппэтэх ыстатыйа. Көннөрөн уонна эбэн биэрэн Бикипиэдьийэҕэ көмөлөһүөххүн сөп. |