Шарин Николай Иванович

Бикипиэдьийэ диэн сиртэн ылыллыбыт
Навигацияҕа көс Көрдөбүлгэ көс

Шарин Николай Иванович (1930-2015) — 1964 сыллаахха Саха АССР оскуолаларын түөрэтин нууччалыы үөрэтиигэ көһөрөөрү гыммыттарын тохтоппут киһи, учуутал, Саха АССР үөрэҕириитин миниистирэ (1962—1981). РСФСР үтүөлээх учуутала (1975), Саха Өрөспүүбүлүкэтин ытык киһитэ.

Олоҕун олуктара[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]

  • 1930 сыллаахха сэтинньи 17 күнүгэр Орто Халыма оройуонугар Сылгы Ыытар с. төрөөбүт.
  • А.И. Герцен аатынан педагогика үнүстүүтүн 1955 сыллаахха бүтэрбит.
  • 1962—1981 сс. — Саха АССР үөрэҕириитин миниистирэ.

1964 с. үгүс автономнай өрөспүүбүлүкэлэр, олор истэригэр «Калмыкия, Чечня, Дагестан туруорсуулара» диэн ааттааннар, РСФСР Үөрэҕин министиэристибэтигэр национальнай оскуолаларга нууччалыы үөрэтиини маҥнайгы кылаастан саҕалыыр, төрөөбүт тылы предмет быһыытынан эрэ үөрэтэр боппуруос туруоруллубут. Ону дьүүллэһэргэ Москубаҕа автономнай өрөспүүбүлүкэлэр үөрэҕириигэ миниистирдэрин ыҥыран, анал мунньах оҥорбуттар. Онно үгүс автономнай өрөспүүбүлүкэлэр сөбүлэһэллэрин биллэрбиттэр, арай Татарстан, Башкирия уонна Саха сирин миниистирдэрэ итини утарбыттар. Шарин Н.И. мунньах кэнниттэн Саха АССР обкуомун I сэкирэтээрэ Гавриил Иосифович Чиряевтиин кэпсэппит. Чиряев ол кэнниттэн баартыйа Киин Кэмитиэтин кытта кэпсэтэн, боппуруоһу быһааттаран, түмүгэр “Особый учебный план татарской, башкирской, якутской школ” диэн докумуон баар буолбут[1].

  • 1981-1990 сс. — САССР Үрдүкү Сэбиэтин бөрөсүүдьүмүн сэкиритээрэ.
  • Саха АССР Үрдүкү Сүбэтин VI—XI ыҥырыыларын дьокутаата.

Наҕараадалара уонна ытык ааттара[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]

  • Икки «Үлэ Кыһыл Знамята» уордьан
  • Норуоттар доҕордоһууларын уордьана
  • «Бочуот Бэлиэтэ» уордьан
  • РСФСР үтүөлээх учуутала
  • Саха Өрөспүүбүлүкэтин үөрэҕин үтүөлээх үлэһитэ
  • Саха Өрөспүүбүлүкэтин ытык киһитэ (2001)[2]
  • СӨ судаарыстыбаны тутууга М.К. Аммосов аатынан судаарыстыбаннай бириэмийэтин лауреата (2005).[3]

Быһаарыылар[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]

  1. Прасковья Байанаева. «Кустук өҥнөөх, кымыс сыттаах» сахабыт тыла сатарыахтын!
  2. Официальный информационный портал Республики Саха (Якутия): Почетные граждане Республики Саха (Якутия)
  3. Саха сирин энциклопедическэй тылдьыта. — СӨ Билимин акадьыамыйата, ISBN 978-5-02-038710-0, 2018, Новосибирскэй, Наука, С.520 — 482 с.

Сигэлэр[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]