Балаҕан ыйын 22
Тас көрүҥэ
Балаҕан ыйын 22 диэн Григориан халандаарыгар сыл 265-с күнэ (ордук хонуктаах сылга 266-c күнэ). Сыл бүтүө 100 күн баар.
Бэлиэ күннэр
[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]- Аан дойдутааҕы слоннары харыстааһын күнэ.
- Аан дойдутааҕы массыыната суох сылдьыы күнэ.
Латвия,
Литва — Балттар сомоҕолоһууларын күнэ.
Эстония — Утарылаһан охсуһуу күнэ.
Украина — Партизан килбиэнин күнэ.
Болгария — Тутулуга суох буолуу күнэ (1908, Осмаан импиэрийэтиттэн).
Мали — Тутулуга суох буолуу күнэ (1960, Францияттан).
АХШ — Америка урбаанньыт дьахталларын күнэ.
Түбэлтэлэр
[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]- 1687 — Дьокуускайга бойобуоданан анаммыт стольник Пётр Петрович Зиновьев кэлбит.
- 1764 — Арассыыйа импиэрийэтигэр биэрэстэлээх баҕаналары туруорар буолбуттар.
- 1789 — Рымник кыргыһыыта: 25 000 киһилээх Александр Суворов салайар Австрия уонна Арассыыйа холбоһуктаах аармыйалара 100 000 киһилээх Осмаан импиэрийэтин аармыйатын үлтүрүппүт.
- 1792 — Францияҕа Өрөспүүбүлүкэ олохтоммут, бу күнтэн республиканскай халандаар ааҕыллан барбыт.
- 1862 — АХШ-га Гражданскай сэрии кэмигэр бэрэсидьиэн Авраам Линкольн дойду иһигэр баар кулуттары барыларын босхолуур прокламация таһаарбыт.
- 1869 — Австрияҕа аан дойдуга бастакы почта открыткаларын таһаарбыттар.
- 1935 — ССРС совнаркомун уурааҕынан Кыһыл аармыйаҕа байыаннай сыбаанньалар киллэриллибиттэр.
- 1957 — Гаити бэрэсидьиэнинэн Франсуа Дювалье талыллыбыт. Кини хааннаах диктатураны олохтоон 1971 сыллаахха өлүөр дылы дойдуну баһылаабыта.
- 1980 — Саддам Хусейн баһылыктаах Ирак Ираҥҥа саба түспүт. Аҕыс сыллаах сэрии саҕаламмыт.
- 1989 — Казахстан судаарыстыбаннай тылынан казах тыла биллэриллибит. Оттон нуучча тыла "норуоттар ардыларыгар бодоруһуу тыла" статустаммыт.
- 1991 — "Өлбүт байҕал суруктарын" дьоҥҥо толору көрдөрбүттэр. Бу суруктары Өлбүт байҕал хоту өттүгэр баар Кумран хаспахтарыттан 1946-56 сыллардаахха булбуттара, сабаҕалааһын быһыытынан суруктар (пергамеҥҥа, папируска, алтаҥҥа оҥоһуллубут) б. э. и. III үйэттэн саҕалаан I үйэҕэ диэри суруллубуттар.
Төрөөбүттэр
[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]- 1694 — Лорд Честерфилд — Улуу Британия судаарыстыба дьайыксыта, дипломат уонна суруйааччы, «Уолбар суруктар» диэн педагогическай айымньы ааптара.
- 1791 — Майкл Фарадей — Англия химигэ уонна физигэ.
- 1900 — Сергей Ожегов (1964 өлб.), сэбиэскэй лингвист, лексикограф, нуучча тылын быһаарыылаах тылдьытын суруйбут киһи.
- 1927 — Борис Альперович — РСФСР уонна Саха АССР үтүөлээх бырааһа, хирург, профессор.
Өлбүттэр
[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]- 1612 — Василий Шуйскай (1552 төр.), Рюриковичтартан төрүттээх бүтэһик нуучча ыраахтааҕыта (1606—1610).
- 1960 — Архип Кудрин — Абаҕыыныскай — саха бэйиэтэ, тылбаасчыт.
- 2020 — Спиридон Иванов (1928.03.16 төр.) — саха түөлбэ тылын чинчийээччи, тыл үөрэҕин билимин дуоктара, Саха Өрөспүүбүлүкэтин билимин үтүөлээх үлэһитэ.
|