Кулун тутар 19
Кулун тутар 19 диэн Григориан халандаарыгар сыл 78-с күнэ (ордук хонуктаах сылга 79-c күнэ). Сыл бүтүө 287 күн баар.
Бэлиэ күннэр
[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]- Тымныы оҕуһун көхсө "күр" гына сууллар, салгын сылыйан барар
Саха Өрөспүүбүлүкэтэ — Аартыка күнэ
Арассыыйа — Подводник-моряк күнэ
Италия, 
Мальта, 
Лихтенштайн — Сибэтиэй Уоһук күнэ
Польша — Кашуб омук сомоҕолоһутун күнэ (кашуб тыла: Дзен Едноте Кашебув). Бу күн 1238 сыллаахха кашубтар аан бастаан докумуоҥҥа ахтыллыбыттар
Финляндия — Тэҥ быраап күнэ (фин. Tasa-arvon päivä), суруйааччы, уопсастыбаннай диэйэтэл, дьахталлар бырааптарын туруулаһааччы Минна Кант (1844—1897) төрөөбүт күнүгэр бэлиэтэнэр
Түбэлтэлэр
[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]- 1279 — Монгуоллар флоттара уон төгүл сабырыйар Сун импиэрийэ флотун кыргыбыт. Сун импиэрийэ суох буолбут, Кытай бүттүүнэ Монгуол импиэрийэтигэр киирбит.
- 1441 — Москубаҕа 1439 сыл сайыныгар Флоренцияҕа православнай уонна католик таҥара дьиэлэрин холбуур унияларыгар илии баттаабыт митрополит Исидор төннөн кэлбит. Москуба улуу кинээһин Василий II бирикээһинэн хаайыллыбыт. Үс сыл буолан баран Исидор күрээбит, Римҥэ тиийэн кардинал солотун уонна Константинополь патриарха диэн ытык ааты ылбыт, ол эрээри онно хайыы-үйэ туурактар баһылаан олороллоро.
- 1697 — Бүөтүр I Дьобуруопаҕа айанын саҕалаабыт.
- 1819 — Арассыыйаҕа бастакы суһал көмө ыстаансыйата Бөтөрбүүргэ арыллыбыт.
- 1921 — Сибревком уурааҕынан Приморскай кыраайын Охотскай уонна Камчатка уездтара Саха күбүөрүнэтин састаабыгар киллэриллибиттэр.
- 1944 — Аан дойду иккис сэриитэ: ньиэмэс аармыйата Венгрияны оккупациялаабыт.
- 1970 — Андрей Сахаров, Валентин Турчин уонна Рой Медведев ССРС-ка дэмэкэрээттии уларытыылары киллэрэр туһунан аһаҕас суругу дойду салайааччыларыгар Брежнев, Косыгин уонна Подгорнай ааттарыгар суруйбуттар.
- 1990 — Саха АССР Үрдүкү Сэбиэтин уурааҕынан Алексеевскай оройуон аата Таатта оройуона диэн буолбута.
- 2003 — ЭХШ бэрэсидьиэнэ Джордж Буш Ираак баһылыгар Саддам Хусейнҥа ултумаатым туруорбут, бу күнтэн ыла сэрии саҕаламмыт диэххэ сөп. Британия, Япония, Турция уонна Австралия салалталара өйөөбүттэр, Франция, Кытай уонна Канаада утарбыттар.
Төрөөбүттэр
[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]- 1206 — Гуйук Хаан, Монгуол импиэрийэтин 3-с улуу хаана (1248 өлб.).
- 1629 — Алексей Михайлович Нуурал (1676 өлб.) — Нуучча ыраахтааҕыта, Романовтар династияларын иккис ыраахтааҕыта, Михаил Фёдорович уонна кини иккис ойоҕун Евдокия уоллара.
- 1931 — Аким Кондратьев (2001 өлб.) — учуутал, бэйиэт, суруналыыс.
- 1950 — Тимофей Сметанин — Саха академическай тыйаатырын артыыһа, драма уонна киинэ артыыһа.
- 1956 — Егор Гайдар — РФ бырабыыталыстыбатын бэрэстээтэлэ, бэлиитик, экэнэмиис.
- 1981 — Чурапчы улууһун Одьулуун сэлиэнньэтигэр Геннадий Турантаев — Саха академическай тыйаатырын артыыһа, тыйаатыр уонна киинэ артыыһа.
- 1986 — Айаал Лазарев — ыарахан ыйааһыҥҥа тустар саха биллиилээх тустууга, көҥүл тустууга Азия чөмпүйүөнэ.
Өлбүттэр
[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]- 2016 — Сэмэн Руфов — бэйиэт, тылбаасчыт, саха норуодунай суруйааччыта, ССРС суруйааччыларын Сойууһун чилиэнэ.
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||