От ыйын 16

От ыйын 16 диэн Григориан халандаарыгар сыл 197-с күнэ (ордук хонуктаах сылга 198-c күнэ). Сыл бүтүө 168 күн баар.

Бэлиэ күннэр

• Арассыыйа Арассыыйа — Оҕо лааҕырдарыгар Нептун күнүн бэлиэтииллэр
• Грузия Грузия, Гергетоба (Таҥараҕа таптал күнэ). Гергети сэлиэнньэҕэ баар былыргы сыаркапка ордук далааһыннаахтык бэлиэтииллэр
• Гондурас Гондурас — Инженер күнэ
• Перу Перу — Кармен де Чинча туҥуй дьахтар (Virgen del Carmen) күнэ
• Франция Франция — Холокост толук буолбут дьонун ахтар күн

Түбэлтэлэр

• 622 — Ислаам халандаарын саҕаланыыта. Хиджра күнүттэн саҕаланар. Бу күн Мухаммед бастакы мусульмааннары кытта Меккаттан Мединаҕа көспүт.
• 1054 — Константинопольга христианнар икки аҥыы арахсыылара саҕаламмыт: арҕаа (католиктар) уонна илиҥҥи (православие) таҥара дьиэлэрэ. Римскэй паапа кырыыр бууллатын аҕалбыт киһи онтун бу күн София собуорун алтаарыгар уурбут, ол кэнниттэн Константинополь патриарха паапаны уонна кини дьонун кыраабыт.
• 1439 — Англияҕа чумаа сыстыганнаах ыарыыта тарҕаммытынан уураһыыны боппуттар.
• 1661 — Европаҕа бастакы кумааҕы харчыны Швеция Stockholms Banco баана таһаарбыт.
• 1819 — Антарктиданы эргийэр Беллинсгаузен уонна Лазарев хамаандалаах «Восток» уонна «Мирнэй» шлюптар эспэдииссийэрэ саҕаламмыт. 190 киһиэхэ анаан икки сыллааҕы астарын-үөллэрин илдьэ барбыттар, ол иһигэр, холобур, 20,5 туонна горох, 65,8 туонна сухарыы, 3926 л водка. Ону таһынан хас сылдьыбыт портарыгар астарын, арыгыларын толоруналлар эбит. Устуу кэмигэр үс мотуруос (биир ис тиибиттэн, икки - мачтаттан сууллан), биир аҕабыыт ("айаны тулуйбакка") өлбүттэр, кэлэн баран өссө биир эппиһиэр быстыбыт — устуу кэмигэр саҕаламмыт психическэй ыарыыттан.
• 1920 — Дьокуускайдааҕы куорат суута олохтоммут. Бастакы норуот судьуйатынан Степан Коротков диэн киһи буолбут.
• 1920 — Антанта Сэбиэскэй Арассыыйаны блокадалыырын тохтоппут.
• 1927 — Новгородов сахалыы алпабыытын уларытар хамыыһыйа мунньахтаабыт, кыттыыны ылбыттар Исидор Барахов, Максим Аммосов, Василий Леонтьев, Петр Яковлев, А.Д. Попов, Серафим Потапов, Степан Гоголев, Алексей Иванов — Күндэ уонна Кузьма Гаврилов. Хамыыһыйа бэчээккэ 33 буукуба оннугар 31 буукубаны уонна уһатыы бэлиэтин, ону кытары сурукка 35 буукуба оннугар 32 буукубаны уонна уһатыы бэлиэтин ылыммыт.
• 1945 — АХШ-ка Лос-Аламос диэн сиргэ бастакы атомнай буомбаны тургутан эспиттэр.
• 1979 — Саддам Хуссейн Ираак бэрэсидьиэнэ буолбут.
• 1994 — Шумейкер-Леви кометата Юпитеры кытта харсыбыт.
• 2002 — Дьокуускайга Хоту физика-техника кыһалҕаларын институутугар матырыйааллар уонна массыыналар хотугу тыйыс айылҕаны тулуйууларын үөрэтэр I Евразия симпозиума буолбут.

Төрөөбүттэр

• 1872 — Норвегия чинчийээччитэ уонна айанньыта Руаль Амундсен (1928 өлб.).
• 1928 — Роберт Шекли (Robert Sheckley) (2005 өлб.), аан дойдуга аатырбыт АХШ фантаст суруйааччыта.
• 1974 — Светлана Абрамова —— СӨ суверенитеты ыларыгар дьон оруолун, СӨ омугунан састаабын, өрөспүүбүлүкэҕэ урбаан үөскээһинин уонна быыбардары чинчийбит учуонай, социология билимин хандьыдаата.

Быстыбыттар

• 1868 — Дмитрий Писарев, нуучча литэрэтиирэтин кириитигэ (1840 төр.). XIX үйэ 60-с сылларыгар нуучча литэрэтиирэтигэр Бүлүү куоракка көскө олорбут Чернышевскай уонна Добролюбов кэннилэриттэн үһүс улуу кириитик.
• 1987 — Акылбай Кунанбаев — хаһаах норуотун бэйиэтэ, хаһаах литэрэтиирэтин төрүттээччи Абай улахан уола.
• 2014 — Марина Попова (Эдьиий Марыына) (24.03.1926 төр.) — ырыаһыт, Саха АССР норуодунай артыыһа.