Алтынньы 28

Алтынньы 28 диэн Григориан халандаарыгар сыл 302-с күнэ (ордук хонуктаах сылга 303-c күнэ). Сыл бүтүө 63 күн баар.

Бэлиэ күннэр

• Аан дойдуга Ойуулук күнэ (ааҥл. International Animation Day). 1892 сыллаахха Парижка бастакы хамсыыр ойуулары көрдөрбүттэр.
• Греция Греция — Оха күнэ. 1940 сыллаахха фашистыы Италия ультиматумугар Греция "суох" («'Οχι») диэн хоруйдаабыта уонна бас бэриммэтин биллэрбитэ.
• Индонезия Индонезия — Ыччат андаҕарын күнэ (индон. Hari Sumpah Pemuda). 1928 сыллаахха Индонезия ыччатын иккис сийиэһигэр бу күн үс сүрүн этиилээх андаҕар этиллибит: "Индонезияны эрэ дойдубут быһыытынан билинэбит, Индонезия омуга буолабыт, Индонезия тылын өйүүбүт". Бу кэнниттэн малаай тылын Индонезияҕа туттуллар түөлбэ тыла индонезия тыла диэн ааттанар буолбута
• Словакия Словакия Чехия Чехия — Чехословакия өрөспүүбүлүкэтин күнэ. 1918 сыллаахха Австро-Венгрияттан тутулуга суох Чехословакия өрөспүүбүлүкэтэ төрүттэмитэ
• Украина Украина — Украина фашист халабырдьыттартан босхолонуутун күнэ

Түбэлтэлэр

• 97 — Рим импэрээтэрэ Марк Кокцей Нерва претория гвардиятын соҥнооһунунан Марк Ульпий Траян диэн байыаннайы бэйэтин нэстилиэнньигинэн уонна утумнааччытынан анаабыт.
• 969 — Византия импиэрийэтэ Антиохияттан араабтары үүрбүт.
• 1420 — Бобуулаах куорат тутуллан бүппүтүн кэнниттэн Пекин Миин династиятын киин куоратынан биллэриллибит.
• 1492 — Христофор Колумб Америкаҕа бэйэтин бастакы айаныгар Куубаҕа дьаакыр бырахпыт, бастаан Японияҕа кэллим дии санаабыт.
• 1628 — Францияҕа итэҕэл сэриилэрэ: Ла-Рошель 14 ыйдаах осаадата гугеноттар бэриниилэринэн түмүктэммит.
• 1726 — Джонатан Свифт «Гулливер айана» арамаана аан бастаан бэчээттэммит.
• 1886 — Нью-Йоркка Көҥүл Мэҥэтэ аһыллыбыт, АХШ тутулуга суох буолуутун сүүс сылыгар Франция бэлэҕэ. Толору аата — "Аан дойдуну сырдатар Көҥүл".
• 1918 — Чехословакия Австро-Венгрияттан тутулуга суоҕун биллэрбит. 75 сылынан 1993 сыллаахха Чехия уонна Словакия тус-туспа арахсыспыттара.
• 1942 — Аляска трассата Алясканы Хотугу Америка суолларын ситимигэр холбообут. Бу трасса Аляскаттан Соҕуруу Америка соҕуруу уһугар диэри тыргыллар Панамерикан шоссе сорҕото буолар.
• 1962 — Кариб кириисиһэ түмүктэммит, ССРС басхана Никита Хрущев сэбиэскэй ракеталары Куубаттан таһаарар туһунан бирикээс биэрбит.
• 1965 — Рим папата Павел VI дьэбириэй омугуттан Киристиэһи өлөрбүт буруйу устубут.
• 1972 — Саха сирин омуктарын археологияларын уонна этнографияларын түмэлэ Саха судаарыстыбаннай университетыгар аһыллыбыт.
• 2002 — Москубаҕа Саха Өрөспүүбүлүкэтин күннэрэ аһыллыбыттар. ВВЦ-га 5№ павильоҥҥа СӨ ситиһиилэрин көрдөрүү саҕаламмыт. Манна «АЛРОСА» алмааһы хостуур сирдэриттэн хомуллубут кимберлииттэр сэдэх коллекциялара, аатырбыт алмаастар стразтара, аныгы техника көрүҥнэрэ көрдөрүүгэ турбуттар.
• 2002 — СӨ бырабыыталыстыбатын бэрэстээтэлэ Семен Назаров суруналыыстары кытта көрсөн «Дубровкаҕа» буолбут террагынан ситимнээн Саха сиригэр туох дьааһаллар ылыллалларын кэпсээбит.
• 2006 — Дьокуускайга Арассыыйа Социалистыы биир баартыйатын (СЕПР) регионнааҕы салаатын учредительнай кэмпириэнсийэтэ буолбут. Олохтоох политсовекка Арассыыйаҕа биллэр спортсменнар Петр Юмшанов уонна Целестин Цюхцинскай киирбиттэр. Политсовет бэрэстээтэлинэн Бриллианы кырыылааччылар ассоциацияларын дириэктэрэ Арсентий Давыдов буолбут.
• 2013 — АЛРОСА хампаанньа IPO ыыппыт, хампаанньа 16 бырыhыаннаах аахсыйалара (сэттэлии бырыhыан аахсыйалар - Арассыыйа Федерацията уонна Саха Өрөспүүбүлүкэтин бырабыытылыстыбата, эбиитин 2 бырыhыан – квазиказначейскай үп докумуона) атыыга барбыттар. IPO тyмyгэр, 41,3 миллиард солкуобай киирбит (1,3 миллиард АХШ доллара).

Төрөөбүттэр

• 1849 — Виктор Бротерус (1929 өлб.), фиин бриолог учуонайа, Сибиир муохтарын, лабыкталарын чинчийиигэ улахан өҥөлөөх киһи.
• 1937 — Владимир Рагозин — "Алданзолото" бульдозериһа, Социалистыы Үлэ Дьоруойа.
• 1941 — Светлана Николаева — 1986-1991 сылларга Саха АССР култууратын миниистирэ, СӨ народнай хаһаайыстыбатын үтүөлээх үлэһитэ, СӨ социальнай сулууспатын туйгуна, Амма улууһун Ытык олохтооҕо.
• 1955 — Билл Гейтс — АХШ урбаанньыта уонна түмэт диэйэтэлэ, Microsoft корпорация төрүттээччитэ, өр сылларга аан дойду саамай баай киһитэ буола сылдьыбыта.
• 1967 — Семен Яковлев — 2008—2013 сылларга Чурапчы улууhун баhылыга, СӨ народнай хаһаайыстыбатын үтүөлээх үлэһитэ (2017).

Өлбүттэр

• 1702 — Джон Локк — Либерализм аҕата диэн биллэр Англия бөлүһүөгэ уонна физигэ.
• 2002 — Павел Иванов — Саха АССР транспорын үтүөлээх үлэһитэ, Социалистыы Үлэ Дьоруойа.
• 2007 — Александра Серкина — ангиохирург (тымыр хирурга), мэдиссиинэ билимин дуоктара, профессор, Иркутскайдааҕы государственнай медицинскэй университет уопсай хирургиятын кафедратын сэбиэдиссэйэ, Иркутскай куоратын Ытык киһитэ.
• 2011 — Алексей Шадрин — 1997—2002 сылларга Чурапчы улууһун баһылыга, Саха Өрөспүүбүлүкэтин уонна Чурапчы улууһун ытык киһитэ.