Алтынньы 24
Тас көрүҥэ
Алтынньы 24 диэн Григориан халандаарыгар сыл 298-с күнэ (ордук хонуктаах сылга 299-c күнэ). Сыл бүтүө 67 күн баар.
Бэлиэ күннэр
[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]- ХНТ — Холбоһуктаах Наассыйалар Тэрилтэлэрин күнэ. Бу күн 1945 с. тэрилтэ устааба бигэргэммит
- ХНТ — Аан дойдутааҕы полиомиелит утары охсуһуу күнэ
- ХНТ — Аан дойдутааҕы сайдыы туһунан билии күнэ
- Арассыыйа — Өлбүт ракетчиктары кэриэстиир күн
- Арассыыйа — Ураты аналлаах подразделениелар (спецназ) күннэрэ
- АХШ — Ас-үөл күнэ
- Замбия — Тутулуга суох буолуу күнэ (Британияттан 1964 с.)
- Пакистаан — Азад (Көҥүл) Кашмир күнэ
- Эгиипэт — Суэц күнэ
Түбэлтэлэр
[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]- 1648 — Европаҕа Отут сыллаах сэриини түмүктүүр Вестфаль эйэлэһии сөбүлэҥэ түһэрсиллибит. Бу дуогабарга судаарыстыбалар бэйэлэрин сирдэригэр суверенитеттара, о.э. толору былаастаахтара, бигэргэммит. Ону кытары дойдулар ардыларынааҕы сыһыаҥҥа "күүс балансата" баар буолуохтааҕа этиллибит.
- 1795 — Польша уонна Литва холбоһуктарын, Речь Посполитаяны, үсүһүн букатыннаахтык Арассыыйа, Пруссия уонна Австрия үллэстибиттэр.
- 1813 — Арассыыйа уонна Персия Гюлистаннааҕы эйэ дуогабарыгар илии баттаабыттар. Бу 1804 сылтан буолбут сэриини тохтоппут.
- 1929 — АХШ фондовай биржаларыгар "хара чэппиэр" — акциялар сыаналара күр гыммыттар. Бу күн Улуу кэхтии диэн уон сыл кэриҥэ салҕаммыт улахан экэниэмикэ кириисиһин саҕаланыытынан ааҕыллар. Улуу кэхтии баай да дьадаҥы да дойдулары улаханнык охсубута. Тус барыс, түһээн киириитэ, барыстар уонна сыаналар түспүттэр, дойдулар ардыларынааҕы эргиэн 50%-тан тахса аччаабыт. Үлэтэ суох буолуу АХШ-ка 25% диэри улааппыт, сорох дойдуларга 33% буолбут.
- 1935 — Москуба Кириэмилин Спасскай башнятын чыпчаалыгар икки бастаах хотой оннугар биэс салаалаах кыһыл сулус анньыллыбыт.
- 1945 — Холбоһуктаах Наассыйалар Тэрилтэлэрин устааба күүһүгэр киирбит. ХНТ (United Nations) диэн иллэр ардыларынааҕы сыһыаны тупсарарга, аан дойдуга эйэни тутуһарга уонна сэриини суох оҥорууну ситиһэргэ олохтоммут дойдулар ардыларынааҕы тэрилтэ. Билиҥҥитэ ХНТ-га 192 дойду киирэр.
- 1946 — АХШ-ка Фау-2 ракета 105 км үрдүккэ күөрэйэн тахсыытыгар ракетаҕа олордуллубут фотокамера бастакынан Сири космостан хаартыскаҕа түһэрбит.
- 1990 — Чуваш ССР судаарыстыбаннай суверенитетын туһунан Декларация ылыныллыбыт.
- 1990 — Саҥа Сир арыыга бүтэһик ядернай дэлби тэптэрии буолбут.
- 2003 — Тыас түргэнин куоһарар пассажирскай көтөр аал Конкорд бүтэһик рейсин оҥорбут.
- 2014 — Кытай Чанья 5-T1 диэн космос хараабыла көппүт. Ыйы эргийэн ситиһиилээхтик төннүбүтэ.
Төрөөбүттэр
[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]- 1910 — Николай Тарабукин — эбээн литэрэтиирэтин төрүттээччитэ, бастакы суруйааччыта, эбээн фольклорун чинчийээччи. Эбээн литэрэтиирэлии тыла олоҕурарыгар, эбээн омуга сайдарыгар сүдү улахан кылааты киллэрбит киһи.
Өлбүттэр
[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]- 1935 — Анемподист Cофронов - Алампа — саха литэрэтиирэтин төрүттээччилэртэн биирдэстэрэ.
- 2010 — Егор Алексеев — аатырбыт саха устуоруга, публицист, СӨ билимин үтүөлээх диэйэтэлэ, Кулаковскай аатынан судаарыстыбаннай бириэмийэ лауреата, Нам, Таатта, Үөһээ Бүлүү, Ньурба улуустарын, Бүлүүчээн нэһилиэгин ытык олохтооҕо.
|