Муус устар 16

Муус устар 16 диэн Григориан халандаарыгар сыл 106-с күнэ (ордук хонуктаах сылга 107-c күнэ). Сыл бүтүө 259 күн баар.

Бэлиэ күннэр

• Пуэрто Рико Пуэрто Рико, АХШ АХШ — Хосе де Диего төрөөбүт күнэ
• Дания Дания — Маргрете II төрөбүт күнэ
• Вашингтон Вашингтон, Колумбия уокуруга, АХШ — Босхолонуу күнэ
• Венгрия Венгрия — Холокост сиэртибэлэрин күнэ
• АХШ АХШ — Эмтэнии туһунан быһаарыныы күнэ (ааҥл. National Healthcare Decisions Day). Бу күн ыарыыны сэрэтии, ыарыыны баалаппакка эрдэ эмтэнии туһунан толкуйдуурга ыҥыраллар
• Ираак Курдистаана Ираак Курдистаана — Балисаҥҥа уонна Шейх Васаҥҥа химическэй атааканы ахтыы күнэ
• Аан дойдуга саҥа (куолас) күнэ — бу күн күөмэй чөл туругар, сөпкө саҥарыыга болҕомто уурарга ыҥыраллар, дьону дьоһуннаахтык саҥарарга уонна сатаан ыллыырга үөрэтэллэр, учуонайдары саҥарыыны чинчийиигэ угуйаллар. Аан бастаан 1999 сыллаахха Бразилияҕа ларингологтар көҕүлээһиннэринэн бэлиэтээбиттэрэ, кэлин аан дойдуга барытыгар кэриэтэ тарҕаммыта

Түбэлтэлэр

• 73 — римляннар хас да ый төгүрүктээн олорбут дьэбириэйдэр кириэппэстэрин Масаданы ылбыттар, Бастакы Иудея-Рим сэриитэ түмүктэммит.
• 1346 — Стефан Душан Скопье куоракка сербтэр ыраахтааҕыларынан буолбут, кини импиэрийэтэ Балканнар улахан аҥаардарынан тайаабыта.
• 1789 — сыллаахха Тобольскайга Сибииргэ бастакы типография аһыллыбыт.
• 1797 — Москубаҕа импэрээтэр Павел I коронацията буолбут.
• 1891 — Арассыыйа импэрээтэрэ Александр III трехлинейка диэнинэн киэҥник биллибит Мосин бинтиэпкэтэтин бигэргэппит.
• 1894 — эрмээн төрүттээх Нубар Паша Егиипэт премьер-миниистиринэн үһүстээн анаммыт.
• 1905 — Арассыыйаҕа бастакы профсоюз тэриллибит — Бэчээт дьыалатын оробуочайдарын идэлээх сойууһа.
• 1917 — Швейцарияҕа олорбут Владимир Ленин Олунньутааҕы өрөбөлүүссүйэ кэнниттэн Арассыыйаны кытта сэриилэһэ сылдьар Германияны нөҥүөлээн Петроградка кэлбит. Бу кэлэн иһэн "муус устардааҕы тезистэр" диэн ааттаммыт бассабыыктар программаларын суруйбут. Кэлээт Финляндскай вокзаалга тыл эппит, Быстах кэм бырабыыталыстыбатын, Петроград сэбиэтигэр баһылаан олорор меньшевик-хомуньуустары уонна эсердэри кириитикэлээбит, Германияны уонна кини союзниктарын кытта сэриини тохтоторго ыҥырбыт.
• 1934 — Сэбиэскэй Сойуус Дьоруойа диэн бочуоттаах аат олохтоммут.
• 1963 сыллаахха Аан дойдуга бастакынан куйаарга дьахтар Валентина Терешкова «Восток — 5» диэн космос хараабылынан көппүт.
• 2006 — Усть-Ордынскай Бурятскай автономнай уокуругу Иркутскай уобалаһыгар холбуурга референдум ыытыллыбыта.
• 2008 — Арассыыйа бырабыыталыстыбатын уурааҕынан Чайандатааҕы гаас үөскээбит сиригэр үлэлиир лиссиэнсийэни Газпром ылбыта.
• 2011 — Ойуунускай аатынан Судаарыстыбаннай бириэмийэни биэс киһиэхэ анаабыттар: Жирков А. Н., Степанов Е. Н., Протодьяконов В. Н., Павлова В. Н., Чусовская В. А..

Төрөөбүттэр

• 1889 — Чарли Чаплин, аатырбыт киинэ артыыһа, режиссера
• 1910 — Всеволод Дадыкин (1910—1977), үүнээйини чинчийбит биолог учуонай, 1952—1957 сыллардаахха Саха сиринээҕи Наука киинин салайааччыта.

Өлбүттэр

• 1828 — Франсиско Гойа, Испания уруhуйдьута
• 1938 — Саха АССР ВЦИК-ка бэрэстэбиитэлин Дьааҥы Дулҕалааҕыттан төрүттээх Христофор Шараборины Москубаҕа ытан өлөрбүттэр. 1931 сыллаахтан 1937 сыллаахха диэри Саха АССР Совнаркомун бэрэссэдээтэлэ. Өссө 1937 сыл бастакы аҥаарыгар САССР НКВД-тын тойоно А.П. Коростин Шараборины хаайаары гыммытын Саха сиринээҕи ВКП(б) обкуомун бастакы сэкиритээрэ П.М. Певзняк көҥүлүн биэрбэтэх, Москубаҕа бэрэстэбиитэлинэн ыыппыт эбит, ол эрээри бу миэрэ көмөлөспөтөҕө, 1937 сыл сэтинньи 5 күнүгэр Москубаҕа хаайыллыбыта.
• 1993 — Ньурба Малдьаҕарыттан төрүттээх Сафронов Михаил Григорьевич — ветеринария билимин дуоктара, профессор, Дьокуускайдааҕы тыа хаһаайыстыбатын чинчийэр институту өр сылларга салайбыт киһи (1960—1988).