Иһинээҕитигэр көс

1950

Бикипиэдьийэ диэн сиртэн ылыллыбыт
Сыллар
1946 1947 1948 194919501951 1952 1953 1954
Уоннуу сыллар
1920-с 1930-с 1940-с1950-с1960-с 1970-с 1980-с
Үйэлэр
XIX үйэXX үйэXXI үйэ

1950 сыл.

  • Муус устар 6 — ССРС Миниистирдэрин сэбиэтин кистэлэҥ уурааҕынан көскө ыытыллыбыттар болдьоҕо суох барбыттарынан ааҕыллар буолбуттар.
  • Ыам ыйын 9 — Роберт Шуман сэрии кэнниттэн Франция уонна Германия салгыы хайдах ыаллыы олороллорун туһунан барылы көрдөрбүт. Бу Шуман декларацията диэн ааттаммыт докумуоҥҥа кэлин Арҕаа Европа атын дойдулара кыттыспыттара. Европа Сойууһун бастакы докумуонун быһыытынан ааҕыллар.
  • Ыам ыйын 22Кытай бырабыыталыстыбата Тибиэккэ хомуньуустуу былаас олохтонор түгэнигэр автономия биэриэх буолбут.
  • Ыам ыйын 30 — ВКП(б) Киин кэмитиэтэ кыра холкуостары бөдөҥсүтэр туһунан уураах таһаарбыт.
  • Бэс ыйын 7Башарин Г. П. дуоктар диссэртээссийэтин көмүскээбит. Бу үлэтигэр тыа сахаларын XVIII үйэ 60-с сылларыттан XIX үйэ ортотугар диэри олохторун-дьаһахтарын ырытан, сүөһү иитээччилэргэ сир суолтатын арыйбыта. Географиялыы пессимизм уонна географиялыы оптимизм диэн тиэрминнэри туһаммыта, оптимизм баар буолан Саха тыйыс айылҕатыгар бурдук ыһыыта саҕаламмытын ыйбыта. Ол эрээри, бэлиитикэ дьайыытынан бу көмүскээһини аахсыбатахтара, онон 1956 сыллаахха диссэртээссийэтин хос көмүскээбитэ.
  • Бэс ыйын 17Чикаго куоратыгар хирург Ричард Лоулер (Richard Lawler) устуоруйаҕа бастакы бүөр көһөрүүтүн оҥорбут.
  • Бэс ыйын 25Хоту Кэриэйэ Соҕуруу Кэриэйэҕэ саба түспүт, Кэриэйэ сэриитэ саҕаламмыт. Холбоһуктаах наассыйалар тэрилтэлэрэ агрессияны сөбүлээбэтэҕин биллэрбитэ уонна бэйэтин сэбилэниилээх күүстэрин киллэрбитэ (90% АХШ киэнэ этэ). ССРС ол саҕана ХНТ-ны бойкоттаабыт кэмэ буолан (Тайваньтан сылтаан) мэһэйдиир кыаҕа суоҕа. Кытай ХНТ чилиэнэ буола илигэ, онон эмиэ туорайдаспатаҕа. Ол эрээри бу дойдулар Хотугу Кэриэйэҕэ сэрии сэбинэн көмөлөспүттэрэ, Кытай быһаччы сэриилэрин киллэртии сылдьыбыта, реактивнай истребителлэринэн сэбиэскэй лүөччүктэр сэриилэспиттэрэ. Үс сыллаах сэрии кэнниттэн өрүттэр тупсуу дуогабарын түһэрсибиттэрэ эрээри толору эйэ дуогабарын билиҥҥэ диэри түһэрсэ иликтэр.
  • Бэс ыйын 27АХШ-ка Кэриэйэ сэриитигэр кыттар туһунан быһаарыныы ылыныллыбыт.
  • АлтынньыДьокуускайга 2 №-дээх орто оскуола таас дьиэтэ тутуллан үлэҕэ киирдэ.
  • Алтынньы 19 — Баһыйар ахсааннаах Кытай аармыйата Тибиэт аармыйатын Чамдо кыргыһыытыгар кыайбыт. Сотору кэминэн Тибиэт Кытай састаабыгар киирбитэ.
  • Алтынньы 19Кэриэйэ сэриитэ: Пхеньян иһин кыргыһыы ХНТ сэриилэрин кыайыытынан түмүктэммит. Хас да чааһынан Кытай аармыйата Кэриэйэ кыраныыссатын туораабыт.
  • Сэтинньи 25Кэриэйэ сэриитин кэмигэр ХНТ сэриилэрэ хомуньуустары быһаарыылаахтык кыайан Кытай кыраныыссатыгар тахсыбыттарын кэннэ Кытай аармыйата улахан кимэн киириини саҕалаабыт. ХНТ ыараханнык кыайтаран дойду хотугу аҥаарын сүтэрбит.
  • Ыам ыйын 12 — 10 сыл Красноярскай кыраай Эбэҥки уокуругар олорон сахаларга учууталлаабыт учуонай Владимир Егоров Ньурба оройуонун Кукаакы нэһилиэгэр төрөөбүт.
  • Ыам ыйын 17Виктор Потапов — Саха сирин үөрэхтээһинигэр бөдөҥ кылааты киллэрбит Арассыыйа Бэдэрээссийэтин уонна Саха Өрөспүүбүлүкэтин үтүөлээх учуутала, дьоҕурдаах оҕолору көрдүүр уонна сайыннарар Саха Өрөспүүбүлүкэтин «Дьоҕур» уопсастыбатын тэрийээччилэртэн биирдэстэрэ, Өрөспүүбүлэтээҕи лиссиэй учуутала.
  • От ыйын 7 — Мэҥэ Мооругар Михаил Апросимов — дыраама тыйаатырын, киинэ артыыһа, суруйааччы. СӨ үтүөлээх артыыһа, СӨ суруйааччыларын сойууһун чилиэнэ.