2000 сыл
(Мантан: 2000 көстө)
| Сыллар |
|---|
| 1996 1997 1998 1999 — 2000 — 2001 2002 2003 2004 |
| Уоннуу сыллар |
| 1970-с 1980-с 1990-с — 2000-с — 2010-с 2020-с 2030-с |
| Үйэлэр |
| XX үйэ — XXI үйэ |
2000 сыл.
Туох буолбута[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]
Тохсунньу[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]
- Тохсунньу 7 — Ороһооспотооҕу бэрэсидьиэн дьуолкатыгар Саха Сирин устуоруйатыгар аан бастаан «Дьокуускай-Сиэтл» видеоконференция ыытыллыбыт.
- Тохсунньу 21 — Эквадор кэнгириэһин төрүт омуктар тэрилтэлэрэ күүстэринэн былдьаабыттарын кэнниттэн полковник Лусио Гутьеррес, Карлос Солорсано уонна Антонио Варгас бэрэсидьиэн Джамиль Махуады былаастан туораппыттар. Кэлин байыаннайдар былааһы вице-бэрэсидьиэҥҥэ туран биэрбиттэрэ.
- Тохсунньу 26 — Уруккута Бүлүү куоратын горисполкомун бэрэстээтэлэ, Дьокуускай куоратын салайааччыта буола сылдьыбыт Павел Бородин Арассыыйа уонна Беларусь Сойууһун судаарыстыбаннай сэкиритээринэн анаммыт.
Олунньу[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]
- Олунньу 3 — Алдан улууһугар Суннаҕын-Силигир диэн ааттаммыт эркээйи сир тэриллибит.
- Олунньу 4 — Парижка араак ыарыыны утары саҥа тыһыынча сылга охсуһуу саммита буолбут. Франция бэрэсидьиэнэ Жак Ширак уонна ЮНЕСКО генеральнай дириэктэрэ Коитиро Мацуура Парижтааҕы хартияҕа илии баттаабыттар.
- Олунньу 6 — Иккис Чечен сэриитин кэмигэр федеральнай күүстэр Грознай куоратын ылбыттар.
- Олунньу 29 — Чечняҕа 776-с үрдэлгэ 90 Псков десантниктара 2000 кэриҥэ боевигы кытта кыргыһыылара саҕаламмыт. 90 киһиттэн алтата эрэ тыыннаах хаалбыт.
Кулун тутар[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]
- Кулун тутар 14 — Адыгеяҕа Төрөөбүт тыл уонна сурук-бичик күнүн бэлиэтиир буолбуттар.
Алтынньы[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]
- Алтынньы 5 — Элбэх киһи Сербияҕа уулуссаҕа бырачыастыы тахсыбытын түмүгэр Слободан Милошевич дуоһунаһыттан батыммыт.
- Алтынньы 15 — Парижка Монмартр мырааныгар «Таптал Эркинин» арыйбыттар. Бу эркиҥҥэ «Мин эйигин таптыыбын» диэн сурук 311 тылынан суруллубут.
- Алтынньы 18 — тимирбит «Курскай» подлодка моряктарын өлүктэрин таһаарыы саҕаламмыт.
- Алтынньы 19 — Ил Түмэн «О местных органах государственной власти в РС(Я)» диэн сокуону дойду сокуонугар сөп түбэспэт диэн Саха Өрөспүүбүлүкэтин Үрдүкү суутун быһаарыытын кытта сөбүлэспэккэ, кассация үҥсүүтүн түһэрбит.
Сэтинньи[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]
- Сэтинньи 17 — Саха Өрөспүүбүлүкэтин бэрэсидьиэнэ Михаил Николаев ыйыытынан өрөспүүбүлүкэ үөрэҕин министиэристибэтэ Саха сирин оскуолаларыгар саахымат уруоктарын киллэрэр туһунан быһаарыныы ылбыт.
Ахсынньы[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]
- Ахсынньы 6 — ливерморий аһыллыбыт — 116 нүөмэрдээх химия элэмиэнэ.
- Ахсынньы 31 — Аан дойду үрдүнэн XX үйэ уонна Иккис тыһыынча бүтэһик күнүн бэлиэтээбиттэр.
Төрөөбүттэр[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]
Өлбүттэр[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]
- Кыымчаан Кучу (Климент Егорович Ефремов) — саха экстремал сүүрүгэ.
- Паулин Арвед Вольдемарович
- Тохсунньу 7 — Александр Рыжиков — Саха Сириттэн сылдьар милиисийэ подполковнига, ОМОН хамандыыра. Чечняҕа заложниктары босхолуур операция кэмигэр өлбүт.
- Олунньу 19 — Ефимов Гавриил Дмитриевич (24.02.1920—19.02.2000) — Аҕа дойду Улуу сэриитин кыттыылааҕа, РСФСР үөрэҕириитин туйгуна, Саха АССР культуратын үтүөлээх үлэһитэ, тылбаасчыт, поэт.
- Кулун тутар 4 — Николай Емельянов (08.01.1921 төр.) — филология билимин дуоктара
- Атырдьах ыйын 10 — Афанасьев Петр Саввич (15.07.1928—10.08.2000) — саха лексиколог учуонайа, филологическай билим кандидата.
- Ахсынньы 29 — Иванов Владимир Харлампьевич-Унаров, саха искусствоведа, наука кандидаата, Россия художниктарын сойууhун чилиэнэ