Штыров Вячеслав Анатольевич

Штыров Вячеслав Анатольевич
	Штыров Вячеслав Анатольевич
	;
Иккис Саха Сирин президенэ
	In office; January 22, 2002 – May 31, 2010
Vice President	Михайлова Евгения Исаевна
Кини иннинэ	Николаев Михаил Ефимович
Кини кэнниттэн	Борисов Егор Афанасьевич
Төрөөбүтэ	Ыам ыйын 23 1953 (age 71); Хандыга, Томпо улууһа
Политика партията	Единай Россия
Ойоҕо	Лидия Ивановна Штырова
Оҕолоро	Юлия уонна Татьяна
Alma mater	Дальневосточнай Политехническай Институт
Идэтэ	Инженер строитель
Уэбсайта	Саха сирин государственнай органнарын официальнай уеб сайта

Вячеслав Анатольевич Штыров Саха Өрөспүүбүлүкэтинн иккис Бэрэсидьиэнэ (2002 сыл тохсунньу 27 күнүттэн 2010 сыл ыам ыйын 31 күнүгэр диэри).

Олоҕо

1953 сыл ыам ыйын 23 күнүгэр Томпо улууһун Хаандыга нэһилиэгэр төрөөбүт. Аҕата — Штыров Анатолий Тихонович - ВМФ разведкатын начальнигын бастакы заместитела, контр-адмирал, кэнники маринист суруйааччы.

1975 сыллахха Дальневосточнай политехническай институту инженер-тутааччы идэтин бүтэрбит. Экономика наукатын кандидаата.

Үөрэҕи бүтэрбитин кэнниттэн ССРС Минэнерго "Гокстрой" тутуу управлениетыгар үлэҕэ ыытыллыбыт. Ол кэмтэн Штыров үлэтин биографията Саха сирин кытта сибээстээх.

1975 сылтан 1986 сылга дылы мастерынан, прорабынан, 3 № дээх тутуу учаастагын на тойонунан, главнай инженер заместителынан, "Гокстрой" начальнигын заместителынан үлэлээбит.

1986 сыллаахха "Алмазэнергострой" тойоноун заместителынан анаммыт, ону тэҥэ "Вилюйгэсстрой" главнай инженер бастакы заместителынан анаммыт.

1986—1988 сылларга — ССКП Саха сирин обкомун тутуу отделын тойонун заместитела. 1988 сылтан 1991 сылга дылы — ЦК КПСС общественнай наукаларын академиятын аспираана. Кандидатскай дисертацияны көмүскээбит.

1991 сыллаахха Саха Сирин тутуу уонна инвестиция миниистра. Бу сылга Саха ССР президенын быыбарыгар Николаев Михаил Ефимович вице-президен быһыытынан кыттан 1991 сыл ахсынньы 20 күнүгэр Саха сирин вице-президена буолбута.

1992 сылтан 1994 сыл ахсынньытыгар дылы Саха сирин вице-президенын уонна Правительство Председателын быһыытынан үдэлээбит.

1996 сылтан 2002 сылга дылы — "АЛРОСА" президена .

1997 сыл ахсынньытыттан 2002 сыл тохсунньутугар дылы Анабаар улууһуттан Ил Түмэҥҥэ депутат.

1998 сыл Кулун тутар 13 күнүгэр «АЛРОСА» Кэтиин сэбиэтин быһаарыытынан «АЛРОСА» хампааньа правлениятын председателынан талыллыбыт.

2000 сыл алтынньыттан Россия Правительствотын предпринимательство сэбиэтин чилиэнэ. Алмаас уонна бриллиан комплесын боппуруостарын комиссиятын чилиэнэ.

Саха Өрөспүүбүлүкэтин бэрэсидьиэнин 2002 сыллааҕы талыыларыгар тохсунньу 13 туругунан 59.2% куолаhы ылан кыайбыта, иккис буолбут кандидат Федот Тумусов 34,6% ылбыта.^[1] 2002 сыл тохсунньу 27 күнүгэр президент үлэтин саҕалаабыт.

2006 сыл Ахсынньы 7 күнүгэр РФ Президенын Путин быһаарыытынан Саха Сирин президенын өссө 5 сылга уһаппыт.

2007 сыл ыам ыйын 22 күнүгэр "Биир ньыгыл Россия" партияҕа киирбит.^[2].

2010 сыл ыам ыйын 31 күнүгэр Россия президена Д.А. Медведев бэйэтэ баҕатынан уурайар сайабылыанньатыгар илии баттаабыт. ^[3]

Суолтата уонна кириитикэ

"Сүбэрэнитиэт параадын" кэмэ ааспытын кэннэ федеральнай киин өрөспүүбүлүкэлэр былаастарын уларытыыга үлэни саҕалаабыта. "Туруору былаас" (вертикаль власти) бөҕөргүүр кэмнэрэ саҕаламмыта. Онон, Михаил Николаевы туоратыы үлэтэ барбыта. Ол эрээри Саха Өрөспүүбүлүкэтигэр туораттан кэлбит киһини олордор кутталы үөскэтиэн сөбө, онон бу кэмҥэ Николаевка тэҥнэһиэн сөптөөх олохтоох киһини көрдөөбүттэрэ. Штыров бииринэн олохтоох, Саха сиригэр төрөөбүт киһи, иккиһинэн АЛРОСА тойоно буола сылдьыбыт буолан кини кандидатурата олохтоох элиталарга да, норуокка да улахан утарыыны көрсүө суохтааҕа. Маны таһынан, ол саҕана өрөспүүбүлүкэҕэ ис бэлиитикэни барытын кэриэтэ көрөр-истэр вице-бэрэсидьиэн солото баара, онно саханы олордон "Саха сирин саха салайыахтаах" диэн санаалаах дьону алы гыныахха сөбө.

Бэрэсидьиэн дуоһунаһыгар талыллан баран Штыров сыыйа сүбэрэнитиэт ситиһиилэрин кыччатан барбыта, холобур, өрөспүүбүлүкэ сокуоннарын уларытыыга, "федерация сокуоннарыгар сөп түбэһиннэриигэ" улахан үлэ ыытыллыбыта.

Бөдөҥ хампаанньаны салайбыт буолан, соҕотох АЛРОСА хампаанньа төлөбүрдэриттэн эрэ тутулуктанар кутталлааҕын өйдөөн, Саха сирин экэниэмикэтин диверсификациялыыр суолга туруммута: таас чоҕу, ниэби, гааһы хостуур салаалары сайыннарарга дьулуспута.

Илин эҥээргэ гаас утаҕа тахсыбыта. Тыа сирин өйүүр миэрэлэр салҕаммыттара, ол курдук кэтэх дьонтон үүтү тутуу саҕаламмыта.

Саха сирин активтарын кэлии дьоҥҥо атыылааһын, ол иһигэр көмүс хостуур сирдэргэ лиссиэнсийэ биэрии, кини саҕана күүһүрбүтэ.

Бэйиэт Ухханы кытта уһун унньуктаах суута Штыров үтүө аатын (репутациятын) улаханнык айгыраппыта.

Дьиэ кэргэнэ

Ойоҕо - Лидия Ивановна, икки оҕолооох - Юлия уонна Татьяна

Наҕараадалара уонна ытык ааттара

«Дойду иннигэр үтүөтүн иһин» IV степеннаах (ахсынньы 4 2007) — Республика сайдыытын уонна уһун туһалаах үлэтин иһин^[4]^[5]
Бочуот Уордьана (2000 сыл муус устар 26 күнүгэр) — Дойду иннигэр үтүөтүн иһин, норуоттар икки ардыларыгар доҕордоһууну чиҥэппитин иһин^[6]
«Хотугу Сулус» уордьан (1998 сыл Ахсынньы 19 )^[7]
Сергий Радонежскай I и II степеннах ордена (РПЦ)
РФ Правительствотын премията (20 февраля 2006) — Саха Сирин алмааһын хостооһун традиционнайа суох, үрдук эффективностаах ньыматын чинчийитин иһин^[8]
Дойду тутуутун иһин М. К. Аммосов аатынан Саха Сирин дойду премията
Арассыыйа Федерациятын үтүөлээх тутааччыта (3 декабря 2001) — Тутуу уобалаһыгар үтүөтүн уонна уһун үтүө суобастаах үлэтин иһин^[9]
Саха Сирин норуот хаһаайыстыбатын үтүөлээх үлэһитэ
Саха Сирин бочуоттаах гражданина
Дьокуускай куорат Ытык олохтооҕо^[10] (2006)
РФ III таһымнаах "Дойду иһин үтүөтүн иһин" уордьана ((2010 сыл бэс ыйа 16 күнүгэр)^[11]
Горнай улууһун Ытык олохтооҕо^[12]

Быһаарыылар

↑ http://rulers.org/2002-01.html
↑ SakhaNews.ru. Борис Грызлов вручил партийный билет Вячеславу Штырову
↑ Газета.ру Николаев II
↑ РФ президейнын ыйааҕынан № 1630
↑ Губернаторы.ru. Владимир Путин наградил президента Якутии Вячеслава Штырова орденом «За заслуги перед Отечеством» Архыыптаммыт 2015, Балаҕан ыйын 24 күнүгэр.
↑ № 740 дээх муус устар 26 күнүгэр РФ Президенын ыйааҕа
↑ Кавалеры ордена «Полярная Звезда» Республики Саха (Якутия) — Список награждённых Архыыптаммыт 2014, Алтынньы 6 күнүгэр.
↑ Постановление Правительства РФ от 20 февраля 2006 г № 96
↑ Указ Президента Российской Федерации № 1375 от 03.12.2001
↑ Официальный информационный портал Республики Саха (Якутия):Городской округ «Якутск»:Почетные граждане Архыыптаммыт 2015, Балаҕан ыйын 24 күнүгэр.
↑ Вячеслав Штыров награжден орденом «За заслуги перед Отечеством» III степени
↑ Официальный информационный портал Республики Саха (Якутия):Почетные граждане, известные люди Горного улуса Архыыптаммыт 2014, Кулун тутар 14 күнүгэр.

Сигэлэр

Саха Республикатын дьаhалтатын официал сайта

[1] ttp://rulers.org/2002-01.html

[2] SakhaNews.ru. Борис Грызлов вручил партийный билет Вячеславу Штырову

[3] Газета.ру Николаев II

[4] РФ президейнын ыйааҕынан № 1630

[5] Губернаторы.ru. Владимир Путин наградил президента Якутии Вячеслава Штырова орденом «За заслуги перед Отечеством» Архыыптаммыт 2015, Балаҕан ыйын 24 күнүгэр.

[6] № 740 дээх муус устар 26 күнүгэр РФ Президенын ыйааҕа

[7] Кавалеры ордена «Полярная Звезда» Республики Саха (Якутия) — Список награждённых Архыыптаммыт 2014, Алтынньы 6 күнүгэр.

[8] Постановление Правительства РФ от 20 февраля 2006 г № 96

[9] Указ Президента Российской Федерации № 1375 от 03.12.2001

[10] Официальный информационный портал Республики Саха (Якутия):Городской округ «Якутск»:Почетные граждане Архыыптаммыт 2015, Балаҕан ыйын 24 күнүгэр.

[11] Вячеслав Штыров награжден орденом «За заслуги перед Отечеством» III степени

[12] Официальный информационный портал Республики Саха (Якутия):Почетные граждане, известные люди Горного улуса Архыыптаммыт 2014, Кулун тутар 14 күнүгэр.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]