Паулин Арвед Вольдемарович
Паулин Арвед Вольдемарович (12.02.1900—2000)
Олоҕун олуктара
[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]1900 сыллаахха олунньу 12 күнүгэр Лифляндскай губерния (Латвия) Венденскай уеһын Стружаны имениетыгар элбэх оҕолоох пиво оҥорор маастар дьиэ кэргэнигэр төрөөбүтэ.
1917 сыл олунньутааҕы революциятын Москваҕа, коммерческэй училищеҕа үөрэнэ сылдьан, көрсүбүт. 1917 сыл ыам ыйыгар бассабыыктар партияларыгар киирбит. Эдэр коммунист А. Паулин политическай охсуһуу үөһүгэр сылдьыбыта. Винтовка тутан, партия Бутырскай райкомун уонна райсоветын, бассабыыктар Москватааҕы комитеттарын уонна Байыаннай революционнай комитет дьиэлэрин харабылласпыта.
1917 сыл ахсынньытыгар баҕа санаатынан II Московскай Кыһыл гвардия коммунистарын этэрээтигэр киирэн, Донской фроҥҥа үрүҥ генерал Калегины утары охсуһууга барбыта. 1918 сыл муус устарыгар, Лихая тимир суол станциятын иһин охсуһууга, ыараханнык бааһырбыт. Госпитальга өр эмтэнэн, ол кэннэ Москва военкоматыгар үлэлээбит. Онтон интернациональнай дивизияны кытта Арҕаа фроҥҥа Латвия босхолооһунугар кыттыбыт. Ригаҕа политотдел инструкторынан, ол кэннэ Рига ЧК эмиссарынан үлэлээбит.
Латвия КП КК А. Паулины Москваҕа ыытан, пролетарскай университетка үөрэттэрбит. Үөрэҕин бүтэрээт, Пермь губернскай продкомитетыгар үлэлээбит.
1920 сыл балаҕан ыйыгар Пермь РКП(б) губкома Паулины Я. М. Свердлов аатынан Коммунистическай университет 8 ыйдаах куурсугар үөрэттэрэ ыытар. 1918—1921 сс. Ленины көрбүт, истибит.
1922 сыллаахха Кыһыл аармыйа кэккэтигэр ыҥырыллыбыт.
1928 сыллаахха Центрсоюз, ВКП(б) Киин комитетын сорудаҕынан, Саха Сирин «Холбос» потребсоюз инструкторынан анаммыт.
Булун оройуонугар улахан тэрээһин үлэлэрин ыыппыт.
Өр кэмҥэ Саха Сиригэр Наркоминдел начальнигынан, республика Совминын консультанынан, тыа хаһаайыстыбатын миниистирин солбуйааччытынан, Холбос потребсоюз правлениетын бэрэссэдээтэлинэн, атыы-эргиэн миниистиринэн, Саха АССР Совминын иһинэн тэриллибит булт хаһаайыстыбатын Управлениетын начальнигынан үлэлээбит.
Дьокуускайдааҕы обком уонна ССКП горкомун чилиэнинэн, Саха АССР Үрдүкү Сүбэтин VI ыҥырыытын депутатынан уонна Дьокуускай куорат Сүбэтин депутатынан талыллан үлэлээбитэ.
Дьиэ кэргэнэ уонна аймахтара
[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]Кэргэнэ — Потапова Марина Георгиевна, саха. Икки оҕоломмутар — Георгий уонна Юлия.
Наҕараадалара уонна ытык ааттара
[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]- Ленин уордьана
- «Үлэ Кыһыл Знамята» уордьан
- «Бочуот Знага» үс уордьан
- Дьокуускай куорат Ытык олохтооҕо[1] (2000)
Кини туһунан
[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]- Нас водила молодость в боевой поход… // «Якутия». — 1999. — 6 мая. — С. 6.
- Революционер: Беседа / Зап. Ю. Попова // «Наше время». — 1998. — 4 дек. — С. 7.
- Незабываемое: [Воспоминания] // «Молодежь Якутии». — 1987. — 1, 3, 5, 8 сент.
- Оло5ум умнуллубат куннэрэ // «Кыым». — 1987. — Сэтинньи 7 к.
- Евмененко А. Ровесник века // Респ. Саха. — 1995. — 7 февр. — С. 4.
- Еремеев В. Н., Кылатчанов С. П. А. В. Паулин. — Якутск: Кн. изд-во, 1980. — 55 с.
- Христофоров В. Точку поставил суд // «Якутия». — 1998. — 3 сент. — С.2.
Өссө маны көр
[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]Быһаарыылар
[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]- ↑ Официальный информационный портал Республики Саха (Якутия):Городской округ «Якутск»:Почетные граждане Архыыптаммыт 2015, Балаҕан ыйын 24 күнүгэр.
Сигэлэр
[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]- Национальная библиотека Республики Саха (Якутия):100 лет со дня рождения А. В. Паулина Архыыптаммыт 2016, Кулун тутар 5 күнүгэр.
- Газета «Якутия»:Шагал по Якутии, как вокруг земли! Архыыптаммыт 2005, Кулун тутар 29 күнүгэр.
- Родная газета № 31(31), 28 ноября 2003 г.:История одной фотографии:Долгожитель из края вечной мерзлоты Архыыптаммыт 2013, Муус устар 4 күнүгэр.