2017 сыл

2017 сыл.

Туох буолбута

2017 Конфедерация Кубога - Арассыыйаҕа ыытыллыбыт футбол күрэһэ

Тохсунньу 21 — Дональд Трамп бастакы бэрэсидьиэнниир күнүгэр АХШ 400-тэн тахса куоратыгар уонна 160+ атын дойдуларга Дьахталлар марштара ааспыт. Марш төрүөтүнэн Дональд Трамп дьахталлары утары этиилэрэ буолбуттар. Вашингтоҥҥа 200 000-тан тахса киһи уулуссаҕа тахсыбыт, оттон Америка бары куораттарыгар холбоон — 3,300,000–4,600,000 киһи.

Кулун тутар 10 — Кэриэйэ Конституциятын суута Пак Кын Хе бэрэсидьиэни дуоһунаһыттан ууратарга куоластаабыт.
Кулун тутар 26 — Арассыыйа үрдүнэн 99 куоракка хоруупсуйаны утары аахсыйалар буолбуттар.

Муус устар 5 — Чурапчы улууһун Кытаанах нэһилиэгэр, Көчүктэй алааска биллиилээх тюрколог, РСФСР наукатын үтүөлээх диэйэтэлэ, тыл үөрэҕин билимин дуоктара Евдокия Коркинаҕа мэҥэ таас ууруллубут.
Муус устар 20 — Ойуунускай аатынан Судаарыстыбаннай бириэмийэ Кэбээйи улуһуттун төрүттээх Саха тыйаатырын артыыһыгар Анатолий Николаевка анаммыт.
Муус устар 30 — Амматтан сылдьар режиссер Дмитрий Давыдов киинэтэ Омскай куоракка буолбут "Хамсааһын" диэн киинэ бэстибээлигэр икки сүрүн бириэмийэни ылбыт.

Бэс ыйын 14 — Белградтан үс көстөөх Прогар диэн сиргэ Сиэрбийэҕэ олохтоох сахалар көҕүлээһиннэринэн, Европа бастакы ыһыаҕа диэн ааттаммыт ыһыах ыһыллыбыт. Сүрүн тэрийээччи Лариса Кулаковская эппитинэн, сахалар 11 дойдуттан мустубуттара. Дууб мастан оҥоһуллубут сэргэ турбута.
Бэс ыйын 20 — Ойуунускай аатынан Судаарыстыбаннай бириэмийэ Абдылдаев Шаршеналы уонна Жакиев Бексултан диэн дьоҥҥо бэриллэрин туһунан ыйаах тахсыбыт.
Бэс ыйын 30 — аатыра сылдьыбыт Ньурба улууһун баһылыга Варвара Петроваҕа аналлаах искибиэр төрөөбүт дойдутугар Үөдэйгэ аһыллыбыт.

Атырдьах ыйын 4 — Мииринэйгэ "Мир" туруупка анныгар баар шаахтаҕа уу киирэн, бөдөҥ саахал тахсыбыт. Шаахтаҕа ол саҕана үлэлии сылдьыбыт 151 киһиттэн тута 142 киһитэ быыһаммыт, өссө биир киһини сарсыныгар быыһаабыттара. 8 киһини үс нэдиэлэ тухары көрдөөбүттэрэ да булбатахтара.
Атырдьах ыйын 16 — Аан дойдуга ртуть туттуллуутун аҕыйатар сыаллаах Минамата конвенцията күүһүгэр киирбит.

Балаҕан ыйын 7 — Миэксикэ соҕуруу өттүгэр Чьяпас штаакка буолбут 8,2 бааллаах бөдөҥ сир хамсааһын кэмигэр 60-тан тахса киһи өлбүт.
Балаҕан ыйын 19 — Миэксикэҕэ Пуэбло куоракка күүстээх сир хамсааһына буолбут. 370 киһи өлбүт, 6000 тахса киһи бааһырбыт, улахан хоромньу тахсыбыт.

Алтынньы 1 — Каталонияҕа тутулуга суох буолуу туһунан референдум буолбут. Бу референдуму Испания Конституциятын суута сокуоннайа суоҕунан быһаарбыта.
Алтынньы 12 — АХШ ЮНЕСКО-ттан тахсарын туһунан биллэрбит, кини кэнниттэн тута ол туһунан Израиль биллэрбит.
Алтынньы 27 — Каталония Испанияттан тутулуга суоҕун биллэрбит.

Ахсынньы 4 — Калифорния Санта-Паула куоратын аттыгар уот турбут. Түмүгэр Вентура уонна Санта-Барбара уокуруктарын хаппыт Калифорнияҕа саамай бөдөҥ уот туруутугар кубулуйбута.
Ахсынньы 6 — АХШ-ка бэрэсидьиэн Дональд Трамп дьаһалтата Иерусалимы Израиль киин куоратынан билиммит.
Ахсынньы 14 — Walt Disney хампаанньа 21st Century Fox хампаанньаны 52,4 миллиард дуолларга атыыласпытын туһунан биллэрбит (ол иһигэр 20th Century Fox киинэ устуудьуйаны).

Олунньу 11 — Гурий Турантаев — тыыл уонна үлэ бэтэрээнэ, норуот мэдиссиинэтин маҕыыстыра, Уус-Алдан улууһун (2001) уонна Бээрийэ нэһилиэгин Ытык олохтооҕо.
Муус устар 1 — Евгений Евтушенко (1932 төр.), бэйиэт уонна прозаик, ССРС уонна РФ судаарыстыбаннай бириэмийэлэрин лауреата.

Балаҕан ыйын 27 — Борис Сидоров (1946 төр.) — Саха судаарыстыбаннай университетыгар үлэлээбит биолог учуонай, биология билимин хандьыдаата, Саха сирин көтөрдөрүн тустарынан кинигэлэр ааптардара, Билимҥэ, тиэхиньикэҕэ уонна үөрэхтээһиҥҥэ СӨ Илин бириэмийэтин лауреата (2006).

Ахсынньы 9 — Леонид Броневой (1928 төр.), тыйаатыр уонна киинэ артыыһа, ССРС норуодунай артыыһа.
Ахсынньы 13 — Ньургун Тимофеев — саха бэлиитигэ, 2005—2008 сылларга Ил Түмэн бэрэстээтэлэ, техника билимин хандьыдаата, Нам уонна Өлөөн улуустарын Ытык олохтооҕо.
Ахсынньы 29 — Лазарь Афанасьев - Тэрис — "Айыы Үөрэҕин" түһэ, филология билимин хандьыдаата, Саха Өрөспүүбүлүкэтин суруйааччыларын Сойууһун чилиэнэ.