2012 сыл
(Мантан: 2012 көстө)
| Сыллар |
|---|
| 2008 2009 2010 2011 — 2012 — 2013 2014 2015 2016 |
| Уоннуу сыллар |
| 1980-с 1990-с 2000-с — 2010-с — 2020-с 2030-с 2040-с |
| Үйэлэр |
| XX үйэ — XXI үйэ |
2012 сыл.
Туох буолбута
[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]Олунньу
[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]- Олунньу 7 — Мальдив Өрөспүүбүлүкэтин бэрэсидьиэнэ Мохамед Нашид солотуттан уурайарын биллэрбит. Бу иннинэ бырабыыталыстыбаны утары 23 хонуктаах бырачыастар буолбуттара — дьон байыаннайдар хаайбыт судьуйаларын босхолууру модьуйбуттара.
Кулун тутар
[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]- Кулун тутар 4 — Арассыыйа Федерациятын бэрэсидьиэнин быыбара. Владимир Путин үһүс болдьоххо талыллыбыт.
- Кулун тутар 4 — Айсен Николаев Дьокуускай куорат баһылыгынан талыллыбыт.
Муус устар
[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]- Муус устар 11 — Дьокуускайга "Рэп-долгун" диэн саха рэбын бастакы бэстибээлэ буолбут.
Ыам ыйа
[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]- Ыам ыйын 2 — Норвегия худуоһунньуга Эдвард Мунк пастель техникатынан уруһуйдаабыт «Хаһыы» диэн хартыыната 120 мөлүйүөн дуолларга атыыламмыт.
- Ыам ыйын 8 — Греция Олимпия куората Дьокуускай куорат доҕордуу куората буолар.
- Ыам ыйын 16 — Монте-Карлотааҕы 7-с аһымал киинэ фестивалыгар Никита Аржаков «Снайпер саха» үлэтин иһин «Бастыҥ режиссер» диэн ааты ылбыта.
- Ыам ыйын 24 (уруккуннан ыам ыйын 11) — Дьокуускай приходун оскуолатын үөрэнээччилэрэ манастыыртан Улахан уулуссанан хааман куорат таһыгар барбыттар. Хаартыскалар С-Пб РГИА архыыбыгар харалла сыталлар[1].
Бэс ыйа
[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]- Бэс ыйын 4 — Саха өрөспүүбүлүкэтин үрдүнэн Саха тылыгар уонна литэрэтиирэтигэр биир кэлим эксээмэни аан бастаан туттарыы буолбут[2]. 2012 сыллаахха оскуоланы бүтэрээччилэртэн 92 киһи бу эксээмэни талбыта биллэр[3]. Бэс ыйын 18 күнэ саппаас күнүнэн анаммыта.
- Бэс ыйын 16 — Кытай бастакы тайконавт дьахтара Лю Ян куйаарга көппүт.
- Бэс ыйын 19 — WikiLeaks тэрийээччи Джулиан Ассанж Эквадор Лондоннааҕы посольствотыгар саһар сир көрдөөбүт. АХШ-ка экстрадициялыахтара диэн сэрэхэчийэн.
- Бэс ыйын 29 — Дьокуускай аэропордугар 17,5 тыһ. кв. м. иэннээх саҥа терминал арыллыбыт. Аэропорт комфорт уонна куттал суох буолуутунан "С" кылаастаах ирдэбилгэ хоруйдуур буолбут, оттон дьону аһарыытын кыаҕа чааска 700 пассажирга диэри улааппыт.
От ыйа
[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]- От ыйын 2 — Санкт-Петербург куоратыгар ЮНЕСКО Аан дойду Утумун кэмитиэтин 36-с сиэссийэтин түмүгүнэн Өлүөнэ туруук хайалара ЮНЕСКО Аан дойду Утумун тиһигэр киирбиттэрэ.
- От ыйын 4 — ЦЕРН Баараҕай адрон коллайдерын көмөтүнэн Хиггс бозонун кытта дьүөрэлии частицалары арыйбытын туһунан биллэрбит.
- От ыйын 4 — «Чолбон» бассейны үөрүүлээх быһыыга-майгыга арыйбыттар, РФ спордун миниистирэ Виталий Мутко маннык 50 м уһуннаах дорожкалаах бассейннар Арассыыйаҕа 50 ахсааны кыайбаттарын, өрөспүүбүлүкэ Уһук Илин спордун киинэ буолан эрэрин бэлиэтээбит.
- От ыйын 31 — Харбыыһыт Майкл Фелпс биир Олимпийскай оонньууларга сүүйбүт мэтээлин ахсаанынан 1964 сыллааҕы гимнастка Лариса Латынина рекордун куоһарбыт.
Атырдьах ыйа
[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]- Атырдьах ыйын 15 — Саха литэрэтиирэтин төрүттээччилэртэн биирдэстэрэ Алампа көмүс уҥуоҕа, Таатта улууһун олохтоохторун уонна бэйэтин аймахтарын көрдөһүүлэринэн, Ытык-Күөлгэ Хадаайы диэн сиргэ («Таатта» уус-уран литэрэтиирэ түмэлин аттыгар) иккистээн көмүллүбүтэ.
- Атырдьах ыйын 22 — Арассыыйа Аан дойдутааҕы эргиэн тэрилтэтигэр киирбит.
Сэтинньи
[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]- Сэтинньи 9 — Эдьигээн сэлиэнньэтигэр аэропорт вокзалын болуоссатыгар күндүөбэй балыкка өйдөбүнньүк туруоруллубут. Балык «илим» быыһыгар оҥоһуллубут, «илим» Эдьигээн улууһун картатыттан «хатыллыбыт».
Ахсынньы
[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]- Ахсынньы 12 — Хотугу Кэриэйэ Кванмёнсон-3 («Чаҕыл сулус - 3») диэн бастакы спутнигын орбитаҕа бэйэтин ракетатын Ынха-3 («Халлаан Сиигэ - 3») көмөтүнэн таһаарбыт.
- Ахсынньы 21 — YouTube уонна интэриниэт устуоруйатыгар аан бастаан биир видеоклип көрүүтэ 1 миллиард буолбут. Бу видеонан Соҕуруу Кэриэйэ PSY диэн аатынан биллэр ырыаһытын «Gangnam Style» ырыата буолбут.
Төрөөбүттэр
[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]Өлбүттэр
[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]- Кулун тутар 11 — Петрова Варвара Андреевна (15.12.1936—11.03.2012) — Ньурба улууһун баһылыга (1995—2002)
- Ыам ыйын 28 — учуонай, Аҕа дойду улуу сэриитин кэмигэр аармыйа разведчига, кыайыыны Прагаҕа көрсүбүт Николай Самсонов. Ньурбаҕа Антоновка сэлиэнньэтигэр 1925 сыллаахха төрөөбүтэ. Дьоппуоннары кытта сэрии кыттыылааҕа, Порт-Артурга (билигин Кытай Далянь куоратын сорҕото) сэриини түмүктээбитэ.
- Балаҕан ыйын 8 — Зверев Дмитрий Сергеевич (11.06.1939—08.09.2012) — прозаик-публицист
- Сэтинньи 19 — Борис Стругацкай, фантаст-суруйааччы (1933 төр.)
- Ахсынньы 1 — Александр Мигалкин — саха уонна Арассыыйа бэлиитигэ уонна дипломаата, 1999—2006 сылларга СӨ тас сибээһин миниистирэ, Монголия Эрдэнэт куоратыгар Арассыыйа генеральнай консула.
- Ахсынньы 25 — Николаева Светлана Ефимовна - Өрөспүүбүлүкэ норуотун хаһаайыстыбатын үтүөлээх үлэһитэ, СӨ социальнай сулууспатын туйгуна,
- ↑ (Ф.835, оп. 3, д.616, л. 1-3)
- ↑ ЦМКО үөрэх управленияларыгар суруга 23.04.2012 № 01-14/54
- ↑ Интерфакс: В Якутии впервые пройдет ЕГЭ по якутскому языку и литературе