1867
| Сыллар |
|---|
| 1863 1864 1865 1866 — 1867 — 1868 1869 1870 1871 |
| Уоннуу сыллар |
| 1830-с 1840-с 1850-с — 1860-с — 1870-с 1880-с 1890-с |
| Үйэлэр |
| XVIII үйэ — XIX үйэ — XX үйэ |
1867 сыл.
Туох буолбута
[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]Олунньу
[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]- Олунньу 3 — Муцухито Япония ыраахтааҕыта буолбут (Мэйдзи импэрээтэрэ).
- Олунньу 17 — Суэц ханаалынан бастакы хараабыл ааспыт.
Кулун тутар
[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]- Кулун тутар 18 — Арассыыйа уонна Япония конвенцияҕа илии баттаан, Сахалин арыыны бииргэ көрөр-истэр, салайар буолбуттар. Икки дойду олохтоохторо арыыга олохсуйар быраабы ылбыттара.
- Кулун тутар 30 — Вашингтоҥҥа Арассыыйа уонна АХШ ыккардыларыгар сөбүлэҥ түһэрсиллибит. АХШ Арассыыйаттан Алясканы уонна Алеут арыыларын 7,2 мөл. дуолларга атыыласпыт.
Муус устар
[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]- Муус устар 1 — Сингапур Британия хоруонатын холуонньата буолбут.
Ыам ыйа
[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]- Ыам ыйын 3 — Женеватааҕы конвенция ылыллыбыта үс сыл буолан баран Арассыыйаҕа Кыһыл Кириэс уопсастыбата тэриллибит.
От ыйа
[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]- От ыйын 1 күнүттэн Канаада Британия Империятыттан тахсыбакка эрэ бэйэтин бырабыыталыстыбатын бэйэтэ талар буолбут.
Алтынньы
[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]- Алтынньы 18 — Арассыыйа Алясканы АХШ-га 7,2 мөлүйүөн дуолларга атыылаабыт. Атыылааһын сүрүн төрүөтэ — салайарга күчүмүҕэйэ, байҕал уҥуор сытар сири Улуу Британия эбэтэр АХШ былдьаан ылыахтарын сөп этэ.
Сэтинньи
[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]- Сэтинньи 9 — Дьоппуоҥҥа сёгун Токугава Ёсинобу дойдуга толору былааһы Муцухито императорга төннөрбүт, Токугава аҕатын ууһун 365 сыллаах дойдуну салайыыта түмүктэммит. Император былааһа сөргүтүллүүтүн утарар дьон балтараа сыллаах гражданскай сэрии саҕалаабыттара. Сэрии түмүктэммитин кэнниттэн Мейдзи саҥардыыта саҕаламмыта, Дьоппуон арҕаа дойдулары үтүктэр модернизация суолугар туруммута.
- Сэтинньи 23 — Дьокуускайдааҕы земскэй суут уонна уобаластааҕы типография дьиэтэ умайбыт. Бу баһаарга Дьокуускай уокуругар 1822-67 сылларга көскө ыытыллыбыттар дьыалалара умайбыт.
- Сэтинньи 25 — Альфред Нобель динамиты патеннаабыт.
Төрөөбүттэр
[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]- Сэтинньи 7 — Мария Кюри — Польшаттан төрүттээх Франция физигэ, химигэ. 1903 сыллаахха физикаҕа уонна 1911 сыллаахха химияҕа Нобель бириэмийэлэрин ылбыта.
- Ахсынньы 5 — Юзеф Пилсудскай — Польша судаарыстыбаннай уонна политическэй диэйэтэлэ, сөргүтүтүллүбүт Польша бастакы баһылыга, Польша аармыйатын төрүттээччи.