Сэтинньи 27
Сэтинньи 27 диэн Григориан халандаарыгар сыл 331-с күнэ (ордук хонуктаах сылга 332-c күнэ). Сыл бүтүө 34 күн баар.
Бэлиэ күннэр
[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]
Саха Өрөспүүбүлүкэтэ — Идэлээх сойуустар үлэһиттэрин күнэ. 2011 сыллаахтан СӨ бэрэсидьиэнин ыйааҕынан бэлиэтэнэр.
Арассыыйа — Байҕал пехотатын күнэ. Бүөтүр I ыраахтааҕы дойдуга бастакы «байҕал саллааттарын полкатын» туһунан ыйааҕа 1705 сыл урукку истиилинэн сэтинньи 16 күнүгэр, аныгынан бүгүн тахсыбыт.- Арассыыйа — Ийэ күнэ (2020, сэтинньи бүтэһик баскыһыанньатыгар бэлиэтэнэр)
Улуу Британия — Ланкашир күнэ. 1295 сыллаахха Ланкашир графство бэйэтин бэрэстэбиитэллэрин Англия түмэнигэр ыыппыт
Испания — Учуутал күнэ
Шри-Ланка — Маавирар Наал (Улуу дьоруойдар күннэрэ). Бу күнү дойду хоту өттүгэр олорор тамил омуктар бэлиэтииллэр. Бырабыыталыстыбаны утары сэриилэспит дьон кэриэһигэр бэлиэтэнэр буолан бобулла сылдьыбыта, 2016 сыллаахха бобууну сымнаппыттара
Түбэлтэлэр
[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]- 25 — Лоян куорат Илин Хань импиэрийэтин киин куората буолбут.
- 1095 — Рим папата Урбан II Клермоннааҕы собуорга Бастакы Кириэстээх бохуоту биллэрбит. 1099 сыллаахха кириэс сүгээччилэр Иерусалимы сэриилээн ылбыттара. Түмүгүнэн хас да кыра судаарыстыба олохтоммута, ол иһигэр Иерусалим саарыстыбата.
- 1671 — Степан Разин өрө туруута түмүктэммит: бырабыыталыстыба сэриилэрэ өрө турааччылар киин куораттарын Астраханы ылбыттар.
- 1815 — Польша Хоруоллуга көнүстүүссүйэ ылыммыт.
- 1895 —Динэмиити айбыт швед хиимигэ Альфред Нобель кэриэһин эппит. Кини муспут баайын үксэ билим арыйыыларын уонна аан дойдуга эйэни бөҕөргөппүт дьону бэлиэтиир Нобель бириэмийэтин пуондатыгар киирбит.
- 1942 — Аан дойду иккис сэриитэ: Тулон куоракка Франция флота "ньиэмэстэргэ тиксибэтин" диэн байыаннай хараабылларын уонна подводнай лодкаларын тимирдибит.
- 1971 — Марс орбитатыгар көтө сылдьар сэбиэскэй "Марс-2" хараабыл планета ньууругар аппараат түһэрбит. Сатаммакка үлтү түспүтэ эрээри, аппараат Марс ньуурун булбут киһи оҥорбут бастакы эттигэ буолбута.
- 1997 — Саха Өрөспүүбүлүкэтин Бырабыыталыстыбатын №515 уурааҕынан эркээйи сирдэр тэриллибиттэр. Олор истэригэр Хаҥалас улууһугар баар "Дьороно", Абый улууһугар баар "Сайылык", Алдан улууһугар баар "Үөһээ Амма" диэн заказниктар саҥа статус ылбыттар.
- 2001 — Хаббл телескоп Осирис (HD 209458 b) диэн экзопланетаҕа водородтан турар атмосфера булбут. Атын сулустар тастарыгар баар экзопланеталарга бастакытын атмосфера булуллубут. Осирис Күнтэн 153 сырдык сыл ыраах баар Юпитерга майгынныыр итии планета буолар.
- 2006 — Канаада түмэнэ Квебек наассыйатын билиммит. Канаада бу арҕаа эрэгийиэнигэр былыр Францияттан көспүт дьон сыдьааннара олороллор.
Төрөөбүттэр
[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]- 1889 — Николай Желобцов — Өрөбөлүүссүйэ иннинэ Германияҕа тиийэ үөрэммит техническэй хайысхаҕа саха бастакы инженерэ.
- 1960 — Юлия Тимошенко — Украина бэлиитигэ. "Юлия Тимошенко блогун" басхана уонна 2005, 2007-2010 сылларга Украина премьер-миниистирэ.
- 1965 — Альберт Кувезин — тыва гитариһа уонна ырыаһыта, тывалыы хоомэй уонна хабарҕа ырыатын маастара (истиилэ — каргыраа). Тыва өрөспүүбүлүкэтин норуодунай артыыһа.
- 1971 — Хабаровскайга Герман Контоев, тустуук — аан дойду чөмпүйүөнэ (София, 2001), Европа үрүҥ көмүс призера (1998).
Өлбүттэр
[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]- 1852 — Ада Лавлейс — Англия математига. Чарльз Бэббидж суоттуур массыынатын ойуулаабытынан уонна бастакынан программа суруйбутунан биллэр.
- 1978 — Сэмэн Данилов — саха норуодунай бэйиэтэ, прозаик, тылбаасчыт, кириитик, М. Горькай аатынан РСФСР Судаарыстыбаннай бириэмийэтин лауреата, ССРС суруйааччыларын Сойууһун чилиэнэ.
- 1996 — Василий Яковлев - Далан — Саха норуодунай суруйааччыта, биллиилээх прозаик, педагогика билимин хандьыдаата. Сүрүн айымньылара: «Дьикти саас», «Тулаайах оҕо», «Тыгын Дархан» уо.д.а.
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||