Атырдьах ыйын 29

Атырдьах ыйын 29 диэн Грегориан халандаарыгар сыл 241-с күнэ (ордук хонуктаах сылга 242-c күнэ). Сыл бүтүө 124 күн баар.

Бэлиэ күннэр

• Афганистан тутулуга суох буолуутун күнэ (1920)
• Гонконг босхоломмут күнэ (1945)

Түбэлтэлэр

• 1752 — Коллежскай асессор Уар Еропкин Саха сирин бойобуодатынан анаммыт, кини бу солоҕо 1754 сыл бэс ыйын 28 күнүгэр дылы сулууспалаабыт.
• 1831 — Англия учуонайа Майкл Фарадей электромагнитнай индукцияны арыйбыт, о.э. магнетизм электричествоны үөскэтэрин булбут. Бу айылҕа көстүүтэ электротехникаҕа киэҥник туттуллар: электромоторга, генераторга, трансформаторга уо.д.а.
• 1885 — Ньиэмэс конструктордара Готтлиб Даймлер уонна Вильгельм Майбах бастакы матассыыкылы оҥорбуттар.
• 1912 — Сахалар Уобаластааҕы сийиэстэрин бэһис күнэ. Мунньах сарсыардааҥы чааһыгар аччыктааһын содулун туһунан кэпсэппиттэр, хайдах гынан үүнүү мөлтөҕүттэн нолуок кыайан төлөммөккө үөскээбит иэһи суох гынары ырытыспыттар. Оросин учуутал семинарията аһыллыытын туһунан боппуруоһу көтөхпүт.

Киэһээҥи өттүгэр мунньахха күбүрүнээтэр И.И. Крафт, вице-күбүрүнээтэр А.П. Нарышкин, Уобаластааҕы управление советнига Н.М. Березкин кыттыбыттар. Күбүрүнээтэр сири саҥаттан тыырыы туһунан сымыйа сурах тарҕаммытын туһунан кэпсээбит. Ол гынан баран кэлин хаһан эрэ син биир кыраай колонизацията буолуон сөбүн ыйбыт.

• 1934 — ССРС Сири оҥоруу наркоматын дьаһалынан Дьокуускайга Тыраахтар биригэдьиирдэрин уонна механиктарын оскуолата аһыллыбыт. Билигин — Дьокуускайдааҕы индустрия уонна педагогика колледжа.
• 1938 — Сэбиэскэй Сойууска үрдүк үөрэх кыһаларыгар кэтэхтэн үөрэх киллэриллибит. Маннык үөрэҕи үлэни кытта дьүөрэлээн ылыахха сөп. Кэнники кэмнэ информационнай технологиялар сайданнар кэтэхтэн үөрэх дистанционнай үөрэҕириигэ чугаһаабыт.
• 1949 — Сэбиэскэй Сойуус бастакы атомнай буомбатын Семипалатинскайдааҕы полигоҥҥа дэлби тэптэрбит.
• 1961 — Саха АССР Үрдүкү Сэбиэтин Бөрөсүүдьүмүн ыйааҕынан Саха АССР үтүөлээх тутааччыта диэн ытык аат олохтоммут.
• 1991 — Казаах ССР бэрэсидьиэнэ Нурсултан Назарбаев уурааҕынан Семипалатинскайдааҕы ядернай полигон сабыллыбыт. Бу полигоҥҥа 40 сыл иһигэр 456 дэлби тэптэрии буолбута биллэр. Полигон сабылларын туһугар Казахстааҥҥа икки сыл тухары киэҥ хамсааһын үөскүү сылдьыбыта.

Төрөөбүттэр

• 1632 — Джон Локк — Либерализм аҕата диэн биллэр Англия бөлүһүөгэ уонна физигэ.
• 1926 — Сергей Маркин — 1979—1989 сыллардаахха Саха АССР Миниистирдэрин Сэбиэтин бэрэссэдээтэлэ.
• 1944 — Нам Бөтүҥэр Семен Оконешников — опера ырыаһыта, Арассыыйа Федерациятын норуодунай артыыһа.
• 1958 — Майкл Джексон — аан дойду аатырбыт ырыаһыттарыттан биирдэстэрэ, АХШ артыыһа.
• 1967 — Варвара Данилова — эбэҥки бэйиэтэ, Арассыыйа суруйааччыларын Сойууһун чилиэнэ, "Илкэн" хаһыат эрэдээктэрэ.