От ыйын 18

От ыйын 18 диэн Григориан халандаарыгар сыл 199-с күнэ (ордук хонуктаах сылга 200-c күнэ). Сыл бүтүө 166 күн баар.

Бэлиэ күннэр

ХНТ ХНТ — Нельсон Мандела аан дойдутааҕы күнэ (Mandela Day)
Күөх харахтаахтар күннэрэ ^[1]

Арассыыйа Арассыыйа — Уокка куттал суох буолуутун кэтиир уорганнар төрүттэммит күннэрэ^[2]
Уругвай Уругвай — Конституция күнэ
Франция Франция — Сибэтиэй Арнульф күнэ

Түбэлтэлэр

64 — Рим куораты уот сиэбит.
452 — Аттила Рим импиэрийэтин Аквилея куоратыгар саба түспүт. Ылан баран сири кытта тэҥнээбит. Өрүһүммүт олохтоохторо (аттынааҕы кыра сэлиэнньэлэр олохтоохторун кытта) Венецияны уонна Градо куораты олохтообуттара.
1391 — Кондурчатааҕы кыргыһыы. Билиҥҥи Самаара уобалаһыгар баар сиргэ (уруккута Алтан Ордуу сирэ) Кондурча өрүскэ Тамерлан сэриитэ Тохтамыш сэриитин үлтүрүппүт. Бу иннинэ 1978 сыллаахха Тамерлан Тохтамыш Үрүҥ Ордуу баһылыга буоларыгар көмөлөспүтэ, онтон икки баһылык кыаҕыран баран сири былдьаспыттара: Тамерлан билиҥҥи Азербайджан сирин сэриилээбитэ, ону Тохтамыш бэйэтин сиринэн ааҕынар буолан Тамерлааҥҥа сэриинэн барбыта, Самаркаанд куораты сэриилии сатаабыта да, табыллыбакка чугуйан иһэн, бу Кондурчаҕа кыргыспыттара.
1870 — Арассыыйаҕа забастовканы эрдэттэн тохтотор туһунан циркуляр тахсыбыт, күбүрүнээтэрдэр көҕүлээччилэри ыраах күбүөрүнэлэргэ көскө ыытар быраабы ылбыттар.
1898 — Пьер уонна Мария Кюри Парижтааҕы Билим акадьыамыйатыгар саҥа химия элэмиэнин полонийы арыйбыттарын туһунан дакылаат оҥорбуттар (аатын Польша диэнтэн таһаарбыттара, Мария Склодовская-Кюри омугунан поляк этэ). Бу ураан кэнниттэн арыллыбыт иккис радиациялаах элэмиэн этэ.
1921 — Францияҕа Альбер Кальмет (Léon Charles Albert Calmette) уонна Камиль Герен (Jean-Marie Camille Guérin) сэллиги утары бастакы быһыыны туруорбуттар.
1942 — Москуба—Киев тимир суолугар өстөөх буомбалааһыныгар түбэһэн эмсэҕэлээбит 208 №-дээх арҕааҥҥы полка 275 бааһырбыт саллааттарын уонна хамандыырдарын капитан Василий Ксенофонтов хамаандалыыр танковай ротата өлөр өлүүттэн быыһаабыта. Бу Маалыкайтан төрүттээх киһи аатыбыт өрөбөлүүссүйэни тэрийээччи Мегежекскэй бииргэ төрөөбүт быраата, бэйэтэ эмиэ Гражданскай сэрии кыттыылааҕа.
1954 — ССРС оскуолаларыгар уолаттар уонна кыргыттар бииргэ үөрэнэр буолбуттар.
1968 — «Intel» хампаанньа олохтоммут.
1968 — Чехословакия хомуньуустарын салайааччыта Александр Дубчек «Киһилии социализм» туһунан эппит.
1980 — Ииндийэ бастакы спутнигын космос куйаарыгар Шрихарикота космодромтан таһаарбыт.
2000 — Бриллиант оҥорооччулар аан дойдутааҕы холбоһуктара уонна Алмаас биржаларын аан дойдутааҕы федерацията Арассыыйа Алмааһын балаататын билиммиттэр. Онон аан дойду алмааһын биржаларыгар барытыгар эргинэр быраабы ылбыт.

Төрөөбүттэр

1635 — Англия учуонайа Роберт Гук.
1839 — Иван Куратов (1875 өлб.), коми бэйиэтэ, лингвист, тылбаасчыт, коми литэрэтиирэтин олохтооччу.
1918 — Мандела Нельсон — апартеиды (хара уонна үрүҥ тириилээхтэри араарар бэлиитикэ) утаран 27 сыл хаайыыга сыппыт киһи, ЮАР бэрэсидьиэнэ буолбута.
1933 — бэйиэт Евгений Евтушенко.
1943 — Петр Максимов — бөлүһүөпүйэ билимин хандьыдаата,
1955 — Мэҥэ-Хаҥаласка Кирилл Гаврильев — саха живописеһа, Дьокуускайдааҕы уус-уран училище дириэктэрэ, Арассыыйа худуоһунньуктарын сойууһун чилиэнэ, СӨ «Көмүс таба» бириэмийэтин лауреата.

Өлбүттэр

1610 — Италия живописеһа Микеланджело да Караваджо.
2010 — Эдуард Рыбаковскай (20.08.1927 төр.) — биллиилээх суруналыыс, 11 сыл "Якутия" хаһыаты салайбыта.

[1] 18 июля - День голубых глаз

[2] 18 июля - День создания органов государственного пожарного надзора - Профессиональные праздники - Главное управление МЧС России по Республике Коми Архыыптаммыт 2020, От ыйын 19 күнүгэр.

[1]

[2]