Бикипиэдьийэ диэн сиртэн ылыллыбыт
Муус устар 29 диэн Григориан халандаарыгар сыл 119-с күнэ (ордук хонуктаах сылга 120-c күнэ). Сыл бүтүө 246 күн баар.
- ХНТ
ХНТ — Химия сэриитин сиэртибэлэрин ахтар күн
- Аан дойдуга Үҥкүү күнэ. ЮНЕСКО быһаарыытынан 1982 сыллаахтан француз балетмейстера Жан Жорж Новер төрөөбүт күнүгэр болдьохтонон бэлиэтэнэр
- 1429 — Сүүс сыллаах сэрии кэмигэр Жанна д’Арк салайааччылаах сэрии Орлеаны ылбыт.
- 1627 — Франция кардинаала Ришельё сорудаҕынан Канааданы чинчийэр уонна олохсутар соруктаах "Сүүс акционер хампаанньата" тэриллибит.
- 1731 сыллаахха Сенат уурааҕынан Саха уйуоһун састаабыттан Охуоскай сирдэрэ араарыллыбыттара, туспа Охуоскай салалта (Охотское правление) үөскээбитэ, киинэ Охуоскай остуруокка буолбута. Бу салалтаҕа Лаамы кытылын барытын, Үт сирин, Камчаатканы уонна Курил арыыларын киллэрбиттэрэ. 1849 сыллаахха Охуоскай Саха уобалаһыгар төттөрү киирбитэ.
- 1770 — Англия хапытаана Джеймс Кук аан бастаан Австралияҕа тиксибит.
- 1852 — оччотооҕуга эдэр суруйааччы И. С. Тургенев (Муму, Отцы и дети) хаайыыга угуллубут. «Московские ведомости» хаһыакка Н. Гоголь өлбүтүгэр ыстатыйа суруйбутун былаастар өрө турууга ыҥырда диэн сыаналаабыттар. Эбэн эттэххэ Иван Сергеевич — дворянин этэ, Арслан Турген (Түргэн Хахай) диэн татаар муурзатын сыдьаана.
- 1863 — Арассыыйаҕа таһыйыыны хааччахтаабыттар.
- 1897 — физик Джозеф Томсон Лондоннааҕы хоруоллук уопсастыбатыгар электрону арыйбытын туһунан кэпсээбит.
- 1943 — Нуучча Босхолуур Аармыйата төрүттэммит (нууччалыы кылгатан РОА).
- 1945 — Дахау концлааҕыр босхоломмут.
- 1956 сыллаахха Саха АССР Үрдүкү Суута 1928—1929 сылларга Саха АССР Совнаркомун бэрэссэдээтэлэ буола сылдьыбыт, 1932-35 сылларга Дьокуускайы салайбыт Николай Бубякины буруйа суоҕунан реабилитациялаабыта. 1938 сыллаахха репрессияҕа түбэһэн 1942 сыллаахха хаайыыга өлбүт эбит.
- 1978 — Ойуунускай аатынан Судаарыстыбаннай бириэмийэ "Ханидо уонна Халерха" ааптарыгар Семен Куриловка уонна Ньурбаттан төрүттээх Дьокуускай билиҥҥи киинин сүрүн дьиэлэрин ("Лена" гостиница, ЛОРП дьиэтэ, Өксөкүлээх киинэ, АЛРОСА дьиэтэ уо.д.а.) бырайыактаабыт архитекторга Дмитрий Саввиновка анаммыт.
- 1978 — Данияҕа суутунан өлөрүүнү суох гыммыттар.
- 1982 — Кытай нэһилиэнньэтин ахсаана 1 миллиард буолбут. Бу иннинээҕи 30 сыл устата (1950-1980 сс) Кытай дьонун ахсаана быһа холоон икки төгүл элбээбит. Онтон 1979 сыллаахтан ыла "соҕотох оҕо бэлиитикэтэ" киллэриллэн, дьон элбиирин тэтимэ бытаарбыт.
- 1997 — 1993 сыллаахха ылыныллыбыт Химия сэрии сэбин туһунан конвенция олоххо киирбит, бу сөбүлэҥи баттаабыт дойдулар химия сэрии сэбин оҥорортон, уура сылдьартан уонна туһанартан батыммыттара[2].
- 2002 — СӨ Төрүт сокуонугар уларытыылар киирбиттэр. "Судаарыстыба былааһын олохтоох уорганнара" диэн салаа суох буолбут.
- 1727 — Жан Жорж Новер (ө. 19.10.1810) — хореография ускуустубатын уларыппыт үҥкүүнү үөрэтээччи, француз балетмейстера. Кинини «аныгы балет аҕата» диэн ааттыыллар. ЮНЕСКО быһаарыытынан 1982 сыллаахтан Ж. Ж. Новер төрөөбүт күнүгэр аан дойду Үҥкүү күнүн бэлиэтиир.
- 1818 — Александр II (1881 өлөрүллүбүт), Арассыыйа ыраахтааҕыта (1855—1881).
- 1929 — Юрий Уржумцев (1929—2002), Арассыыйа НА чилиэн-кэрэспэдьиэнэ, 1997—2002 сылларга Саха сиринээҕи Наука киинин Бөрөсүүдьүмүн бэрэстээтэлэ.
- 1930 — Жан Рошфор (2017 өлб.), француз тыйаатырын уонна киинэтин артыыһа, «Сезар» бириэмийэ лаурета.
- 1956 — Мэҥэ-Хаҥалас Тараҕай нэһилиэгэр хомусчут Федора Гоголева.
- 1935 — Андрей Зализняк (2017 өлб.), биллиилээх лингвист, РАН академига.
- 1970 — Ума Турман, киинэ уонна тэлэбиидэнньэ артыыһа, «Көмүс глобус» бириэмийэ лауреата.
- ↑ День Сёва в Японии — 29 апреля. История и особенности праздника в проекте Календарь Праздников 2010
- ↑ (30 April 1997) «Chemical Weapons Convention enters into force». International Review of the Red Cross 37 (317): 208–209. DOI:10.1017/S0020860400085156.
Дания — Бенедикта принцесса төрөөбүт күнэ
Япония — Сёва күнэ[1]
Кыргыстаан — Бишкек куорат күнэ
