1770
Тас көрүҥэ
Сыллар |
---|
1766 1767 1768 1769 — 1770 — 1771 1772 1773 1774 |
Уоннуу сыллар |
1740-с 1750-с 1760-с — 1770-с — 1780-с 1790-с 1800-с |
Үйэлэр |
XVII үйэ — XVIII үйэ — XIX үйэ |
1770 сыл.
Туох буолбута
[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]- Муус устар 20 — Грузия ыраахтааҕыта Ираклий II төһө да союзнига нуучча генерала граф Тотлебен туораан биэрбитин үрдүнэн, Аспиндзе аттыгар туурак сабырыйар сэбилэниилээх күүстэригэр саба түспүт, уонна кыайыыны ситиспит.
- Муус устар 29 — Англия хапытаана Джеймс Кук аан бастаан Австралияҕа тиксибит.
- От ыйын 1 — Лексель кометата Сиргэ чугаһаан, Ыйдааҕар 6 эрэ төгүл ыраахха кэлбит (2,180,000 км). Комета комата (иитэ, саҕата) халлааҥҥа Ыйдааҕар 4 төгүл улахан буолан көстүбүт.
- От ыйын 5 — Чэшмиэ кыргыһыыта: Эгиэй байҕалын Чэшмиэ хомотугар (аныгы Туурсуйа уһук арҕаа өттө, Хара Бурун тумул эргин) Арассыыйа уонна Осмаан импиэрийэлэрин ыккардыгар байҕал кыргыһыыта саҕаламмыт.
- Атырдьах ыйын 1 — Кагул кыргыһыытыгар П. А. Румянцев салалталаах нуучча аармыйата Халиль-паша баһылыктаах туурактар аармыйаларын кыайбыт.
- Атырдьах ыйын 21 — Айанньыт Джеймс Кук Австралия илин өттүн Улуу Британия сиринэн биллэрбит. Кэлин 1828 сыллаахха Улуу Британия бу континены барытын бэйэтин бас билиитигэр ылбыта.
- Атырдьах ыйын 26 — «Труды Вольного экономического общества» сурунаалга Арассыыйаҕа бастакы хортуоппуй туһунан билим ыстатыйата тахсыбыт. «Картофель» диэн тылы нуучча тылыгар маҥнайгынан агроном учуонай Андрей Болотов киллэрбитэ. Кини Арассыыйаҕа бастакынан хортуоппуйу клумбаҕа буолбакка оҕуруокка үүннэрэр буолбут, инньэ гынан «иккис килиэп» тарҕаныытыгар олук охсубута.
Төрөөбүттэр
[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]- Ахсынньы 16 — Людвиг ван Бетховен — улуу ньиэмэс композитора, дирижер, пианист.