Бикипиэдьийэ:Ханнык баҕарар Бикипиэдьийэҕэ баар буолуохтаах ыстатыйалар тиһиликтэрэ
Тас көрүҥэ
(Мантан: БП:ХББББЫ көстө)
Бу сирэй List of articles every Wikipedia should have сирэйи чопчу хатылыахтаах. Тиһиги уларытарга Мета-вики ситим-сиргэ этии киллэриэххин сөп. Тиһэх тэҥнээһин — 2014 сыл ыам ыйын 10 күнүгэр ыытыллыбыта.
|
Ханнык баҕарар омук тылынан тахсар Бикипиэдьийэҕэ баар буолуохтаах ыстатыйалар тиһиликтэрэ Мета-вики ситим-сиргэ элбэх мөккүөр түмүгэр оҥоһуллубута. Билигин ол тиһилик 1000 ыстатыйаттан турар. Бу тиһиликкэ киирбит ыстатыйа Сахалыы Бикипиэдьийэҕэ булгуччу суруллуохтаах диэн буолбатах, нөҥүө өттүттэн, улахан суолталаах ыстатыйа барыта бу тиһиликкэ хайаан да киириэхтээх диэн буолбатах. Тиһилик бырайыактары тэҥнииргэ уонна саҥа саҕалаан эрэр дьон салайтарарыгар аналлаах.
Модьу бичигинэн бастаан суруйарга/тылбаастыырга сүбэлэнэр ыстатыйалар бэлиэтэнэллэр.
Бу тиһилик кэҥэтиллибит барылын манна көрүөххэ сөп: m:List of articles every Wikipedia should have/Expanded (ааҥыллыы).
Дьон
[биики-тиэкиһи уларытыы]Философия и психология
[биики-тиэкиһи уларытыы]Бөлөһүөктээһин (Философия)
[биики-тиэкиһи уларытыы]- Кэрэ
- Диалектика
- Этика
- Эпистемология
- Феминизм
- Көҥүл талыы (Дьулуур көҥүлэ, свобода воли)
- Билии
- Логика
- Өй (разум)
- Философия
- Вероятность
- Дьиҥ (реальность)
- Кырдьык (истина)
Психология (Уйулҕа үөрэҕэ)
[биики-тиэкиһи уларытыы]Олоҕу анаарыы уонна итэҕэл
[биики-тиэкиһи уларытыы]Дьон-сэргэ
[биики-тиэкиһи уларытыы]Бэлиитикэ
[биики-тиэкиһи уларытыы]- Бэлиитикэ
- Анархизм
- Колониализм
- Коммунизм
- Консерватизм
- Демократия
- Диктатура
- Дипломатия
- Фашизм
- Глобализация
- Бырабыыталыстыба (дьаһалта)
- Идеология
- Империализм
- Либерализм
- Марксизм
- Монархия
- Национализм
- Өрөспүүбүлүкэ
- Социализм
- Ил (судаарыстыба)
- Баартыйа (бэлиитикэ)
- Пропаганда
- Терроризм
Урбаан уонна экономика
[биики-тиэкиһи уларытыы]Быраап
[биики-тиэкиһи уларытыы]Омуктар ыккардыларынааҕы тэрилтэлэр
[биики-тиэкиһи уларытыы]- Африка дойдуларын сойууһа
- Арааб дойдуларын Лиигата
- АСЕАН
- Көҥүл дойдулар доҕордоһуулара (Содружество Независимых Государств)
- Нациялар доҕордоһуулара (Содружество наций)
- Эуропа Унията (Европейский союз)
- Кыһыл кириэс аан дойдутааҕы кэмитиэтэ уонна Кыһыл Ый хамсааһын (Международное движение Красного Креста и Красного Полумесяца)
- НАТО (NATO)
- Нобель бириэмиэйэтэ
- OPEC
- Холбоһуктаах нациялар тэрилтэлэрэ
- Аан дойду Баана
- Аан дойдутааҕы эргиэн тэрилтэтэ
Сэрии
[биики-тиэкиһи уларытыы]Дьон-сэргэ утарсыыта (Социальные разногласия)
[биики-тиэкиһи уларытыы]Тыл уонна литэрэтиирэ
[биики-тиэкиһи уларытыы]- Тыл
- Тыллар:
- Лингвистика
- Грамматика
- Тыл (слово)
- Фонема
- Сүһүөх (тыл) (тыл сүһүөҕэ)
- Сурук-бичик
- Ааҕыы-суруйуу (Грамотность)
- Тылбаас
- Литэрэтиирэ Литература
Билим (наука)
[биики-тиэкиһи уларытыы]Астрономия
[биики-тиэкиһи уларытыы]- Астрономия
- Астероид
- Сүдү эстии
- Хара иин
- Комета
- Галактика
- Ый
- Планета
- Күн систиэмэтэ
- Космоска көтүү
- Сулус
- Вселенная
Биология
[биики-тиэкиһи уларытыы]Биология процесстара
[биики-тиэкиһи уларытыы]- Метаболизм
- Эволюция
- Ууһааһын
- Хат буолуу Беременность человека
- Аҥардам пол организмов
Анатомия
[биики-тиэкиһи уларытыы]- Анатомия
- Дьахтар эмиийэ
- Саанык Килиэккэ
- Хаан эргиирэ
- Былчархай тиһигэ (Эндокрин систиэмэ)
- Киһи аһыыр куолаҕайа (Желудочно-кишечный тракт человека)
- Былчыҥ
- Ньиэрбэ тиһигэ
- Мэйии
- Сенсорнай тиһик Иминэн билэр тиһик
- Ууһуур тиһик
- Тыынар тиһик
- Дьардьама
- Тирии
Мэдиссиинэ
[биики-тиэкиһи уларытыы]- Мэдиссиинэ
- Аддикция
- Альцгеймер ыарыыта
- Искэн
- Холера
- Тумуу
- Стоматология
- Инвалидность
- Балай буолуу
- Дьүлэй буолуу
- Иирии (Психическое расстройство)
- Ыарыы
- Эмп
- Этанол
- Никотин
- Чөл турук (доруобуйа)
- Төбө ыарыыта
- Иммуннай тиһик
- Сүрэх инфаркта
- Малярия
- Аччыктааһын (недоедание)
- Менструация
- Уойуу
- Пандемия
- Антибиотик
- Пневмония
- Полиомиелит
- Венерическэй ыарыылар
- Инсульт
- Сэллик
- Сахарнай диабет
- Вирустар
Организм
[биики-тиэкиһи уларытыы]- Организм
- Кыыллар (Животные)
- Нематодалар
- Моллюскалар
- Членистоногие Үөн-көйүүр
- Үөннэр (Насекомые)
- Ооҕуйдуҥулар
-
- Амфибиялар
- Көтөрдөр
- Балык
- Үүттэнээччилэр
- Пресмыкающиеся (Сыыллааччылар)
- Архейдар
- Бактериялар
- Тэллэйдэр
- Үүнээйилэр
- Протистар
Хиимийэ
[биики-тиэкиһи уларытыы]- Химия
- Неорганическая химия
- Биохимия
- Химия холбоһуга (химическое соединение)
- Кислота (аһыыба)
- Солох (химия)
- Туустар
- Химия элэмиэнэ Хиимийэ элэмиэнэ
- Элэмиэннэр наардаммыт табылыыссалара (Периодическая система химических элементов)
- Алюминий
- Углерод
- Алтан
- Кыһыл көмүс
- Водород
- Тимир
- Азот
- Кислород
- Үрүҥ көмүс
- Хорҕолдьун
- Органическай химия
- Мөлүөкүлэ
- Анаалыстыыр химия
- Физическэй химия
Килиимэт уонна геология
[биики-тиэкиһи уларытыы]- Лавина
- Килиимэт
- Сир хамсааһына
- Геология
- Айылҕа алдьархайа Айылҕа саахала
- Вулкан
- Погода (халлаан туруга)
Физика
[биики-тиэкиһи уларытыы]- Физика
- Түргэтээһин Ускорение
- Атом
- Энергия
- Электромагнит сардаҥа
- Классическай механика
- Күүс
- Электромагнит дьайсыы
- Гравитация
- Күүстээх дьайсыы
- Мөлтөх дьайсыы (Слабое взаимодействие)
- Магнит
- Маасса
- Тимирдэр
- Ядро хайдыыта (Деление ядра)
- Агрегатнай турук
- Квант механиката
- Радиоактивнай распад
- Холоон сүрүн түөрүйэтэ (Общая теория относительности)
- Холоон анал түөрүйэтэ (Специальная теория относительности)
- Полупроводник
- Тыас Дорҕоон
- Түргэнэ
- Температура
- Кэм
- Термодинамика
- Вакуум
Кээмэй биирдэмнэрэ
[биики-тиэкиһи уларытыы]- Халандаар
- Чаас
- Суукка
- Кэм курдааһына (часовой пояс)
- Сыл
Ас-үөл
[биики-тиэкиһи уларытыы]- Ас-үөл (пища)
- Килиэп (бурдук)
- Бурдук (туораахтаах култууралар, зерновые культуры)
- Сыыр
- Сакалаат
- Мүөт
- Фрукта
- Эт
- Саахар
- Оҕуруот аһа
Утах
[биики-тиэкиһи уларытыы]Математика
[биики-тиэкиһи уларытыы]- Математика
- Алгебра
- Арифметика
- Координаталар систиэмэлэрэ
- Математическай анаалыс
- Тэҥнэбил (уравнение)
- Функция (математика)
- Геометрия
- Математикаҕа дакаастабыл
- Чыыһыла
- Комплекснай чыыһыла
- Чыыһыла түөрүйэтэ (Теория чисел)
- Бесконечность
- Теория множеств
- Статистика
- Симметрия
- Тригонометрия
Технология
[биики-тиэкиһи уларытыы]Коммуникации
[биики-тиэкиһи уларытыы]- Алтыһыы Билсии, Общение
- Кинигэ
- Информация
- Суруналыыстыка
- Кинигэ таһаарыы
- Төлөппүөн
Электроника
[биики-тиэкиһи уларытыы]- Электроника
- Компоненты
Көмпүүтэр уонна интэриниэт
[биики-тиэкиһи уларытыы]- Көмпүүтэр
- Оҥоһуу интеллект
- Биллэрэр-ситимниир технология
- Интэриниэт
- Операциялыыр систиэмэ
- Көмпүүтэр тыла
- Көмпүүтэр бырагыраамата
Матырыйааллар уонна энергия
[биики-тиэкиһи уларытыы]Матырыйааллар
[биики-тиэкиһи уларытыы]- Өстүөкүлэ
- Кумааҕы
- Пластмаасса
- Мас (үүнээйи буолбатах)
Көлө
[биики-тиэкиһи уларытыы]Сэрии сэбэ
[биики-тиэкиһи уларытыы]- Сэрии сэбэ (саа-саадах)
- Тааҥка
- Эстэр эттиктэр
Ускуустуба уонна сынньалаҥ
[биики-тиэкиһи уларытыы]Архитектура
[биики-тиэкиһи уларытыы]- Архитектура
- Аарка
- Күргэ
- Уу ханаала (Хоруу)
- Быһыт
- Купол
- Дьиэ
- Тутуу
- Пирамиида (архитектура)
- Башня
Киинэ, араадьыйа, тэлэбиидэнньэ
[биики-тиэкиһи уларытыы]Муусука
[биики-тиэкиһи уларытыы]Сынньалаҥ
[биики-тиэкиһи уларытыы]Устуоруйа уонна география
[биики-тиэкиһи уларытыы]Устуоруйа (онобул)
[биики-тиэкиһи уларытыы]Түҥ былыргы уонна античнай устуоруйа
[биики-тиэкиһи уларытыы]- Первобытное общество
- Таас үйэ
- Чаҥ үйэтэ
- Тимир үйэ
- Месопотамия
- Былыргы Египет
- Былыргы Греция
- Риим импиэрийэтэ
- Хань (династия)
- Гууптар судаарыстыбалара Иллэрэ
Орто үйэ
[биики-тиэкиһи уларытыы]- Аббас халифаата
- Сырдатыы Эпохата
- Ацтектар
- Византия Империята
- Кириэстээх бохуоттар
- Улуу Риим импиэрийэтэ
- Сүүс сыллаах сэрии
- Орто үйэлэр
- Монгол импиэрийэтэ
- Мин импиэрийэтэ
- Осмаан импиэрийэтэ
- Реформация
- Отут сыллаах сэрии
- Ренессанс
- Тан (династия)
- Виикиҥнэр
Саҥа уонна хойукку устуоруйа
[биики-тиэкиһи уларытыы]- Арааб-израиль иирсээннэрэ
- АХШ-ка гражданскай сэрии
- Апартеид
- Британия импиэрийэтэ
- Тымныы сэрии
- Кытайга култуура өрөбөлүүссүйэтэ
- Франция Улуу Революцията
- Улуу депрессия
- Холокост
- Бырамыысыланнаска өрөбөлүүссүйэ
- Үһүс рейх
- Мэйдзи реставрацията
- Өктөөп өрөбөлүүссүйэтэ
- Цин импиэрийэтэ
- Версааллааҕы сөбүлэҥ
- Вьетнам сэриитэ
- Аан дойду бастакы сэриитэ
- Аан дойду иккис сэриитэ
География
[биики-тиэкиһи уларытыы]- География
- Куорат
- Континент
- Хайа
- Кумах куйаар
- Хотугу полюс
- Акыйаан
- Ойуур
- Өрүс
- Байҕал Муора
- Соҕуруу полюс
Континеннар уонна регионнар
[биики-тиэкиһи уларытыы]Дойдулар
[биики-тиэкиһи уларытыы]- Дойдулар бары баар буолуохтаахтар, ол эрэн саҥа суруллар бикипиэдьийэлэргэ бастаан бу дойдулары суруйар ирдэнэр:
- Афганистан
- Алжир
- Аргентина
- Австралия
- Австрия
- Бангладеш
- Бразилия
- Канаада
- Кытай Народнай Өрөспүүбүлүкэтэ
- Конго Демократическай Өрөспүүбүлүкэтэ
- Куба
- Эгиипэт
- Эфиопия
- Франция
- Германия
- Индия
- Индонезия
- Ираан
- Ираак
- Израиль
- Италия
- Япония
- Миэксикэ
- Нидерланды
- Саҥа Зеландия
- Нигерия
- Пакистан
- Польша
- Португалия
- Арассыыйа
- Саудовскай Аравия
- Сингапур
- Соҕуруу Африка Өрөспүүбүлүкэтэ
- Кэриэйэ Өрөспүүбүлүкэтэ
- Испания
- Судаан
- Швейцария
- Танзания
- Таиланд
- Турция
- Украина
- Великобритания
- Америка Холбоһуктаах Штааттара
- Ватикан
- Венесуэла
- Вьетнам
Куораттар
[биики-тиэкиһи уларытыы]- Амстердам
- Афины
- Багдад
- Бангкок
- Пекин
- Берлин
- Богота
- Брюссель
- Буэнос-Айрес
- Каир
- Кейптаун
- Дамаск
- Дели
- Дакка
- Дубай
- Гонконг
- Стамбул
- Джакарта
- Иерусалим
- Карачи
- Киншаса
- Калькутта
- Лагос
- Лондон
- Лос-Анджелес
- Мадрид
- Мекка
- Мехико
- Москуба
- Мумбаи
- Найроби
- Нью-Йорк
- Париж
- Рио-де-Жанейро
- Рим
- Санкт-Петербург
- Сан-Паулу
- Сеул
- Шанхай
- Сидней
- Тегеран
- Токио
- Вена
- Вашингтон
- Амазонка
- Хотугу Муустаах акыйаан
- Атлантический океан
- Балтик байҕал
- Хара байҕал
- Кариб байҕала
- Каспий байҕала
- Конго
- Дунай
- Ганг
- Большой Барьерный риф
- Улуу күөллэр
- Ииндийэ акыйаана
- Инд
- Байкаал
- Танганьика
- Виктория (күөл)
- Средиземнай муора
- Миссисипи
- Нигер
- Нил
- Хотугу муора
- Чуумпу акыйаан
- Панаама ханаала
- Рейн
- Суэц ханаала
- Соҕуруу акыйаан
- Волга
- Янцзы
- Хуанхэ