Кумааҕы

Бикипиэдьийэ диэн сиртэн ылыллыбыт
Навигацияҕа көс Көрдөбүлгэ көс
Кумааҕы

Билиҥҥи бириэмэ кумааҕыта диэн мас пиибэрэлэрэ бииргэ ыгыллыммыттар аатырар. Дьоннор кумааҕыга суруйарга тутталлар, ол иһин кинигэлэр кумааҕыттан оҥоһуллар. Кумааҕы ууну уонна атын убаҕаһы иҥэрэллэр, ол иһин ыраастыырга эмиэ туттуллар.

Кумааҕыны бэлэмнииргэ олус уһун утахтаах, уу булкуйан, биир уустаах, пластичнай, о. д. А.[1]

Суу кумааҕы-бу олус улаханнаах кумааҕы, сымсатык уонна атын предметтэри сөргүтэргэ сөп буолар. Улахан альтернативнай матырыйаал кэлбитин үрдүнэн табаары – пластик, пленка – кумааҕы күн бүгүнүгэр диэри оҥорон таһаарааччылары уонна туһанааччылары сүүмэрдиир.

Инженернэй кумааҕы киэҥ форматнай тэриллиилэргэ ойуулуур аналлаах суордтан биир суордугар олоҕуран оҥоһуллар. Кини схема бэчээккэ уонна араас формалаах таблицалары, архитектурнай тутуулар бырайыактарын, массыынаҕа чертежтары уо. д. А.

Хайдах оҥоһуллара[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]

Билиҥҥи бириэмэ кумааҕыта мастан оҥоһуллар (pulp).[2] Бастаан маһы бытарыталлар, ууну уонна атын химическай матырыйааллары кытта убаҕас буолуор дылы булкуйаллар. Сороҕор маҥхаталлар, оччоҕуна ыраас маҥан кумааҕы буолар. Бу убаҕас кумааҕы буоларыгар ыгыллар. Хаппытын кэннэ быһыллар. Араас технологиялар бааллар, ол курдук туой эптэхтэринэ килбэчигэс кумааҕы буолар.

Кумааҕыны тутуллубут кумааҕыттан эмиэ оҥоһуллар. Оччоҕуна иккистээн туттуллар. Сорох кумааҕыны мастан буолбакка, хлопоктан, лентан эбэтэр конопляттан оҥоһуллар.

Кумааҕы устуоруйата[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]

Папируска суруйуу
Кытай улахан истиэнин башнятын урусхаллара.

Суруйуу кумааҕыны айыан иннинэ саҕаламмыта. Дьон араас атын материалларга суруйар этэ. Ол курдук таҥаска, истиэнэҕэ, маска.

Бастакы кумааҕы[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]

Элбэх үйэ аннараа өттүгэр Египетка кумааҕыга майгынныыр папирус диэн матырыйаалы айбыттар. Греция уонна Рим дьонноро ону эмиэ үөрэппиттэр. Рим дьонноро тирииттэн оҥоһуллубут тэрилгэ суруйаллар эбит.

Биһиги эрабыт иннинэ 105 сылыгар Кытайга кумааҕыны айбыттар. Ол иннинэ бамбугу уонна солкону тутталлар эбит. Саамай урут оҥоһуллубут кумааҕы Кытай Улуу Истиэнэтин аттыгар булуллубут. Онно 105 сыла сурулла сылдьар эбит. Кумааҕыны оҥоруу кистэлэҥ курдук ааҕыллар этэ, кимиэхэ да кэпсээбэт эбиттэр.

Тарҕаныыта[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]

Дьоппуон дьоно хайдах кумааҕыны оҥорору 610 сыллаахха билбиттэр. Ону уаши (дьоп. 和紙) диэн ааттаабыттар. Ол кэнниттэн, кумааҕы Индияҕа, Чугастааҕы востокка уонна Италияҕа тарҕаммыт.

Туһайыы[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]

Полиграфия[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]

Кинигэ оҥорон таһаарыыга аналлаах кумааҕы бэчээккэ туһаныллар. Советскай Союзка уонна Россияҕа бэчээт тииптэригэр хас да деление баара. Уһун үйэлээҕинэн быһаарыллар, кумааҕыга баар 1- кы №- дээх кумааҕы, 0,8- 1- кы долбуурдаах, киниэхэ анаан бэчээттэнэр, холобур, айымньыларын хомуурунньуктара, 2- тэн итэҕэһэ суох үйэлээх кумааҕы, 0,5- 0,6 №- дээх учебниктар; 3- с №- дээх долбуурдаах, 0,35- тэн итэҕэһэ суох учебниктары бэчээттиир, туһанар, туһанар, туһанар буолла, холобур, издательстволар тематическай былааннарын бэчээккэ таһаарарга. Кумааҕы убаҕаһыттан көрөн матовай (имик-имик), харахтаммыт (аҕыйах ордук килэркэй) уонна меловой (ордук килэркэй), каландрированнай уонна суперкалландированнай буолуон сөп. Бэчээт араас ньымаларыгар маннык көрүҥнэр бааллар: типография — үрдүк бэчээккэ анаан типография - бэчээккэ анаан, тииптээх-бэчээккэ анаан. Бэчээттэммит кумааҕы көрүҥэ өрөбүллэргэ көстөр.

Методическай сурунаалларга, анал сурунаалларга, оҕо кинигэлэригэр сыһыарарга, үрүҥ коэффициеннаах кумааҕы, намыһах коэффициеннаах кумааҕы туһаныллар. Ону харахха саамай аччыгый хоромньулаах текстэри ааҕар кыахтанар.

Араарар матырыйааллар[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]

Икки-полимернай отделочнай матырыйаал, ол иһигэр кумааҕыга олоҕуран. Ис истиэнэни, ардыгар кураанах дьиэ үрдүн бүрүйэргэ туттуллар. Үксүгэр рулоннар курдук буолар. Кумааҕы общиналара 1892 сыллаахха оҥоһуллубуттара уонна уруккуттан илин Азия дойдуларыгар (Кытай, Япония) туһаммыттара. Кэлин декоративнай салаа быһыытынан, истиэнэҕэ аргыс поры уонна щели сабан баран, Европа дойдуларыгар эмиэ көспүтэ.

Быһаарыылар[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]

  1. Сингапур учуонайдара үүнээйилэр быылыттан" многазовай " кумааҕыны айбыттара
  2. Cox, Brian; Forshaw, Jeff (2011). The Quantum Universe: everything that can happen does happen. Allen Lane. p. 3. ISBN 978-1-846-14432-5. 

Өссө маны көр[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]