Джордж Вашингтон

Джордж Вашингтон (ааҥл. George Washington) (1732 сыл олунньу 22^[1]^[2]^[3] — 1799 сыл ахсынньы 14) Америка Холбоһуктаах Штаттарын бастакы бэрэсидиэнэ (1789—1797 сылларга), Америка тутулуга суох буолуу сэриитин бириэмэтигэр үрдүкү байыаннай хамандыыр,^[4] уонна Америка Холбоһуктаах Штаттарын олохтообут Аҕалартан биирдэстэрэ.

Олоҕун олуктара

Ийэтэ Мэри Бэлл, аҕата Августин Вашингтон диэн ааттаахтара. Кинилиэр Вирджиния штатыгар кулуттаах плантациялаахтара. Джордж аттыгар баар Фредериксбургка үөрэммитэ, олоҕун сорох бириэмэтигэр дьиэҕэ үөрэммитэ. Аҕата 11 саастааҕар өлбүтэ, ол кэнниттэн тастын убайа Лоренс ылан ииппитэ. Ийэтэ соҕотоҕон иитэр кыаҕа суоҕа.

Тутулуга суох буолуу сэриитин иннинэ

Аҕатын курдук фермер буолбута. Улахан плантацията Вернон хайа диэн ааттанара. Кини фермертан ураты өссө сири кээмэйдээччинэн үлэлиирэ. Вашингтон кыра эрдэҕиттэн саллаат буолуон баҕарара. Францияны кытта сэриигэ уонна индеецтары кытта сэриигэ кыттыбыта. 23 саастааҕар Виржиния штат саллааттарын салайар полковник буолбута. Кинилэр индеецтары кытта сэриилэһэрэ. 1759 сыллаахха Марта Кустис диэн огдообо дьахтары кэргэн ылбыта. Оҕоломмотоҕо.

Тутулуга суох буолуу иһин сэрии

Британия правительствота ылыммыт сокуоннарын кытта охсуһарга хомуллубут Бастакы Континент Конгреһыгар ыытыллыбыт делегат этэ. Иккис Континет Конгреһынан Континет аармыйатын салайааччытынан талыллыбыта. Вашингтон 1775 сыллаахтан сэрии бүтүөр дылы 1783 сыллаахха дылы хамаандалаабыта. Лонг Айленд иһин кыргыһыы кэнниттэн хотторон баран Нью Джерси штаты нөҥүө куоппут Вашингтон дьоннорун Делавер өрүскэ аҕалан Ороһуоспа күнүгэр Британия сэрииһиттэригэр саба түспүт. Оннук, Вашингтон Британия сэрииһиттэриттэн аҕыйах дьонноох, уонна оружиелаах кыра кыргаһыылары хоппут.

Уопсайынан көрдөххо, Вашингтон кыргыһыылартан улахан аҥаарыгар хотторбутун да иһин армиятын харыстыыра. Франция флотун көмөтүнэн Йорктаун, Вирджиния штатыгар сэрии сүрүн кыргыһыытыгар Британия сэрииһиттэрин 1871 сыллаахха бэриннэрбитэ. Эйэ туһунан илии баттааһын Парижка 1783 сыллаахха ааспыта.

Сэрии кэнниттэн

Тутулуга суох буолуу сэрии бүппүтүн кэннэ Вашингтон дойду хоруойа буолбут. Киниэхэ диктатор буолуон сөптөөх былааһы ылынарга ыйыппыттар. Ол гынан баран кини дьон соһуйуоҕар дьиэтигэр Вернон хайатыгар барбыт. Кини колониялар күүстээх былаас баар буолуон баҕарара, ол гынан баран салайартан сылайбат. Уонна өссө кини АХШ тиран салайааччылаах буолуоҕун баҕарбата.

Хас да сыл буолан баран кини саҥа былаас олохтооһунун ырытыыга ыҥырыллыбыта. Кинини Конституция Конвенцията 1785 сыллаахха бэрэсидиэнинэн талбыта. Вашингтон штаттар АХШ Конституциятын илии баттыахтарын баҕарара. Ону атын дьон сабыдыалланан (ол курдук Александр Хэмильтон, Джон Джей уонна Джеймс Мэдисон) штаттар илии баттаабыттара.

Бэрэсидьиэнниир кэмэ

1789 сыллаахха Вашингтон күрэҕэ суох Президент буолбута. АХШ бастакы бэрэсидьиэнэ этэ. Кини былаас туруутугар көмөлөспүтэ. Кини ханнык да партияҕа киирбэтэҕин да буоллар Федералистары кытта сөбүлэһэрэ. Кинини иккистээн бэрэсидьиэнинэн талбыттара. Иккис срогун кэнниттэн үһүс срокка барарга аккаастаммыта.

Вашингтон бырастыылаһар этиитигэр дойду араас политика партияларыгар арахсарыттан тохтоппута, уонна атын дойдуларга буолар сэриилэргэ кыттыыны ылары суох оҥорорго ыҥырбыта. Атын дойдулар дьыаларыгар кыттыыны ылбат политика АХШ политикатыгар сүүс сылтан тахса тутуллубута. Кини политика партияларыгар арахсыыларга ыҥырыыта иһиллибэтэҕэ, тоҕо диэн ол бириэмэҕэ номнуо политика партиялара күүстээх этилэр.

Пенсияҕа тахсыыта

Вашингтон дьиэтигэр 1797 сыллаахха төннүбүтэ. 1799 сыл ахсынньы 14 күнүгэр пневмонияттан дьиэтигэр өлбүтэ. Билигин АХWга биир ордук өйдүнүллэр киһинэн ааҕыллар — АХШ киин куората Вашингтон уонна Вашингтон штата, кини аатын сүгэллэр. Кини өссө биир дуоллардааҕы харчыга уонна 25 центтааҕы маньыатаҕа уруһуйдаммыт.

Быһаарыылар

{{быһаарыыларReflist}

↑ Engber, Daniel (2006).
↑ The birth and death of George Washington are given using the Gregorian calendar.
↑ Image of page from family Bible. Papers of George Washington. Тургутулунна 26 Тохсунньу 2008.
↑ Under the Articles of Confederation Congress called its presiding officer «President of the United States in Congress Assembled».

[Engber-1] Engber, Daniel (2006).

[calendar-2] The birth and death of George Washington are given using the Gregorian calendar.

[family-3] Image of page from family Bible. Papers of George Washington. Тургутулунна 26 Тохсунньу 2008.

[4] Under the Articles of Confederation Congress called its presiding officer «President of the United States in Congress Assembled».

[1]

[2]

[3]

[4]