Уинстон Черчилль

Бикипиэдьийэ диэн сиртэн ылыллыбыт
Навигацияҕа көс Көрдөбүлгэ көс
Черчилль кыайыы бэлиэтин -V - көрдөрөр
Черчилль байыаннай форматыгар, 1895
Эдэр Уинстон Черчилль АХШга лекция истиитигэр, 1900

Сэр Уинстон Леонарод Спенсер-Черчилль (1874 сэтинньи 30 – 1965 тохсунньу 24) - английскай политик. Кини Холбоһуктаах Хоруоллук премьер-миниистиринэн иккитэ буола сылдьыбыта, бастакытын Аан дойду иккис сэриитин бириэмэтигэр, уоннна 1950-с сылларга.

Черчилль Британия правительствотын чилиэнэ, хоруол дьиэ кэргэнигэр киирбэт ил похороннай процессияны ылбыт соҕотох киһи буолар. Политикаттан ураты саллаат, журналист, уонна суруйааччы этэ. 1953 сыллаахха Нобель бирииһин ылбыта.

Британия премьер-министириттэн соҕотох Нобель бирииһин ылааччыта эрэ буолбакка бастакы АХШ ытыктабыллаах гражданина аатын ылбыта.[1]

Чааһынай олоҕо[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]

Уинстон Черчилль 1874 сыл сэтинньи 30 күнүгэр Бленхайм пэлас диэн Англия сиригэр төрөөбүтэ. Аҕата Лорд Рэндольф Черчилль - көстөр политик этэ. Ийэтэ - (Дженни Джером) АХШ олохтооҕо этэ.[2]

Кыра эрдэҕинэ Черчилль биллэр Хэрроу оскуолатыгар үөрэммитэ.[2]

1893 сыллаахха Британия саллаата буолбута. 1896 сыллаахха ол бириэмэҕэ Британия Империятыгар баар Индияҕа Бомбей куоракка ыытыллыбыта. Ол кэнниттэн Судаҥҥа сэрригэ кавалерия офицерынан ыытыллыбыта. 1899 сыллахха Соҕуруу Африкаҕа Боэр иккис сэриитигэр репортерынан ыытыллыбыта. Онно билиэҥҥэ түбэспит, ол гынан баран сатаан куоппут.

1900 сыллаахха консервативнай партияттан Парламеҥҥа талыллыбыт. 1904 сыллаахха партиятын Либеральнай партяҕа уларыппыт, ол гынан баран кэлин консервативнай партияҕа төннүбүт.[2] 1908 сыллаахха Клементина Хозиеры кэргэн ылбыта, уонна 5 оҕолооҕо: Диана, Рэндольф, Сара, Мэриголд уонна Мэри.

Аан дойду бастакы сэриитин бириэмэтигэр[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]

1911 сыллаахха флот Адмиралтейство Бастакы Лорда буолбут, ол аата Хоруол флотун иһин эппиэтиирэ. Аан дойду бастакы сэриитигэр саҕаламмытагар онно үлэлиирэ. Кини Галлиполи кампаниятын тэрийбитэ, онтуката табыллыбатаҕа, ол иһин правительство үлэтин хаалларан Францияҕа барбыта. Саллаат буолбута, ол гынан баран син биир Парламент чилиэнэ этэ. 1917 сыллаахха байыаннай атыылаһыынан эппиэттир буолбута.

Сэриилэр икки ардыларыгар[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]

Аан дойду бастакы сэриитин кэнниттэн 1919 сыллахха Черчилль Дойду сэриитин секретериата буолбута, уонна авиация секретериата буолбута. 1921 сыллаахха колониялар иһин эппиэттир буолбута. 1922 сыллаахха быыбарга хотторбута, ол гынан баран 1924 сыллахха Парламент чилиэнэ буолбута, бу сырыыга ханнык да партияттан буолбакка тутулуга суох буолбута. 1924 сыллахха Казначейства консула буолбута.

1929 сыл кэнниттэн Черчилль Консервативнай партияны кытары сөбүлэспэт буолбута, ол кэнниттэн правительствоҕа үлэтэ суох хаалларбыттара, ол иһин суруйарын саҕалаабыта. Бастакы кинигэтэ Мальборо: кини олоҕо уонна эпохалар Черчилль өбүгэтин туһунан этэ, онтон иккис кинигэтэ Английскайдыы саҥарар норуоттар историялара, диэн кинигэтэ Аан дойду иккис сэриитин кэнниттэн тахсыбыта.

Германияҕа Адольф Гитлер былааска кэлбитин кэнниттэн Черчилль Британияҕа сэрииһиттэрин уонна сэрии күүһүн улаатыннарыахтаах диэн сэрэппитэ. Ол гынан баран аҕыйах политиктар кинини кытары сөбүлэспиттэрэ.

Аан дойду иккис сэриитин бириэмэтигэр[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]

Аан дойду иккис сэриитин саҕаламмытын кэнниттэн Черчилль өссө биирдэ флотка эппиэтинэстээх буолбута. 1940 сыллаахха сэриигэ кыаттарара саҕаламмыта, Премьер-министр уурайбыта. Черчилль премьер-министр буолбута. Сорох дьон Британия кыайар кыаҕа суох диэн толкуйдууллара, ол иһин Гитлеры кытта дуогабардаһыахха наада диллэрэ. Ол гынан баран Черчилль Британия туох да муҥаара суох Гитлеры кыайыаҕа диэбитэ уонна сэриини салҕыырга тыл биэрбитэ. Билигин даҕаны биллэр тылы эппитэ.

АХШ президенын Франклин Рузвелы кытары доҕордоһуу этэ. Кинини кытары Британияҕа сэрии сэптэрин уонна көмө оҥорорго болдьоспута. ССРС сэриигэ киирбитин кэннэ Рувелы уонна Сталины кытта элбэх көрсүүлэри ыыппыта. Кинилэри "улахан үс" диэн аатыыллара.

Сэрии кэнниттэн[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]

1945 сыллаахха консервативнай партия быыбарга кыаттарбытын иһин кини премьер-министр буоларын тохтоппута. Ол гынан баран 1951 сыллаахха төттөрү премер-министр буолбута, уонна 1955 сылга дылы үлэлээбитэ.

Кинини рыцарьдарга 1953 үрдэппиттэрэ, уонна кини Сэр Уинстон буолбута уонна ону тэҥэ Литератураҕа Нобель бирииһин ылбыта.

1955 сыллаахха премьер-министртан уурайбыта, 1964 сыллахха парламентан барбыта.

Уинстон Черчилль АХШ ытыктабыллаах гражданинын докуомуона, Джон Кеннеди бэлэх биэрбитэ.[1]

1963 сылаахха АХШ президена Джон Кеннеди кинини АХШ ытыктабыллаах гражданина диэн ааттаабыта, ол гынан баран ыалдьа сылдьарыттан церемонияҕа барбатаҕа, хос сиэнэ баран наҕарааданы ылбыта.

Сэр Уинстон сүрэҕэ тохтоон 90 саастааҕар 1965 сыллаахха өлбүтэ. Өлөрүгэр кэргэнэ Леди Клементин уонна дьиэ кэргэнин атын чилиэттэрэ оронун аттыгар бааллара.

Быһаарыылар[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]

  1. 1,0 1,1 7 FAM 1171: Honorary Citizenship. Foreign Affairs Manual Volume 7 – Consular Affairs. U.S. Department of State (9 April 2008). Тургутулунна 2 Олунньу 2011.
  2. 2,0 2,1 2,2 Уинстон Черчилль - The Nobel Prize in Literature 1953

Атын сигэлэр[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]

Blenheim Palace: the birthplace of Winston Churchill

Халыып:Литератураҕа Нобель бирииһэ