Иһинээҕитигэр көс

1946 сыл

Бикипиэдьийэ диэн сиртэн ылыллыбыт
Сыллар
1942 1943 1944 194519461947 1948 1949 1950
Уоннуу сыллар
1910-с 1920-с 1930-с1940-с1950-с 1960-с 1970-с
Үйэлэр
XIX үйэXX үйэXXI үйэ

1946 сыл.

  • Олунньу — Гражданскай авиация Саха Сиринээҕи дьаһалтата тэриллибит.
  • Олунньу 1
    • Трюгве Ли ХНТ бастакы генеральнай сэкиритээрэ буолбут.
    • Венгрия өрөспүүбүлүкэ буолбут.
  • Олунньу 2 — Соҕуруу Сахалин уонна Курил арыылара ССРС састаабыгар киирэллэрин туһунан ыйаахха илии баттаммыт.
  • Олунньу 14Америкаҕа Пенсильвания университетыгар бастакы электроннай көмпүүтэр ENIAC (Electronic Numerical Integrator and Computer) көрдөрүллүбүт.
  • Олунньу 18Бомбей хомотугар Хоруол Ииндийэтээҕи флотун моряктара өрө турбуттар. Сотору кэминэн өрө туруу Британия Ииндийэтин атын сирдэринэн тарҕаммыта.
  • Ыам ыйын 4 — ВКП(б) киин кэмитиэтин политбюрота тас дойдулар айымньыларын таһаарар кинигэ кыһатын уонна тас дойду айымньыларын бибилэтиэкэлэрин төрүттүүргэ уураах таһаарбыт.
  • Ыам ыйын 25Иордания Англияттан тутулуга суох буолуутун туһунан биллэрбит.
  • От ыйын 4 — Илиҥҥи Пруссия киин куоратын Кёнигсберг аата уларытыллан Калининград буолбут. Урукку олохтоохторун тобохторо — ньиэмэстэр уонна литовецтар — 1947 сыллаахха Германияҕа депортацияламмыттара, саҥа Калининград уобалаһыгар ССРС холкуостаахтарын илдьэн олохсуппуттара.
  • Алтынньы 2АХШ-га «Ыраах томтор» диэн бастакы «мыыла операта» жанрдаах сериал премьерата буолбут.
  • Алтынньы 22Германияҕа Сэбиэскэй Сойуус оккупациялыыр зонатыгар «Осоавиахим» диэн операция ыытыллыбыт. Хас эмэ тыһыынча техничэскэй специалист ССРС-ка үлэҕэ ыытыллыбыттар. Ити саҕана АХШ уонна Улуу Британия эмиэ ньиэмэс специалистарын бэйэлэригэр көһөрөн ылаллар этэ.
  • Алтынньы 24АХШ-ка Фау-2 ракета 105 км үрдүккэ күөрэйэн тахсыытыгар ракетаҕа олордуллубут фотокамера бастакынан Сири космостан хаартыскаҕа түһэрбит.
  • Ахсынньы 11ХНТ Оҕо пуондата эбэтэр ЮНИСЕФ — ыксаллаах быһыыга оҕо-аймаҕы көмүскүүр ХНТ анал тэрилтэтэ баар буолбут.
  • Ахсынньы 19 — Франция урукку колониятын Индокитайы бэйэтин былааһыгар төннөрөр сыаллаах сэрии саҕалаабыт. Аҕыс сыллаах босхолонуу сэриитин Хо Ши Мин баһылыктаах Вьетнам хомуньуустара уонна националистара ("Вьетминь" хамсааһын) кыайбыттара.
  • Ахсынньы 25 — ССРС-ка И. В. Курчатов салалтатынан Европаҕа бастакы ядернай реактор үлэтин саҕалаабыт.
  • Бэс ыйын 7Бүлүү куоратыгар Анатолий Алексеев — археолог, СГУ ректора, Гуманитарнай чинчийэр институт дириэктэрэ, устуоруйа билимин дуоктара. Бастакы диссэртээссийэтин Алын Өлүөхүмэ таас үйэтигэр көмүскээбитэ.
  • Бэс ыйын 15Демис Руссос (2015 өлб.), Греция ырыаһыта.
  • Бэс ыйын 29 — Иннокентий Голиков, физикаҕа уонна математикаҕа билим дуоктара, РФ норуотун үөрэҕириитин туйгуна, 1994-1996 сс. Саха Өрөспүүбүлүкэтин үөрэххэ миниистирэ, СГУ педагогическай институтугар ректорынан өр сылларга үлэлээбитэ.
  • Сэтинньи 11Николай Бурденко (1876 төр.), хирург, сэбиэскэй нейрохирургияны төрүттээччи, ССРС Мэдиссиинэ билимнэрин акадьыамыйатын бастакы бэрэсидьиэнэ (1944—1946).
  1. Гавриил Иннокентьевич Адамов-Сайдам // Чурапчы – уран тыл биһигэ : антология / хомуйан оҥордо М. Н. Кузьмина. – Чурапчы, 2019 (Дьокуускай). – С. 35-38.