Киинэ
Киинэ диэн бииргэ холбоммут хамсыыр ойуулар (ааҥл. motion picture). Дьоҕур туспа көрүҥэ. Киинэни ойуулары камеранан суруйан, эбэтэр анимацияны уонна анал эффектары туттан ойуулары айан оҥороллор. Киинэ уhулуу киинэ индустрията дэнэр. Хас биирдии монтажтыыр кадр хас биирдии монтажтыыр хамсааһыннар бэлиэтэммит хаартыскалары эбэтэр цифровой ойуулары (кадрдары) утумнааһынтан турар. Киинэ, быраабыла курдук, саҥата- иҥэтэ дорҕоонноох.
Саамай киэҥник туттуллар жанрдар: детективтэр, мелодрамалар, боевиктар, триллердэр, киинэлэри, комедия, фантастика уо. д. А. Ол эрээри, киинэҕэ үгүстүк икки, жанрдаах буолар, онно уһулуччу режиссер толкуйдууругар улахан кыаҕы биэрэр. Ону сэргэ дьиҥнээх буолбут түбэлтэлэргэ олоҕурбут категория эмиэ баар.[1]
ХХ үйэ саҕаланыытыгар Арассыыйаҕа «киинэ» (дьахтар көлүөнэтигэр) этиллэр этэ уонна, үгэс буолбут суолтаттан ураты, бу тыл киинэҕэ сыһыаннаах.
Уобалас кинематография диэн ааттанар киинэлэри, уларыппакка, сатабылы кытта сибээстээх. Киинэ кинематографията искусство биир хайысхатынан (киинэ), (кинотехника), ону тэҥэ киноиндустрия буолар. Киинэлэри киинэҕэ уһуллар аппараттар эбэтэр цифровой киинэлэр көмөлөрүнэн тулалыыр эйгэ хамсааһыннарын суруйуу, ону тэҥэ мультипликация эбэтэр спецффицектары туһаныы көмөтүнэн ойууннааһын оҥоһуллаллар.
Киинэни көрүү билиҥҥи култуура сорҕото буолар. Биллиилээх геройдар, артыыстар, кинилэр үҥкүүлэрэ үксүгэр аатырбыт, уобарастара буолаллар. Маассабай көрүүлэргэ анаан кинотеатры туталлар. Киинэ уһуна 90-120 мүнүүтэ (1,5- 2 чаас). Дьиэтээҕи усулуобуйаҕа киинэни көрөргө үгэс курдук телевизор киниэхэ холбоммут видеоприигрыватели кытта туһаныллар, кэнники кэмҥэ бу сыалларга персональнай компьютер, смартфон уонна да атын электроннай тэриллиилэр үлэлииллэр[2].