Атырдьах ыйын 29

Бикипиэдьийэ диэн сиртэн ылыллыбыт
Навигацияҕа көс Көрдөбүлгэ көс

Атырдьах ыйын 29 диэн Григориан халандаарыгар сыл 241-с күнэ (ордук хонуктаах сылга 242-c күнэ). Сыл бүтүө 124 күн баар.

Бэлиэ күннэр[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]

Түбэлтэлэр[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]

  • 1526 — Аатырбыт Мохач кыргыһыытыгар Үтүөкэн Сулейма́н осмааннара Венгрия уонна Богемия холбоһуктаах сэриилэрин урусхаллаабыттар. Осмаан Импиэрийэтэ Венгрияны букатыннаахтык кыайбыт.
  • 1728Гренландия киин куората Нуук олохтоммут.
  • 1752 — Коллежскай асессор Уар Еропкин Саха сирин бойобуодатынан анаммыт, кини бу солоҕо 1754 сыл бэс ыйын 28 күнүгэр дылы сулууспалаабыт.
  • 1756Пруссия хоруола Улуу Фридрих ыаллыы Саксонияҕа саба түспүт. Бүтүн Европаны уонна колониялары хаппыт Сэттэ сыллаах сэрии саҕаламмыт.
  • 1831 — Англия учуонайа Майкл Фарадей элэктирэ маҕыньыыт көстүүтүн индукцияны арыйбыт, о.э. магнетизм элэктириичистибэни үөскэтэрин булбут. Бу айылҕа көстүүтэ элэктирэтиэхиньикэҕэ киэҥник туттуллар: элэктирэмотуорга, гэньэрээтэргэ, трансформаторга уо.д.а.
  • 1842 — Нанкин дуогабара Бастакы Опиум сэриитин түмүктээбит. Сэриигэ Улуу Британия кыайан Кытайга көҥүл опиум атыылыыр кыахтаммыт. Мантан ыла опиум наркоманията кытай омукка киэҥник тарҕаммыта. Кытайга "атаҕастаныы үйэтэ" саҕаламмыта.
  • 1885Ньиэмэс конустурууктардара Готтлиб Даймлер уонна Вильгельм Майбах бастакы матассыыкылы оҥорбуттар.
  • 1910 — Дьоппуон-кэриэй 1910 сыллааҕы сөбүлэҥэ (Кэриэйэ Японияҕа холбоһор сөбүлэҥэ) олоххо киирбит, Япония Кэриэйэҕэ былааһы ылбыт.
  • 1912Сахалар Уобаластааҕы сийиэстэрин бэһис күнэ. Мунньах сарсыардааҥы чааһыгар хоргуйуу содулун туһунан кэпсэппиттэр, үүнүү мөлтөҕүттэн нолуок кыайан төлөммөккө үөскээбит иэһи хайдах суох гынары ырытыспыттар. Оросин учуутал сэминээрийэ аһыллыытын туһунан боппуруоһу көтөхпүт.

Киэһээҥи өттүгэр мунньахха күбүрүнээтэр И.И. Крафт, вице-күбүрүнээтэр А.П. Нарышкин, Уобаластааҕы барыбылыанньа советнига Н.М. Березкин кыттыбыттар. Күбүрүнээтэр сири саҥаттан тыырыы туһунан сымыйа сурах тарҕаммытын кэпсээбит. Ол гынан баран, кэлин хаһан эрэ син биир, кыраай колонизацията буолуон сөбүн ыйбыт.

  • 1934ССРС Сири оҥоруу наркоматын дьаһалынан Дьокуускайга Тыраахтар биригэдьиирдэрин уонна мэхээнньиктэрин оскуолата аһыллыбыт. Билигин — Дьокуускайдааҕы индустрия уонна педагогика колледжа. Бу сыл алтынньы 1 күнүгэр 60 биригэдьиири уонна 30 мэхээнньиги үөрэтиини саҕалыырга Саха Өрөспүүбүлүкэтин наркомземугар таб. Аржаковка сорудахтаабыттар.
  • 1938Сэбиэскэй Сойууска үрдүк үөрэх кыһаларыгар кэтэхтэн үөрэх киллэриллибит. Маннык үөрэҕи үлэни кытта дьүөрэлээн ылыахха сөп. Кэнники кэмнэ информационнай технология сайдан кэтэхтэн үөрэх дьыстаансыйа (ыраахтан) үөрэҕириигэ чугаһаабыт.
  • 1941 — Аан дойду иккис сэриитэ: ньиэмэстэр Эстония киин куоратын Таллинны ылбыттар.
  • 1943 — Аан дойду иккис сэриитэ: Дания бэйэтин байыаннай-байҕал флотун улахан аҥаарын өстөөххө хаалларымаары тимирдибит; Германия Дания бырабыыталыстыбатын ыспыт.
  • 1944 — Аан дойду иккис сэриитэ: Словактар өрө туруулара буолбут, 60 000 словак саллаата нацистар утары барбыттар.
  • 1949Сэбиэскэй Сойуус бастакы аатом буомбатын Семипалатинскайдааҕы полигоҥҥа дэлби тэптэрбит.
  • 1961 — Саха АССР Үрдүкү Сэбиэтин Бөрөсүүдьүмүн ыйааҕынан Саха АССР үтүөлээх тутааччыта диэн ытык аат олохтоммут.
  • 1991 — Казаах ССР бэрэсидьиэнэ Нурсултан Назарбаев уурааҕынан Семипалатинскайдааҕы ядернай полигон сабыллыбыт. Бу полигоҥҥа 40 сыл иһигэр 456 дэлби тэптэрии буолбута биллэр. Полигон сабылларын туһугар Казахстааҥҥа икки сыл тухары киэҥ хамсааһын үөскүү сылдьыбыта.
  • 1997Netflix хампаанньа төрүттэммит. Бу хампаанньа маҥнай интэриниэт нөҥүө DVD прокатынан дьарыктаммыт.

Төрөөбүттэр[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]

Өлбүттэр[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]

  1. Международный день действий против ядерных испытаний