Атырдьах ыйын 17

Бикипиэдьийэ диэн сиртэн ылыллыбыт
Навигацияҕа көс Көрдөбүлгэ көс

Атырдьах ыйын 17 диэн Григориан халандаарыгар сыл 229-с күнэ (ордук хонуктаах сылга 230-c күнэ). Сыл бүтүө 136 күн баар.

Бэлиэ күннэр[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]

Түбэлтэлэр[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]

  • 1502Христофор Колумб Гондурас сирин Испания бас билиитинэн биллэрбит.
  • 1771 — Англия учуонайа Джозеф Пристли фотосинтез көстүүтүн арыйбыт. Умайыы эбэтэр тыыныы түмүгэр буомурбут салгын күөх үүнээйи дьайыытынан төттөрү тыынарга табыгастаах буоларын бэлиэтии көрбүт.
  • 1903 — Джозеф Пулитцер суруналыыстарга Пулитцер бириэмийэтин олохтообут.
  • 1908 — «Фантасмагория» диэн бастакы ойуулук Парижка көрдөрүллүбүт.
  • 1913 — Онтарио штатын (Канаада) үөрэхтээһин департаамена француз тылынан үөрэтиини боппут.
  • 1914Аан дойду бастакы сэриитэ: Сталлупонен кыргыһыыта — Пруссияҕа Сталлупонен (билигин Нестеров диэн ааттаах) куорат анныгар генерал Герман фон Франсуа хамаандалаах ньиэмэс аармыйата Пауль фон Ренненкампф хамаандалаах нуучча аармыйатын кыайбыт. Бу улахан суолтата суох эрээри, сэрии илиҥҥи фронугар бастакы кыргыһыы этэ.
  • 1918 — Бассабыыктар баһылыктарыттан биирдэстэрэ Моисей Урицкайы өлөрбүттэр.
  • 1934ССРС суруйааччыларын Бүтүн сойуустааҕы бастакы сийиэстэрэ буолбут. Былатыан Ойуунускай бырабылыанньа чилиэнинэн талыллыбыт.
  • 1945Аан дойду иккис сэриитэ бүтүүтүгэр Индонезия тутулуга суоҕун биллэрбит. Бу дойдуну үйэ кэриҥэ баһылаан олорбут Нидерланды ону билиммэтэх, инньэ гынан 4 сыллаах босхолонуу сэриитэ саҕаламмыт.
  • 1955 сыллаахха саха буруйа суох репрессияламмыт элбэх дьонун ааттарын сырдыкка таһаарбыт учуонай Ираида Клиорина толору реабилитацияламмыт. Кини бэйэтэ уонтан тахса сыл лааҕырга, ол кэнниттэн көскө олорбута.
  • 1977 — «Арктика» сэбиэскэй атомнай ледокол Хотугу полюска тиийбит.
  • 1998 — Сергей Кириенко салайар РФ бырабыыталыстыбата дефолт (ол аата иэһин кэмигэр төлүүр кыаҕа суоҕун туһунан) биллэрбит уонна солкуобай куурсун өйүүр бэлиитикэтин тохтоппут. Арассыыйа саамай дириҥ кириисистэриттэн биирдэстэрэ саҕаламмыт. Бу төрүөтүнэн аһара улахан бүддьүөт ороскуота (Госдума сарбыйартан аккаастаммытын түмүгэр) уонна аан дойдуга ньиэп сыаната түһүүтэ, Азияҕа 1997 сыллааҕы кириисис буолбуттар.
  • 1999 — Туурсуйаҕа Измит диэн сиргэ сир хамсааһына буолбут, 17 тыһыынча киһи өлбүт.
  • 2009Хакасияҕа Саян-Шушенскай быһыкка саахал буолбут, 75 киһи өлбүт.
  • 2016 — Атырдьах ыйын 17-21 күннэригэр IV Дьокуускайдааҕы аан дойдутааҕы киинэ бэстибээлэ буолбут. 12 дойдуттан 60 киинэ кыттыбыт. Үс Саха сиригэр уһуллубут киинэ кыайыылаах буолбут: "Мой убийца" (Костас Марсан), "Феррум" (Прокопий Бурцев), "24 снега" (Михаил Барынин).

Төрөөбүттэр[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]

Өлбүттэр[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]

  • 1972 — Байкаалга тыыта түҥнэстэн Александр Вампилов (1937 төр.), драматург. Аҕатын — бүрээт учууталын — панмонголизмҥа буруйдаан 1938 сыллаахха суутунан ытан өлөрбүттэрэ.