Атырдьах ыйын 5

Бикипиэдьийэ диэн сиртэн ылыллыбыт
Навигацияҕа көс Көрдөбүлгэ көс

Атырдьах ыйын 5 диэн Григориан халандаарыгар сыл 217-с күнэ (ордук хонуктаах сылга 218-c күнэ). Сыл бүтүө 148 күн баар.

Бэлиэ күннэр[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]

Түбэлтэлэр[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]

  • 1506 — Михаил Глинскэй баһылыктаах Литва улуу княжествотын сэриитэ Кырыым ханствотын сэриитин Клецкэй аттынааҕы кыргыһыыга кыайбыт. Бу кэнниттэн Литва улуу кинээһэ Сигизмунд I Новгород, Псков уонна Рязань сирдэригэр дьаралык ылбыта.
  • 1583Англия айанньыта Хемфри Гилберт билиҥҥи Канадаҕа баар Ньюфаундленд арыытын Англия королеватын сиринэн биллэрбит уонна онно сэлиэнньэ олохтообут. Бу Хотугу Америкаҕа Англия бастакы колонията буолбут.
  • 1772 — Арассыыйа, Пруссия уонна Австрия Речь Посполита сирдэрин аан бастаан түҥэттибиттэр.
  • 1858 — Атлантика түгэҕинэн Британияны уонна Американы ситимниир телеграф хаабылын ыыппыттар. Виктория ыраахтааҕы АХШ бэрэсидьиэнин Джеймс Бьюкенены кытта эҕэрдэлэспиттэр.
  • 1924Туурсуйаҕа элбэх ойохтонууну боппуттар.
  • 1925 — Плайд Камри (Уэльс партията) үөскээбит. Бастаан олохтоноругар Уэльс төрүт олохтоохторун тыллара сүппэтин өйүүр тэрилтэ этэ, кэлин Уэльс бэйэтин бэйэтэ дьаһаныытын турууласпыта. 1966 сыллаахха Британия түмэнигэр бастакы дьокутааттарын талары ситиспитэ.
  • 1932Афанасий Богатырев хапытааннаах икки бааржа соһуулаах «Лена» борокуот Тиксии хомоҕо киирбит. Ол саҕана манна ким да олорбот этэ. Борокуот хомо кытылыгар метеостанция тутуохтаах эспэдииссийэни уонна манан ааһыахтаах «Сибиряков» диэн мууһу хайытар борокуокка анаан чох аҕалбыт. Бу тэрээһин барыта Хотугу байҕал суолун арыйыыга, хоту сирдэр хааччыйыыларын тупсарыыга аналлаах этэ.
  • 1935Мэҥэ-Хаҥалас улууһугар Абалаах күөлүгэр бадараанынан эмтиир 12 койкалаах курорт аһыллыбыт. Бу курорт биэлсэр Тит Сосин көҕүлээһининэн тэриллибитэ.
  • 1940 — Аан дойду иккис сэриитэ: Сэбиэскэй Сойуус Латвияны бэйэтигэр холбообутун туһунан биллэрбит.
  • 1941 — 73 хонук устата барбыт Одессаны көмүскээһин саҕаламмыт, атырдьах ыйын 5 күнүттэн алтынньы 16 күнүгэр диэри.
  • 1943 — ССРС-ка сэрии кэмигэр бастакы кыайыы салюта буолбут — 124 тэргэнинэн 12-тэ ыппыттар.
  • 1948 — Сылгыһыттар Роман Константинов (Чурапчы оройуонун) Фрунзе аатынан холкуос сылгыһыта уонна Афанасий Степанов (Мэҥэ-Хаҥалас) Социалистыы Үлэ дьоруойдара буолбуттар.
  • 1956Москубаҕа I ССРС норуоттарын спартакиадата саҕаламмыт. Маннык спартакиадалар 4 сыл арыттаан олимпиада буолуон иннинээҕи сылга буолаллар этэ.
  • 1963 — Москубаҕа ССРС, АХШ уонна Британия ядернай сэрии сэбин атмосфераҕа, космоска уонна уу анныгар эһэри бобор сөбүлэҥҥэ илии баттаабыттар.
  • 1966Мао Цзэдун Кытайга култуура өрөбөлүүссүйэтин саҕалыыр «Штабтары бомбалыырга!» диэн лозунг биллэрбит. Бу лозуҥу хунвейбин-устудьуоннар ("кыһыл гвардеецтэр") уонна цзаофань-оробуочайдар ("бууннааччылар") толорбуттар. Кинилэр маҥнай сөбүлээбэтэх салайааччыларын истиэнэ хаһыатыгар сэмэлииллэр эбит, онтон кэлин парткомнары, дьаһалталары штурмалаан ылар буолбуттар.
  • 1973 — ССРС «Марс-6» хараабылы көтүппүт.
  • 1980 — Бельгия тылы билииннэн үс автономиялаах эрэгийиэҥҥэ араарыллыбыт: Фламандия, Валлония уонна Брюссель киин региона.
  • 1995 — Югославия сэриилэрэ: Хорватия сэриилэрэ Сербия сэриилэрин кыайан Книн куораты төнүннэрбиттэр. Хорватияҕа Кыайыы күнүн быһыытынан бэлиэтэнэр.
  • 2016 — Рио-де-Жанейро куоракка (Бразилия) XXXI сайыҥҥы Олимпиада аһыллыбыт.

Төрөөбүттэр[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]

Өлбүттэр[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]