Кулун тутар 26

Бикипиэдьийэ диэн сиртэн ылыллыбыт
Навигацияҕа көс Көрдөбүлгэ көс

Кулун тутар 26 диэн Григориан халандаарыгар сыл 85-с күнэ (ордук хонуктаах сылга 86-c күнэ). Сыл бүтүө 280 күн баар.

Бэлиэ күннэр[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]

Түбэлтэлэр[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]

  • 1169Саладин Эгиипэт эмиирэ буолбут.
  • 1697Сефевид сэриилэрэ Басраны ылбыттар.
  • 1848Николай I ыраахтааҕы Парижка буолбут олунньутааҕы өрөбөлүүссүйэ уонна Венаҕа буолбут өрө туруу туһунан «Манифест» таһаарбыт: «Россия Европа бастиона, өрөбөлүүссүйэ дьайыытыгар бас бэриммэт».
  • 1857 — 1856 сыллаахтан (биир сылтан арыый ордук) Саха уобалаһын салайан олорбут бырабылыанньа старшай советнига кавалер Николай Скрябин оннугар күбүрүнээтэр дуоһунаһыгар действительнай статскай советник Юлий Штаубендорф (1811-1878) киирбит.
  • 1871Париж коммунатын сэбиэтигэр быыбар буолбут.
  • 1906 — Арассыыйа импиэрийэтин Бастакы ыҥырыылаах Судаарыстыбаннай Дууматыгар быыбар буолбут.
  • 1914 — Уус-Тааттаҕа чаччыынанан олорбут Гаврил Неустроев (Чордо Хабырылла) туруорсуутунан Алдан нэһилиэгэ үөскээбит. Саха уобалаһын быраабатын уопсай присутствиетын 256 нүөмэрдээх уурааҕар маннык суруллубут: «Байаҕантай улууһун I Байаҕантай нэһилиэгин Алданскай аҕатын ууһунааҕы инородецтары 26 үлэһит киһини кытары 55 ревискэй дууһа састааптаах «Алданскай» диэн ааттаах туспа нэһилиэккэ 1914 сыл от ыйын 1 күнүттэн араарарга.»
  • 1922Тулагы сэлиэнньэтин туһугар икки күннээх кыргыһыы саҕаламмыт. Иван Строд 300 киһилээх кыһыл этэрээтэ 620-ҕэ диэри киһилээх Илья Канин үрүҥ этэрээтин атаакалаабыт. Үрүҥнэртэн 200-чэ киһи өлбүт, кыһыллартан — 32 киһи өлбүт, 35 киһи бааһырбыт.
  • 1928 — ССРС Совнаркома холуонньа-хаайыылары элбэтэр туһунан уураах таһаарбыт.
  • 1934Британияҕа суоппардар эксээмэн туттарар буолбуттар.
  • 1938 — Быыбарга Саха АССР Үрдүкү Сэбиэтин бастакы ыҥырыытыгар 130 дьокутаат талыллыбыт. Үрдүкү Сэбиэт 1937 сыллаахха Саха АССР Конституцията уларыйбытын түмүгэр олохтоммута.
  • 1942Аан дойду иккис сэриитэ: оккупацияламмыт Польшаҕа баар Освенцим лааҕырга бастакы дьахталлары аҕалбыттар.
  • 1945 — Аан дойду иккис сэриитэ: Иводзима кыргыһыыта түмүктэммит.
  • 1953 — АХШ бырааһа Джонас Эдвард Солк полиомиелит утары быһыы ситиһиилээхтик тургутууну ааспытын туһунан биллэрбит.
  • 1956ССРС-ка хат дьахталлар уоппускалара 77 хонук оннугар 112 буолбут.
  • 1963 с. кулун тутар 26 күнүттэн муус устар 8 күнүгэр диэри норуот талааннаах ырыаһыта Саһыл Ньукулай – Николай Григорьев салайан илдьибит 14 киһилээх Ньурба улууһун самодеятельнай артыыстара киин оройуоннарга гастроллаабыттар. Кинилэр истэригэр ырыаһыт Марина Петрова - Тойуктаах Марыына баара.
  • 1971 — Илин Пакистаан Бангладеш диэн ааттаммыт уонна Пакистаантан тутулуга суоҕун биллэрбит, босхолонор сэрии саҕаламмыт.
  • 1975Биологическэй сэрии сэбин туһунан конвенция олоххо киирбит.
  • 1989 — ССРС-ка норуот дьокутааттарын аан бастаан альтернативалаах быыбара буолбут.
  • 1995 — ЕС сэттэ дойдутугар Шенген сөбүлэҥэ олоххо киирэн, пааспары кыраныыссаны туоруурга көрбөт буолбуттар.
  • 1996Аан дойдутааҕы валюта пуондата Арассыыйаҕа 6,9 млрд дуоллары кирэдьиит биэрбит — МВФ устуоруйатыгар саамай улахан кирэдьиит.
  • 1999Борис Ельцин ол саҕана ФСБ тойонунан олорбут Владимир Путины Куттал суох буолуутун сэбиэтин бэрэстээтэлинэн анаабыт. Сыл бүтэһик күнүгэр Ельцин былаастан батыммыта, Путины бэйэтин оннугар хаалларбыта.
  • 2000 — Владимир Путин куолас 51,95 % ылан Арассыыйа бэрэсидьиэнинэн талыллыбыт, дуоһунаска ыам ыйын 7 күнүгэр киирбитэ.
  • 2017Арассыыйа үрдүнэн 99 куоракка хоруупсуйаны утары аахсыйалар буолбуттар.

Төрөөбүттэр[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]

  • 1882 — Петр Черных-Якутскай (1882—1933) — нууччалыы суруйбут саха бэйиэтэ. Лаамы байҕалын кытылыгар Иинэ сэлиэнньэҕэ төрөөбүтэ. Аҕатынан грузин, татаар, нуучча хааннаах, ийэтэ саха. Ойуунускай "Кыһыл ойуунун" нууччалыы тылбаастаабыта. Кириитиктэр билинэллэринэн айымньылара сахалыы тыыннаахтар.
  • 1912Анна Иванова (1988 өлб.), устуоруйа билимин хандьыдаата, доцент.
  • 1931Василий Охлопков — сүүрүк, Саха Сирин рекордсмена, Саха АССР оскуолатын үтүөлээх учуутала, устуоруйа билимин хандьыдаата.
  • 1965Марфа ФилипповаИл Түмэн V ыҥырыытын дьокутаата, РФ уонна СӨ доруобуйаларын харыстабылын туйгуна.
  • 1981Екатерина Тайшина — Суорун Омоллоон аатынан Опера уонна балет судаарыстыбаннай тыйаатырын балетмейстера, РФ уонна СӨ үтүөлээх артыыһа.

Өлбүттэр[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]

  • 1977 — Иван Константинов (20.08.1936 төр.) — археолог, Өлүөнэтээҕи археология экспедициятын кытта Алдан тардыытыгар Белькачи I, Сумнагин, Уус-Төмтөөн, Дюктайскай хайа хаспаҕын уо.д.а. чинчийбитэ, устуоруйа билимин хандьыдаата.
  • 2016Михаил Скрябин (7.04.1955 төр.), Олимпийскэй резервэ училищетын старшай тренерэ, СӨ үтүөлээх тренерэ.