Ыам ыйын 21

Ыам ыйын 21 диэн Григориан халандаарыгар сыл 141-с күнэ (ордук хонуктаах сылга 142-c күнэ). Сыл бүтүө 224 күн баар.

Бэлиэ күннэр

• Саха халандаарынан саас бүтэһик күнэ. Сарсыҥҥыттан сайын саҕаланар
• Саха Өрөспүүбүлүкэтэ Саха Өрөспүүбүлүкэтэ — Ырыа күнэ. 2022 сылтан бэлиэтэнэр
• ХНТ ХНТ — Аан дойдуга Култуура эгэлгэтин күнэ. 2003 сыллаахтан бэлиэтэнэр.
• Саха Өрөспүүбүлүкэтигэр Ырыа Күнэ. Мелодист Алексей Калининскай-Луҥха көҕүлээһининэн 2013 сылтан бэттэх киэҥник бэлиэтэнэр

• Греция Греция — Пировассия (уотунан хаамыы)
• Ииндийэ Ииндийэ — Терроризмы утарыы күнэ (Раджив Ганди кэриэһигэр)
• Арассыыйа Арассыыйа:
  • Байыаннай тылбаасчыт күнэ;
  • Үлэтэ суох буолууттан көмүскэнии күнэ ;
  • Тихоокеанскай байыаннай флот күнэ;
  • Хапхаас сэриитин сиэртибэлэрин ахтар күн;
  • Полярник күнэ;
• Черногория Черногория — Тутулуга суох буолуу референдумун күнэ (референдум түмүгүнэн 2006 сыл бэс ыйын 3 күнүгэр биллэриллибитэ)
• Чиили Чиили — Байыаннай байҕал флотун күнэ
• Болгария Болгария - Предой .
• Казахстаан Казахстаан - Култуура уонна ускуустуба үлэһитин күнэ

Түбэлтэлэр

• 878 — Ифрикия мусульмааннара Сицилия арыы оччотооҕу бөдөҥ куоратын Сиракузу 9 ый төгүрүктээн олорон баран ылбыттар. Бу Ибрагим I ибн аль-Аглаб диэн Ифрикия эмиирэ уонна кини сыдьааннара (Аглабидтэр) Хотугу Африканы, Италия соҕуруу өттүн, Сицилияны биир үйэттэн ордук кэмҥэ баһылаан олорбуттара.
• 1660 — биэс хонуктаах Лонг-Солт аттынааҕы кыргыһыыга ирокезтар француз холуонньатын ополчениетын (уонна кинилэр диэкки сэриилэспит гуроннары уонна алгонкиннары) кыайбыттар.
• 1712 — Бүөтүр I Арассыыйа киин куоратын Москубаттан Санкт-Петербурга көһөрбүт.
• 1731 — Чуумпу далайга тахсар кытылы уонна арыылары харабыллыырга анаан Охуоскайга Сибиир байыаннай флотилията олохтоммут.
• 1840 — Британия Импиэрийэтэ Саҥа Зеландияны бэйэтин холуонньатынан биллэрбит.
• 1864 — Арассыыйа Кавказ сэриитин бүппүтүнэн биллэрбит. Бу кэннэ элбэх чэркиэс (бэйэлэрин тылларынан адыыгтар) дойдуларыттан Осмаан Импиэрийэтигэр үүрүллүбүттэрэ.
• 1871 — Франция сэбилэниилээх күүстэрэ Париж коммунатыгар кимэн киирбиттэр. Биир нэдиэлэ тухары буолбут кыргыһыыга 20 000 кэриҥэ коммунар өлбүтэ, 38 000 хаайыллыбыта.
• 1904 — Парижка ФИФА тэриллибит — Дойдулар ыккардыларынааҕы футбол федерацията.
• 1922 — Киллэмнээҕи кыргыһыы буолбут, үрүҥнэр кыайтарбыттар.
• 1943 — Аляскаттан фроҥҥа перегон кэмигэр Томпо улууһугар Сартаҥ өрүс уонна Хучигир үрэх таһыгар хайаҕа (Үөһээ Дьааҥы сиһэ, 1800—2000 м.) А-20-Ж «Бостон» орто бомбардировщик саахалламмыт. Маршрута: Сэйимчээн-Дьокуускай (1200 км). Сөмүлүөт кырадаһыннара уонна өлүктэр 1980 с. сааһыгар эрэ көстүбүттэрэ. Штурман кэлин Тополинай бөһүөлэккэ көмүллүбүтэ. Саахаланныы төрүөтэ: салгыннара тиийбэккэ сөмүлүөт тыраассаттан туора тахсыбыт уонна хайаҕа сааллыбыт. 2005 с. атырдьах ыйыгар «Вечная память» диэн Саха сирин көрдүүр экспедицията хайа тэллэҕэр өйдөбүнньүк туруорбута.
• 1975 — "Саха хомсомуола" тутар этэрээт Амыр уобалаһыгар БАМ тутуутугар аттаммыт. Хамыһаарынан Покровскайтан төрүттээх Гавриил Адамов барбыт.
• 2008 — Дьокуускайга култуура эгэлгэтин күнэ киэҥник бэлиэтэммит. Саха тыйаатырыгар үөрүлээх тэрээһин ыытыллыбыт. Бастакы түһүмэҕэ Олоҥхоҕо анаммыт, 4 тыйаатыр олоҥхоттон быһа тардыылары көрдөрбүттэр, иккис түһүмэх Саха сирин устуоруйатыгар анаммыт, манна сахалар, аҕыйах ахсааннаах омуктар, былыргыттан олорор нууччалар култууралара көрдөрүллүбүт. Үһүс түһүмэххэ ЮНЕСКО Саха сиригэр үлэтин көрдөрүү буолбут.

Төрөөбүттэр

• 1471 — Альбрехт Дюрер (1528 өлб.), Барҕарыы кэминээҕи ньиэмэс графига.
• 1945 — Булуҥ улууһун Булуҥ нэһилиэгэр Күһүүргэ Зоя Башарина, саха литэрэтиирэтин чинчийээччи, филология билимин дуоктара.
• 1971 — Андриан Борисов — сахалары омук быһыытынан чинчийэр устуоруйа билимин дуоктара.

Өлбүттэр

• 1942 — Александр Габышев, 1934—1938 сыллардаахха Саха АССР Үрдүкү Сэбиэтин Бөрөсүүдьүмүн бэрэстээтэлэ, үс сылтан ордук хаайыыга сытан баран хат сууттанан ытыллыбыт.