Бэс ыйын 4

Бикипиэдьийэ диэн сиртэн ылыллыбыт
Навигацияҕа көс Көрдөбүлгэ көс

Бэс ыйын 4 диэн Григориан халандаарыгар сыл 155-с күнэ (ордук хонуктаах сылга 156-c күнэ). Сыл бүтүө 210 күн баар.

Бэлиэ күннэр[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]


Түбэлтэлэр[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]

  • 1783 — Аннон диэн сэлиэнньэҕэ бырааттыы Монгольфье салгын шаардарын бастакы көрдөрүүтэ буолбут. Шаар 11 миэтэрэ кэриҥэ диаметрдаах эбит, 1830 миэтэрэ кэриҥэ үөһэ тахсыбыт уонна 1,6 километртан ордугу көппүт.
  • 1800Вашингтон куоратыгар Үрүҥ Дьиэ тутуута түмүктэммит. Манна АХШ бэрэсидьиэнэ кэргэттэринээн олохсуйа киирбит.
  • 1832 сыл бэс ыйын 4 күнүгэр Саха уобалаһын салайа Василий Щербачев кэлбит. Аҕыйах ый уобалаһы салайбыт Иван Веригини солбуйбут. Сылтан эрэ ордук олорон баран 1833 с. балаҕан ыйын 18 күнүгэр Дьокуускайга өлбүт.
  • 1928Халыма тардыытыгар көмүһү булуу кыттыылааҕа, геолог Юрий Билибин эспэдииссийэтин борохуота билиҥҥи Магадаан уобалаһыгар киирэр Ола диэн балыксыттар бөһүөлэктэрин кытылыгар тиксибит. Дворяннартан төрүттээх. Сталин бириэмийэтин ылбыта (1946). Кини аатынан Чукоткаҕа куорат, Дьокуускайга уонна Магадааҥҥа уулуссалар, үс хайа сиһэ (ол иһигэр биирэ Саха сиригэр), вулкан, билибинит уонна билибинскит таастар ааттаммыттара.
  • 1942 — Элбэх саха аармыйаҕа ыҥырыллыбыт күнэ. Олор истэригэр кэлин саха тылын учебниктарын ааптара буолбут Бүлүү Тааһаҕарын 19 саастаах уола Игнатий Каратаев баара.
  • 1942АХШ уонна Дьоппуон флоттарын икки ардыларыгар быһаарыылаах Мидуэй кыргыһыыта саҕаламмыт. Бу кыргыһыыга АХШ кыайбыта, онтон Дьоппуон флотун сүрүн ударнай күүһэ тимирдиллибитэ. Инньэ гынан Чуумпу далай сэриитигэр тосту уларыйыы буолбут.
  • 1969Израильга лиираттан шекельгэ көһөр туһунан сокуон ылыллыбыт.
  • 1972 — Бэйиэт Иосиф Бродскай ССРС-тан эмиграциялыырга күһэллибит. АХШ-ка тиийэн ааҥыл тылын баһылаабыта, университеттарга нуучча литэрэтиирэтин кууруһун сүүрбэттэн тахса сыл аахпыта, ааҥыллыы суруйбут эсселара хоһооннорунааҕар кырата суохтук аан дойдуга биллибиттэрэ, литэрэтиирэ бириэмийэтигэр тиксибиттэрэ. Ааҥыллыы суруйбут хоһоонноро уонна хоһооннорун тылбааһа "ааҥыл просодиятын кэҥэттилэр, маны соҕотох киһи оҥорбута суох, холобур Набоков сатаабатаҕа" диэн кириитиктэр билинэллэр. 1987 сыллаахха литэрэтиирэҕэ Нобель бириэмийэтин ылбыта. 1996 сыллахха 56 сааһыгар сүрэҕинэн өлбүтэ.
  • 1992Ингушетия Өрөспүүбүлүкэтэ тэриллибит.
  • 2012 — Саха тылыгар уонна литэрэтиирэтигэр биир кэлим эксээмэни аан бастаан туттарыы буолбут[8]. 2012 сыллаахха оскуоланы бүтэрээччилэртэн 92 киһи бу эксээмэни талбыта биллэр[9].

Төрөөбүттэр[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]

  • 1938 — Петр Дмитриев — фольклорист учуонай, РФ суруйааччыларын уонна суруналыыстарын Сойууһун чилиэнэ. Чинчийээччи фонотекатыгар 30-ча олоҥхо тыллара бааллар.
  • 1981Татьяна Легантьева — Былатыан Ойуунускай аатынан Саха академическай тыйаатыр артыыһа, киинэ уонна тыйаатыр артыыһа. Ленскэй куоракка төрөөбүтэ.

Өлбүттэр[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]

  • 1985Кайсын Кулиев (1917 с.т.), сэбиэскэй балкаар бэйиэтэ уонна прозаига, сэрии кэрэспэдьиэнэ.
  • 1993Георгий Милляр (1903 с.т.), тыйаатыр уонна киинэ артыыһа, РСФСР норуот артыыһа. Аатырбыт режиссер Александр Роу 16 остуоруйа киинэтигэр Дьэгэ Баабаны уонна хас да омсолоох дьоруойу оонньообута. Аҕата Марсельтан төрүттээх француз этэ, ийэтин аҕата Иркутскайга көмүс хостуур бириискэлэрдээҕэ.
  1. http://www.passion.ru/amp/news/otdyh-i-dosug/mezhdunarodnyy-den-borby-s-kariesom-4-iyunya-04-06-2013.htm
  2. Международный день борьбы с кариесом
  3. День крановщика (День машиниста крана) в России - 4 июня. История и особенности праздника в проекте Календарь Праздников 2020
  4. День государственных символов Республики Казахстан - 4 июня. История и особенности праздника в проекте Календарь Праздников 2020
  5. День банковского работника Республики Молдовы - 4 июня. История и особенности праздника в проекте Календарь Праздников 2020
  6. День знамени Оборонительных сил Финляндии - 4 июня. История и особенности праздника в проекте Календарь Праздников 2020
  7. День государственного флага Эстонии - 4 июня. История и особенности праздника в проекте Календарь Праздников 2020
  8. ЦМКО үөрэх управленияларыгар суруга 23.04.2012 № 01-14/54
  9. Интерфакс: В Якутии впервые пройдет ЕГЭ по якутскому языку и литературе