1952 сыл
(Мантан: 1952 көстө)
| Сыллар |
|---|
| 1948 1949 1950 1951 — 1952 — 1953 1954 1955 1956 |
| Уоннуу сыллар |
| 1920-с 1930-с 1940-с — 1950-с — 1960-с 1970-с 1980-с |
| Үйэлэр |
| XIX үйэ — XX үйэ — XXI үйэ |
1952 сыл.
Туох буолбута
[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]- "Советская Якутия" диэн өҥнөөх документальнай киинэ уһуллубута. Сценарий Мординов Н.Е.
- Мординов Н.Е. "Сааскы кэм", Золотарев Н.Г. "Тайҕаҕа" уонна Кулачиков С.Р. "Саха дьоло" диэн кинигэлэр тахсыбыттара.
Тохсунньу
[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]- Тохсунньу 1 — ССРС Наукаларын Академиятын уурааҕынан Дьокуускайга Наукалар Академиятын Саха сиринээҕи филиалын иһигэр Биология института тэриллибитэ (2001 сылтан Криолитозонаҕа биология проблемаларын института).
Олунньу
[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]- Олунньу 6 — ВКП(б) Саха сиринээҕи обкома "Саха литературатын остуоруйатыгар буржуазнай уонна националистическай таҥнарыыларын туһунан" диэн уураах ылбыта.
- Олунньу 6 — Елизавета II Холбоһуктаах Хоруоллук королевата буолбут.
- Олунньу 6 — «Кыһыл табаһыт» («Красный оленевод», «Колымская правда») диэн Аллараа Халыма улууһун хаһыатын бастакы нүөмэрэ тахсыбыт.
- Олунньу 21 — Бенгаал тылын иһин туруулһааччылар Илин Пакистааҥҥа (билигин Бангладеш) Дакка университетыгар бырачыас аахсыйатыгар тахсыбыттар.
Муус устар
[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]- Муус устар 6 — Чингиз Айтматов аан бастакы айымньытын «Газетчик Дзюйдо» кэпсээнин «Комсомолец Киргизии» хаһыакка таһаартарбыта.
- Муус устар 10 — кэлин Далан диэн норуот суруйааччыта буолбут Василий Яковлевы устудьуоннуу сырыттаҕына сымыйанан омугумсуйууга буруйдаан тутан хаайбыттар (САССР МГБ-тын тойоно Речкалов муус устар 8 күннээҕи хаайар туһунан уурааҕын бу күн САССР борокуруорун э.т. Трофимов бигэргэппит).
Ыам ыйа
[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]- Ыам ыйын 22 — Саха АССР Министрдэрин Сэбиэтэ "Дальстройга 200 аты уонна 30 тыһыынча табаны атыылыырга" уураах ылбыта.
Атырдьах ыйа
[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]- Атырдьах ыйын 3 — Хельсинкигэ XV Олимпиада сабыллыытын сиэригэр-туомугар ССРС спортсменнара аан бастаан кыттыбыттар.
Алтынньы
[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]- Алтынньы 5 — Москубаҕа хомуньуус баартыйатын XIX сийиэһэ саҕаламмыт. ВКП(б) аата уларыйан ССКП диэн буолбут.
- Алтынньы 29 — Саха АССР Министрдэрин Сэбиэтэ Дьокуускайга Залогка 350 миэстэлээх кинотеатр тутарга уураах ылбыта.
Төрөөбүттэр
[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]- Тохсунньу 2 — Варламова-Матвеева Анна Егоровна (Айысхаана) — суруйааччы
- Тохсунньу 11 — Жукова Людмила Николаевна — история билимин кандидата.
- Тохсунньу 12 — Афанасьев Лазарь Андреевич-Тэрис — "Айыы Үөрэҕин" түһэ, филология билимин хандьыдаата, Саха Өрөспүүбүлүкэтин суруйааччыларын Сойууһун чилиэнэпублицист.
- Олунньу 28 — Шамаев Иван Иванович — физика уонна математика билимнэрин доктора.
- Ыам ыйын 28 — Анаабыр улууһун Үрүҥ Хайа сэлиэнньэтигэр Юрий Спиридонов — саха норуодунай худуоһунньуга.
- Бэс ыйын 12 — Альбина Андриановна Борисова – тылбаасчыт, Арассыыйа Суруйааччыларын сойууһун чилиэнэ.
- Бэс ыйын 22 — Баишева Саргылана Макаровна — экономика билимин кандидата, Россия суруналыыстарын Түмсүүтүн чилиэнэ.
- Атырдьах ыйын 18 — Софронов Артур Карпович (18.08.1952—21.06.1991) — историческай билим кандидата.
- Атырдьах ыйын 24 — Аргунов Валерий Георгиевич - историческай билим кандидата.
- Атырдьах ыйын 27 — Васильев Юрий Иванович — Дьаргыстай — филология билимин хандьыдаата
- Балаҕан ыйын 1 — Харлампьева Наталья Ивановна - саха норуотун суруйааччыта, Саха сирин суруйааччыларын сойууһун бэрэссэдээтэлэ, Саха комсомуолун бириэмийэтин лауреата.
- Алтынньы 7 — Владимир Путин — 2000-2008 сылларга уонна 2012 сылтан ыла Арассыыйа бэрэсидьиэнэ, 2008-2012 сылларга премьер миниистир.
- Сэтинньи 9 — Владимир Мохначевскай — Саха Өрөспүүбүлүкэтин үтүөлээх артыыһа, "Чороон" бөлөх мусукаана, ырыаһыта.
- Ахсынньы 9 — Анатолий Вассерман — Арассыыйа суруналыыһа, политконсультант, тэлэбиидэнньэҕэ ыытыллар интеллектуальнай оонньуулар элбэх төгүллээх кыайыылаахтара.
- Ахсынньы 13 — Василий Апросимов — Тускун — Саха тыйаатырын артыыһа, суруйааччы, СӨ үтүөлээх артыыһа.
- Ахсынньы 15 — сахаттан маҥнайгы ньиэрбэ ыарыыларын билимин дуоктара Платонов Фёдор Алексеевич.
Өлбүттэр
[уларыт | биики-тиэкиһи уларытыы]- Шараборин Софрон Афанасьевич (1884-1952) - 1912 сыллааҕы Сахалар сийиэстэрин кыттыылааҕа.
- Олунньу 14 — Проценко Николай Максимович, Саха АССР Министрэрин Сэбиэтин бэрэсэдээтэлин солбуйааччыта.
- Ыам ыйын 1 — Романов Петр Петрович, Саха сирин норуот худуоһунньуга.
- Ыам ыйын 5 — Сюльскай Сэмэн Сэмэнэбис, хомуньуус баартыйа Саха сиринээҕи диэйэтэлэ. Кинини өлөрүү элбэх сураҕы-садьыгы күөдьүппүтэ.
- Балаҕан ыйын 9 — Винокуров Илья Дорофеевич - Чаҕылҕан, суруйааччы.
- Балаҕан ыйын 11 — Богатырев Афанасий Данилович (1887 — 1952), өрүс флотун аатырбыт үлэһитэ, "Лена" аал капитана.